Fatmir Minguli: Nëntë portretet poetike të Jaho Margjekës

Nga Fatmir Minguli

Nëntë portretet poetike të Jaho Margjekës

(Shënime mbi librin me poezi “Lutje në kohën e Sizifit” të Jaho Margjekës, Nacional, Tiranë, 2025)

Asgjë, asgjë s’lëviz

 pa frymë, pa shpirt,

pa jetë, e zbehtë,                                                

Veç bota

përgënjeshtrohet                                                   

Në rrotullim.

Jaho Margjeka

                                                                                    Iluzioni suprem  te njeriu është

                                                                                bindja e tij se mund të bëjë. Të gjithë                 ‘                                                                                    mendojnë se mund të bëjnë... por

                                                                             askush nuk bën asgjë. Gjithçka ndodh.

 George Ivanovitch Gurdjieff

Nga informacine të ndryshme mësojmë se Ramiz Lushaj për vëllimin e parë me poezi të Jaho Margjeksës “Nesër do të agojë” çuar në Shtëpinë botuese “Naim Frashëri” andej nga fundi I 1990 -s shkruan se ajo redaksi e quajti këtë vëlllim “Pasqyrimi i ftohtë i realitetit”. Dhe  po ky studjues e quan në vitin 1914 Jaho Margjekën “ Poet i heshtur”.

Po, ai është I heshtur me një heshtje të jo vetëm flet sepse ai shkruan në librin e ri ““Lutje në kohën e Sizifit”:

Prej dashurisë dhe urrejtjes

Fjalën fjalë e kam

Prej dashurisë dhe urrejtjes

Jam ky që jam.

Poet, prozator, interpretuese I fjaleës artistke, publicist local/ ndërkombëtar, etj ai dhe vetë emrin e ka Jaho që fo të thotë “Jeto”.

Me librin e ri “Lutje në kohën e Sizifit” njihem mirë jo vetëm po poezinë e tij kaq elegante, pa prozaizëm, por njihen me tetë portrete jo vetëm poetike por shumë sinjifkayive për njeriun që I krijon këto portrete, postukate të jetës sonë të përditshme.

Mujo Bucpapa ka shkruar për këto poezi se” jane intuitë e veçantë poetike dhe ndjeshmërie….ndërton një zë poetiK të dallueshëm dhe të identifikueshëm në peisazhin letrar kombetar.”

Me lejoni të ndërpres pak  këto shënime për librin e ri të Jahos por dua të përmend pikërisht atë ndjeshmëri shpirtërore që shprehu Jaho Margjeka në përshpirtjen e tij kur miku I madh Zeqir Lushaj, luftëtari fjalës së Zemrës Shqiptare u largua nga jeta:” Lamtumirë Zeqir Lushja. Pusho në paqen e përjetshme Zeqir Lushja.”

Poezitë e Jaho Margjekës në librin “Lutje në kohën e Sizifit” lindin që në 1987 dhe vinë me “Një poezi e dëshpëruar dhe njëzet këngë dashurie” që ështe portrteti i fundit të paktën në këtë libër. I dëshpëruar si një poet por optimist si nji njeri  si “ dallëndëshet pendëngarkuara, përmallshëm, kthehen përsëri.”

Nuk ëhtë vendi këtu të trajtoj figurat e shumta artistike për të cilat me dhjetra studjues e analistë të Tiranës i kanë nxjerrë në dukje.

Dua vetëm të sjell përqasjet metaforike të vetes së tij me drurët dhe zogjtë ku ndërmjetës I përherhershmë është shpirti i tij i madh, i sinqertë.

Poezia “Lutje shpirtit” është një niveli të lartë poetik, aty ku poeti ëndrrën, shelgun dhe jeyën i ve në peshoren e padukshme të mistikës së tij.

Prandaj falë kësaj mistike, ndonëse e padukshme ai I drejtohet hënës, shtëpisë në ndërtim, katarsisit etj, që janë elementë të një mistike edhe pse jo shumë e dukshme, kuptohet ndoshta që në titullin e librit  që fillon me fjalën “Lutje”. 

Dhe rikthehem te refuzimi që Shtëpia Botuese Naim Frashëri I bëri librit të tij të parë me poezi duke I quajtur “Pasqyrimi I ftohtë i realitetit”. A thua ta kenë pas gabim!

Libri I Jaho Margjekës nuk është libër me poezi të planifikuara, me poezi që duhen shkruar për aksh person, vend, ngjarje. Mistiku Gurdiçjev me thënien e tij  sikur e ka ditur artin mistik të Jaho Margjekës dhe Jaho ashtu shkruan. Ai ështe poet I intimitetit që bëhet mike dhe me nje fije bari, ai është poet i shpirtit njerëzor të pakontominuar dhe vrojtues i rreptë inteletuar  i ftohtësirës së botës sonë që “përgënjeshtrohet në rrotullim”.

Respekt për poezitë e librit “Lutje në kohën e Sizifit” të poetit mik Jaho Margjerka.

Durrës 19 nëntor 2025