BUJAR QESJA: Njeriu që drejtoi me buzëqeshje

Nexhat Xhoj njeriu që drejtoi me buzëqeshje dhe ndihmoi me zemër

BUJAR QESJA

Mjeshtër i Madh

Në kujtesën e Durrësit, që ngjan si libër i madh ku çdo brez lenë gjurmën e vet, ka faqe që ndalen gjatë në kujtimin e njerëzve të mirë. Aty ku deti flet me valë, ku sheshi ngrohet nga dielli dhe rrugët mbajnë aromën e qytetarisë, emri i Nexhat Xhojit është nga ato shenja, që nuk shuhet me kohën. Nuk ishte vetëm drejtues, jo vetëm njeri i punës, por frymë qytetarie, që e bëri respektin dhe mirësinë mënyrë jetese.

Në mozaikun e njerëzve që e kanë bërë Durrësin qytet zemre, dallohet një gur i qetë, por i fortë  Nexhat Xhoj. Nuk kërkoi të ngjitej lart për t’u parë nga të gjithë, por qëndroi në vendin e tij, duke mbajtur peshën e punës, respektin për njerëzit dhe dritën e karakterit. Në heshtjen e tij kishte mençuri, në buzëqeshje mirësi, në çdo gjest ndjenjë qytetarie, që sot mungon e kërkohet me mall.

 Në Durrësin e viteve të punës dhe përkushtimit, ku njerëzit matin vlerat jo me fjalë, por me punë, u dallua një figurë që la gjurmë të heshtura, por të pashlyeshme. Nexhat Xhoj ishte nga ata njerëz që s’e kërkojnë dritën, por që drita i ndjek vetë, sepse shpirti i tyre rrezaton mirësi dhe mençuri.

Origjina dhe rrënjët familjare

Baba Sulejmani, lindur dhe banues në Kavajë dhe e ëma Aishe, durrsake dhe motra e Shefqet Metanit, specialistit të mrekullueshëm të përpunimit të duhanit, krijuan themelet e një familjeje që do të nderonte qytetin. Me gjurmët e tyre të forta familjare dhe me vlerat e përbashkëta, ngritën gjeneratën e tyre me përkushtim dhe përgjegjësi. Fëmijët Nexhati, Vasipi, Eqeremi, Sherefi, Kudrete dhe Azemi, u rritën duke marrë nga prindërit jo vetëm edukimin dhe sjelljen qytetare, por edhe aftësinë për të lënë gjurmë në shoqëri.

Fiqereti ushtarak. Sherefi bëri emër si shitës, duke u përmëndur edhe sot e kësaj dite. Vasipi zgjodhi profesionin e rrobaqepësit. Eqeremi mbaroi për inxhinjer mekanik dhe për shumë vite drejtoi shkollën e mesme mekanike bujqësore “Beqir Çela”. Motra e vetme, Kudretja punoi në farmaci. Bashkshortja e durrsakut me emër Met Myshku. Që të gjithë janë larguar nga jeta. I vetmi që vazhdon të frymojë dhe ta mbaj me nder emrin e dinastisë së njohur Xhoj, është  drejtuesi i disa shkollave në Durrës Azemi 83 vjeçar, që jeton në Umbria të Peruxhias.

Nexhati protogonisti i Xhojëve

Në mozaikun e gjerë të qytetit të Durrësit, ku deti, porti dhe njerëzit krijojnë një simfoni të përhershme pune, kujtimesh e jete, qëndron si  portret i qetë, por i fortë, emri i Nexhat Xhojit. Nuk kërkoi të zinte vende të dukshme në histori, as të shkruhej për të me bujë. Por koha i ka ruajtur vendin me dinjitet, sepse qytetet nuk mbahen vetëm nga monumentet, por nga njerëzit që punuan me shpirt, me karakter dhe me dashuri.

Ndonëse me origjinë nga Kavaja, Nexhat Xhoj-in jeta dhe fati e lidhën përjetësisht me Durrësin. Aty u rrit, punoi, u bë i njohur e i dashur, duke u bërë pjesë e pandashme e jetës qytetare.

Drejtuesi që fliste me zemër, jo me zë

Në fushën e punës, Nexhat Xhoj la gjurmë të forta. Si drejtues në ndërmarrjet më të njohura të qytetit, përfshirë NTI-në e Durrësit, u dallua për zgjuarsi, ekuilibër dhe ndjenjë përgjegjësie. Ishte i përpiktë dhe kërkues, por mbi të gjitha njerëzor.Në vitet kur mungesat ishin të përditshme Nexhati dinte të manovronte me kujdes, duke ndihmuar njerëzit me ndershmëri e pa favorizime.

