Tema: Më përtej britmës femërore së mungesës në poezinë e Ermira Mitres.
Nga Emi Krosi
Tematika e poezisë zakonisht ka më shumë liri, jo vetëm në funksionin si argument poetik, por edhe në kontektin shoqëror, estetik, socio-etik, ku format poetike “thyejën” skemat, modelet, format, metrikat. Poezia ka një terren në dukje paradoksale , se një përshkrim i tillë me intensitete zëshmërie (zanorësia/bashtingëllorësia), që ka ngjyrime shpirtërore, me mënyrën e një lloj materializmi skeptik (Vance: 1986). Aftësia e derdhjes së ndjeshmërisë të shpirtit të poetes, në poezinë e saj, me të gjitha format e poetikës së lirikës, më përtej sistemeve të mbylluar letrare lidhet me performancën, por edhe me kategoritë:
a) kategoria e (pa)përsosmërisë peotike,
b) imazhet e lirikës autoriale të dhimbjes,
c) bashkëlidhjet e stukturës kutptimore,
d) përcaktesat e konvencave retorike, që gjenden tek peoezia; “Sa shumë dua të jem e shurdhër”, (Mitre: 2019 ).
Sa shumë dua të jem e shurdhët,
një gjethe vjeshte në të fundmin shtegtim,
një perde dylli,
që portën të ma mbyllë tek ura e lukunisë.
Sa shumë dua të jem një bri i vdekur,
që tingujt e Circeve erë-liga t’i zvetnojë,
dhe britmat, ah brimat e mistershme të urrejtjes,
magjia e natës përjetësisht t’i përçudnojë.
Sa shumë dua të jem pasqyrë konvekse,
konvekse me këtë botë të marrë,
në këtë shekull të erë-ligave dhe erë-urrejtjeve,
të jesh i shurdhët, fatmirësi apo handicap?!
Motivet poetike të një thirrme të shpirtit, vjen nëpërmjet vargjeve: sa shumë dua të jem e shurdhët,/një gjethe vjeshte në të fundmin shtegtim,/një perde dylli,/që portën të ma mbyllë tek ura e lukunisë, kjo lloj shurdhërie “shpirtërore” që lidh poeten me botën, frika është një udhëtim
imagjitativ drejt shpirtrave. Imazhi poetik bën ndarjen absolute të dëshirës dhe qëllimit të saj , se poezia ka figura apo një gjuhë të “ngarkuar me kuptim”, se elementet e njeriut të tepërt, që vetëpërjashtohet, duke kërkuar asocialitet, në shoqërinë globaliste, ku imazhi i heshtjes dhe teprisë, lidhet me format e koncepteve, (Behler: 1997), të klithmës së zërit të shpirtit. Poetia jo vetëm "ndjen", por edhe “njeh” dashurinë e dhimbjes, por edhe dashurinë e mungesës, dhe dashurinë e largësisë. E gjitha kjo, vjen nga zërat dhe britmat e Circeve që “vegjetojnë” në vargjet: sa shumë dua të jem një bri i vdekur,/që tingujt e Circeve erë-liga t’i zvetnojë,/dhe britmat, ah brimat e mistershme të urrejtjes,/magjia e natës përjetësisht t’i përçudnojë, marrja nga mitologjia të elementeve femërore të Cicerve, që “ngurtësojnë” çdo njeri, është e qëllimshme, sepse poetia e ka futur në një tjetër ujdhesë poezisë e saj, se dhe femrat brenda tyre, kanë një model sjellje seksualiteti, më përtej kontekstit të biologjizmit, (Conley: 1984). Por jo, aq për të shkatërruar çiftin“femëroren/ feminizmin”, si qëllim i veprimit të “dobishëm”, për motive estetike. Përsëritja e figurave tingëllore, brenda vargut, si: aliteracioni, sonancat, kosonancat [i/e, g/v, sh/dh] duke i dhënë efekte zanore, me anë të teknikës së tingullit provansal që quhet melopesë, që kishin të organizuar tingujt (Eliot: 1957). Tashmë heshjen e transferon në pamjes vizive të pasyrës, ku njeriu nuk mund të tjetërsohet përpara vetes nëpërmjet vargjeve: sa shumë dua të jem pasqyrë konvekse, /konvekse me këtë botë të marrë,/në këtë shekull të erë-ligave dhe erë-urrejtjeve,/të jesh i shurdhët, fatmirësi apo handicap?!. Përdorimi i përsëritjeve: [erë-ligave/ erë-urrejtjeve] zbras nag “thesi” i poezisë mërinë, inatin, urrejtjen, se klithmaja femërore bëhet çmerimë, nga e keqja e njeriut kundër vetes/vetvetes në botën moderne, ndaj kërkon metamorfozën, të kthimit në një njeri të shurdhër. E ka lodhur ligësia dhe e keqja se realia dhe surrealia, brenda poezisë redukton imazhet natyrore me zëvendësimet metaforike për situatat ose emocionet njerëzore.
BIBLIOGRAFIA:
1. Behler, Ernst. (1997): Ironie et Modernité, Paris: PUF.
2. Conley, Andermatt. V. (1984): Helene Cixous: Writing the Feminine, Lincoln: Nebr and London.
3. Eliot, Thomas S. (1957): On Poetry and Poets, New York: Farrar, Straus and Cudahy.
4. Kokomani, M. Ermira. (2019): Graviteti i shpirtit, “Dyrrah”, Tiranë.
5. Vance, Eugene. (1989): Marvelous Signals: Poetics and Sign Theory in the Middle Ages, Lincoln: University of Nebraska Press.