Mjeshtër në menaxhimin e mallrave dhe në ruajtjen e drejtësisë, balancë e vështirë kjo në çdo kohë. Mblidhte kolektivin, dëgjonte hallet, mbante shënime edhe gjente zgjidhje. Popullariteti që krijoi, nuk lidhej me autoritetin e postit, por me natyrën e sjellshme, fjalën e mençur dhe mënyrën si i afrohej njeriut.Shpesh, njerëzit e kujtojnë për humorin e hollë që shkrinte tensionet. Mbetet e njohur një shprehje e tij “ta mbash njeriun me shpresë, ta ruash dinjitetin edhe kur nuk mund t’i japësh gjithçka”.

Udhëheqës i njerëzve, jo i titujve

Në periudha kur mungesat ishin të zakonshme, dinte të gjente rrugë për të ndihmuar qytetarët me mallra të domosdoshme  trikotazhe, copëra, këpucë, artikuj industrialë. E bënte me maturi, drejtësi dhe pa bujë, sepse për të rëndësi kishte njeriu, jo formaliteti.

Popullariteti i krijuar nuk vinte nga autoriteti, por nga mënyra e sjelljes. Njihte psikologjinë e njerëzve, dinte të zbusë tensionin me humor të hollë dhe me një fjali që shpesh vlente më shumë se vendim. Ruante ekuilibrin mes realitetit dhe shpresës, mes detyrës dhe humanizmit.

Çdo qytet ka të çquarit e tij të heshtur, ata që nuk zënë vend në tituj gazetash, por në kujtesën e njerëzve. Durrësi e ka pasur një të tillë: Nexhat Xhojin, njeriun që e mbajti qytetin në shërbim, punë dhe dinjitet pa zhurmë, por me peshë.

Bëri punën dashuri dhe dashurinë kujtim

Përtej detyrës, Nexhat Xhoj ishte njeriu i qytetit, një durrsak nga shpirti dhe jo nga origjina. Ndiqte zhvillimet e qytetit me interes, njihte çdo lagje, çdo rrugë, çdo fytyrë. E njihte jetën si organizëm të gjallë dhe e ndiente veten pjesë të saj. Në kafenetë e mëngjesit, në shëtitjen e mbrëmjes, në tregun e vjetër apo në port, ishte gjithmonë i njëjti: i qetë, i mençur, me fjalë të mirë për këdo.

I pëlqente të dëgjonte të rinjtë, t’u jepte ndonjë këshillë nga përvoja e vet, pa bërë moral. Për të, autoriteti nuk vinte nga frika, por nga respekti. Pushteti, për të, ishte shërbim. Kishte ndjeshmëri të natyrshme për njerëzit në nevojë, për ata që nuk dinin si të kërkonin. Dhe shpesh, pa zhurmë, i ndihmonte. Njeri i urtë që dinte të fliste, por më shumë dinte të dëgjonte.

Në një kohë kur shumëkush kërkonte të ngjitej me fjalë, Nexhati ngjitej me punë. E njihte vlerën e modestisë dhe e jetonte atë si virtyt, jo si strategji. Në asnjë rast nuk të jepte ndjesinë e shefit, por të një bashkëpunëtori. Këtë e provoi shumëkush që punoi me të dhe ende e kujton me respekt e mall.

Mjeshtri i menaxhimit njerëzor

Në vitet kur ndërmarrjet ishin zemra e ekonomisë dhe njerëzit ishin shpesh në pritje për mallra e shërbime, Nexhat Xhoj u bë shembull i drejtuesit që dinte të gjente rrugë për të gjithë. Nuk ishte burokrat, por menaxher i lindur me intuitë dhe mençuri popullore. Në NTI-në e njohur të Durrësit, ku drejtoi me përkushtim, e ktheu punën në mision njerëzor.

Njerëzit e kujtojnë si një njeri që nuk ngrinte zërin, por që fjala e tij kishte peshë. I drejtpërdrejtë, i qetë, i matur dinte si të ruante ekuilibrat mes kolektivit, strukturës dhe kërkesave të kohës. Dinte të lexonte situatën, të gjente rrugëzgjidhje, të shpërndante drejtësi dhe shpresë në të njëjtën kohë.

Mjeshtër në artin e të menaxhuarit me dashuri dhe humor. Ishte kjo mënyra për të qetësuar, për të shtyrë me shpresë, për të dhënë ndjenjën se puna do bëhej  jo me arrogancë, por me buzëqeshje. Gëzonte dhunti të rrallë: të zgjidhte problemet duke mos e humbur kurrë humanitetin.

Qytetari që nuk kërkoi lavdi

Durrësi ka njohur njerëz të shquar në administratë e shoqëri, por pak prej tyre kanë ruajtur ekuilibrin mes pushtetit dhe përulësisë si Nexhat Xhoj. Drejtimin e ktheu jo  imponim, por shërbim. Nuk kërkonte duartrokitje, por qetësi në punë. Nuk kërkonte përfitime, por zgjidhje për të tjerët.

Në çdo kohë, në çdo zyrë, mbante të gjallë parimin: “njeriu duhet të dalë nga puna me ndërgjegje të pastër, jo me xhepa të mbushur.” Për këtë e respektonin të gjithë. Ishte i afërt me punëtorët, i dashur me të rinjtë, i kujdesshëm me të moshuarit. Shpesh në mbrëmje, pas punës, ndalonte në ndonjë qoshe qyteti për të biseduar me miqtë, për të dëgjuar hallet e njerëzve. Kishte diçka prej babaxhani të vërtetë, ku ngrohtësia njerëzore përzihej me humorin e hollë.

Durrësit i dha buzëqeshje

Përtej punës, Nexhati ishte një qytetar shembullor. E njihte Durrësin si pëllëmbën e dorës. Njihte lagjet, tregjet, portin, njerëzit. Pushteti thonte shpesh, është përgjegjësi, jo privilegj.

Në çdo vend pune ku ka kaluar, ka lënë pas kujtime të çmuara: respekt, komunikim, atmosferë njerëzore, që rrallë gjendet në kolektivat e sotëm. Kishte mënyrë të butë, por të fortë për të drejtuar. Nuk ngrinte zërin, nuk kërcënonte, por fjala i dëgjohej, sepse vinte nga përvoja dhe mirëkuptimi.

Njeriu me karakter, mirësinë dhe humorin si flamur

Karakteri i Nexhat Xhojit ishte i veçantë:  i matur, i dashur dhe i duruar. Kombinonte mendjen e mprehtë me ndjeshmërinë e butë, si pak njerëz. I njihte njerëzit dhe dinte t’i kuptonte shqetësimet e tyre. Nuk e njihte fjalën “jo” në kuptimin e prerë, por “le ta shohim”, “ta mendojmë”, “do të gjendet një mënyrë”. Këto ishin shprehjet e një njeriu që kërkonte zgjidhje, jo justifikime.

Në kolektiv, ishte si një busull që drejtonte drejt pa bërë zhurmë. Kishte humor të veçantë, nuk ofendonte, por afronte. Në çdo situatë të vështirë, dinte ta kthente barrën në buzëqeshje. Kështu, njerëzit e donin, sepse ndiheshin mirë me të, jo për atë që kishte, por për atë që ishte.

Në jetën familjare, ishte baba dhe bashkëshort i përkushtuar. Dashuria e tij për familjen ishte e qetë, e thellë dhe e pandarë nga përgjegjësia. I mësoi fëmijët, se respekti dhe mirësia janë pasuritë më të mëdha që mund të trashëgojnë. Nexhat Xhoj i jepte kuptim fjalës “karakter”. Në fytyrën e tij gjeje qetësinë e njeriut që ka bërë paqe me jetën, por edhe vendosmërinë që nuk e pranon padrejtësinë. I përmbajtur, por i drejtë. Nuk kërkonte protagonizëm, por të tjerët të ndiheshin mirë.

Në shtëpi dhe në lagje, në punë apo në biseda miqësore, sillte gjithmonë frymë pozitiviteti. Me humorin e zgjedhur, shpesh e kthente çdo situatë të vështirë në diçka të lehtë për t’u përballuar. I përkiste njerëzve, jo zyrave. Ishte më shumë zemër sesa pushtet, më shumë kujdes sesa detyrë. Kultura e tij nuk vinte nga librat, por nga jeta. Nuk kërkonte kurrë lavdi, nuk u ankua për sfidat, por i përballoi me personalitet dhe buzëqeshje.

Sekreti i popullaritetit të tij qendronte se e njihte punën në majë të gishtave, por mbi të gjitha njihte shpirtin e njeriut. Kuptonte që jeta është një udhëtim me valë, si deti i qytetit të tij dhe duhet ditur si të qëndrosh në timon pa humbur ekuilibrin.

Karakteri i Nexhat Xhojit ishte i rrallë. Bashkonte mençurinë me mirësinë, qetësinë me vendosmërinë dhe integritetin me respektin për njerëzit. Jo lavdi dhe nuk ankohej nga vështrësitë. Mirësia dhe ndershmëria, nuk ishin thjesht fjalë, por veprime konkrete që e bënin të dashur dhe të respektuar.

Drita e qetë e qytetarisë durrsake

Në kujtesën e qytetit të Durrësit, Nexhat Xhoj mbetet figurë që përfaqëson një brez të tërë njerëzish të ndershëm, punëtorë dhe modestë. Brezi që ndërtoi qytetin me duar dhe me shpirt, që nuk kishte nevojë për shpërblime, sepse vetë puna ishte e tillë. La pas shembull të qartë: se integriteti dhe mirësia nuk dalin kurrë nga moda, se njeriu i mirë është më i rëndësishëm se çdo post, se fjala e thjeshtë ka më shumë vlerë se çdo dokument.

Nëse sot do të kërkonim përkufizimin më të saktë të qytetarisë, ndoshta mjaftonte të përmendnim emrin e tij. Zërin për t’u dëgjuar nuk e ngriti, por fjala e tij dëgjohej. Nuk e kërkoi respektin, por e fitoi. Dhe ky është nderi më i madh, që mund të marrë njeriu në jetë.

Një jetë për njerëzit, një kujtim për qytetin

Njerëzit si Nexhat Xhoj janë si dritat e vogla të portit në mbrëmje nuk zhurmojnë, por ndriçojnë rrugën. Durrësi e pati këtë dritë dhe ajo s’është shuar. Ndriçon ende kujtesën tonë, frymëzon brezat që vijnë dhe i kujton qytetit se dashuria për njeriun, drejtësia dhe ndershmëria, janë vlerat që e mbajnë gjallë shpirtin e tij.

Sepse një qytet pa njerëz të mirë, është si port pa anije. Dhe Durrësi, falë njerëzve si Nexhat Xhoj, ka pasur gjithmonë vela që lundrojnë me dinjitet në detin e kujtesës.

Në kujtesën e qytetit, Nexhat Xhoj jeton në memorien e atyre që e njohën, por edhe në rrëfimet që përcillen nga brezi në brez. U bë simbol i asaj kohe kur ndershmëria ishte armë, kur fjala kishte peshë dhe kur drejtuesit e vërtetë e matnin suksesin me qetësinë e ndërgjegjes.

Emri i tij është tashmë pjesë e atij panteoni qytetar të heshtur, ku hyjnë njerëzit që nuk kërkuan famë, por lanë dritë. Në rrugët ku ai ecte, në ndërmarrjet ku punoi, në fytyrat e njerëzve që i ndihmoi, gjendet ende gjurmët e mirësisë. Xhoj i përket brezit të atyre burrave që ndërtuan qytetin jo me fjalë të mëdha, por me punë të ndershme e shpirt qytetarie.

Dhe kur Durrësi rritet, ndryshon, përballet me kohën e re, kujtimi i Nexhat Xhojit mbetet si busull morale. Në fund, historia e tij nuk është vetëm histori pune, por histori jete. Jetë e thjeshtë, e ndershme, e mbushur me vlera që nuk zbehen. Jetë që e mëson Durrësin, të mos harrojë njerëzit e mirë.

Kur koha rrokulliset dhe shumë emra fshihen nga kujtesa, emri i Nexhat Xhojit mbetet i gjallë. Durrësi do të mbetet gjithmonë më i pasur, sepse ka pasur njerëz si Nexhat Xhoj. Ata gjithë kohën mbetën të urtë, të drejtë, të mirë, njerëz që punën e kthyen në dashuri dhe dashurinë në kujtim të përjetshëm.

Trashëgimia e Nexhat Xhojit është e dukshme edhe sot. Standardet që vendosi, mënyra e tij e të vepruarit dhe respekti që tregoi për çdo qytetar, janë shembuj të gjallë për brezat që vijnë. Historia e tij na mëson se njeriu i thjeshtë, me idealizëm dhe përkushtim, mund të lërë gjurmë të pashlyeshme në një qytet, në njerëzit dhe në komunitetin që e rrethon. Nexhat Xhoj është shembull se mënyra si e shohim jetën, mënyra si i trajtojmë të tjerët dhe zgjuarsia e përditshme mund të krijojnë trashëgimi të palëkundur.

Koha shkon, por ka njerëz që nuk zhduken bashkë me të. Mbeten si zë i butë në kujtesën e qytetit, si frymë që s’ka nevojë të shpjegohet. Nexhat Xhoj ishte nga ata njerëz, që e bëri Durrësin më të njerëzishëm, më të qetë, më të jetueshëm, më të bukur në hijeshinë shpirtërore.

Nëse do të kërkonim përkufizim për qytetarinë, ndoshta nuk do të na duhej libër, por një emër: Nexhat Xhoj. E përkufizoi qytetarinë me jetën e tij, me mënyrën si foli, si punoi dhe si respektoi. Dhe kjo është trashëgimia që nuk shuhet.

Njerëzit si Nexhat Xhoj, janë si dritat e vogla që ndizen në port në mbrëmje. Nuk janë të zhurmshme, por ndihmojnë anijet të gjejnë rrugën. Durrësi e pati këtë dritë. Ajo nuk është shuar. Ndriçon ende kujtesën tonë.