Anjeza MUSOLLARI : Gjaku u bë fjalë, fjala u bë këngë...

Tani radha është e jona…

Anjeza MUSOLLARI

Shefe e Sektorit të Botimeve

“Mblodha gjakun ku kish rënë,

 Mu në shkronja për ta vënë,

Që të këndohej ajo këngë.

Bota që kur është zënë,

 Shqipëria gjall ka qenë.” {Ali Asllani)

Si mund të heshtësh?!

Ka vargje që nuk i lexon, por i ndien si therje në shpirt. Janë ato fjalë që të zgjojnë kujtesën e gjakut, të kujtojnë se kush je, pse je dhe pse nuk mund të heshtësh.Këtu nuk ka vend për metafora të buta. Këtu flitet për gjak, për shkronja, për këngë, tre elementë që, kur bashkohen, japin kuptimin e pavdekësisë së një kombi.

Gjaku që s’u tret, por u bë fjalë…

Historia shqiptare është e mbushur me plagë. Por ajo që e bën të pazakontë është se plagët nuk u lanë të mbyllen në harresë. Gjaku nuk u la të thahej, pa shenjuar histori, ai u mblodh dhe u kthye në fjalë, në poezi, në këngë.

Ky është një akt i jashtëzakonshëm i kujtesës kombëtare, të mos harrosh, por të shndërrosh dhimbjen në forcë dhe në identitet.

Një komb që ringjallet nga rrënojat

“Bota që kur është zënë, Shqipëria gjall ka qenë”, deklaratë që tejkalon historinë e dokumentuar, historia jonë e dëshmon sa herë është menduar se Shqipëria u shua, ajo është ringjallur. Nga pushtimet, nga copëtimet, nga heshtja. Ajo ka lindur sërish, sepse rrënjët e saj janë në gjak, jo në letra diplomatike.

Nga gjaku në këngë, pavdekësia e shpirtit shqiptar…

Nëse kombet maten nga aftësia për të luftuar, shqiptarët kanë luftuar jo më pak se kombet e tjerë. Por nëse kombet maten nga aftësia për të kënduar dhimbjen dhe për ta kthyer atë në art, shqiptarët janë unikë. Lahuta e malësorëve, vajtimet e grave shqiptare, vargjet e rilindësve të gjitha janë dëshmi se ky popull nuk e la dhimbjen të mbytet në heshtje, por e shndërroi në trashëgimi.

Kënga ka qenë arma jonë e dytë, pas pushkës. Dhe shpesh, më e fortë se pushka. Sepse armët mbarojnë, kufijtë ndryshojnë, por kënga mbetet, udhëton brez pas brezi, ringjall ndjenjën e përbashkët dhe e bën Shqipërinë të përhershme.

Në një kohë kur globalizmi i zhduk ngjyrat kombëtare, kënga jonë është alarmi që na paralajmëron: kujdes, mos harroni kush jeni!.

Shqipëria nuk ka moshë…

Shqipëria, nuk është thjesht një vend i vogël në hartë. Ajo është si një ide universale, një frymë që ka lindur bashkë me botën. Shqipëria nuk ka moshë. Ajo lindi qysh kur mbi tokë lindi njerëzimi, dhe kjo është e shkruar jo veç në copa letrash, por në vetë ekzistencën e popullit që e mban gjallë.

Nëse duam të meritojmë këtë trashëgimi, le të japim secili sot pjesën tonë, që gjaku i të rënëve të mos kthehet në harresë, por të mbetet përjetësisht këngë. Historia shqiptare është një kalvar plagësh, pushtime, copëtime kufijsh, tradhti diplomatike. Por ajo që e bën Shqipërinë të jashtëzakonshme është fakti se plagët nuk u lanë të mbyllen në heshtje. Gjaku i derdhur nga të parët nuk u shpërdorua, ai u mblodh, u shkrua dhe u këndua, duke u bërë trashëgimi e përjetshme dhe forcë e identitetit tonë kombëtar.

Çdo këngë kreshnike, çdo vajtim popullor nuk është thjesht art, është një akt kujtese dhe rezistence. Shqiptarët nuk kanë lejuar që dhimbja të shndërrohet në gjurmë të fikura. Përkundrazi, e kanë kthyer dhimbjen në forcë. Ky shndërrim i humbjes në këngë, i tragjedisë në identitet, është një fenomen i rrallë kulturor, garancia e pavdekësisë sonë.

Një popull që di të këndojë mbi gjakun e tij nuk mund të zhduket.Këto vargje nuk janë thjesht poezi, ato janë një testament, një thirrje që na kujton se nuk mund të heshtim. Heshtja është vrasja e dytë e Shqipërisë, më e rrezikshme se çdo pushtim.

Gjaku u bë fjalë. Fjala u bë këngë. Kënga u bë Shqipëri.

Tani është radha jonë: këndimin ta kthejmë në veprë. Vetëm kështu do ta mbajmë Shqipërinë të përjetshme, të gjallë që nga zanafilla e botës.

Shqipëri… gjaku në vena thërret!

Në damarët tanë nuk rrjedh vetëm gjak, por histori. Çdo rrahje zemre është një kujtesë e gjallë e sakrificave të brezave që derdhën jetën për këtë tokë. Sot, kur shumë të rinj e shohin shpëtimin te një biletë avioni, thirrja e gjakut bëhet edhe më e fuqishme: mos e braktis Shqipërinë, sepse ajo jeton vetëm përmes jush.

Kur të rinjtë ikin, Shqipëria zbehet…

Emigrimi nuk është fenomen i ri, por sot ka marrë përmasa alarmante. Shkollat boshatisen, fshatrat mbeten pa zë, qytetet humbasin energjinë e rinisë, që duhej të ishte motori i tyre.

Çfarë kuptimi ka të këndojmë për Shqipërinë e përjetshme, nëse nesër këto këngë nuk ka kush t’i këndojë? Shqipëria nuk mund të mbijetojë thjesht si kujtim folklorik. Ajo ka nevojë për rininë e saj, për energjinë, ëndrrat dhe guximin që ta ndërtojë dhe ta mbajë gjallë.

Gjaku i derdhur kërkon përgjigje…

Gjaku i të rënëve nuk u tret, ai u shndërrua në fjalë dhe këngë që përçojnë kujtesën dhe krenarinë kombëtare. Por sot, çfarë ndodh kur kënga mbetet e mbyllur në libra, ndërsa të rinjtë largohen pa kthim?

Gjaku i derdhur për këtë tokë nuk kërkon lavdi të shkuar, ai kërkon përgjigje në të tashmen. Dhe përgjigjja është e thjeshtë, por thelbësore qëndrim, ndërtim, përkushtim. Vetëm kështu mund të mbajmë gjallë historinë, identitetin dhe shpirtin e Shqipërisë.

Rreziku i heshtjes…

Armiku më i madh i një kombi nuk është gjithmonë i huaji, por heshtja e bijve të vet. Sot, rreziku nuk vjen nga pushtimet, por nga braktisja e heshtur.

Kur një i ri largohet pa kthim, nuk humbet vetëm një individ, por një copë e së ardhmes së vendit. Dhe nëse ky proces vazhdon, atëherë kënga jonë kombëtare rrezikon të mbetet jehonë pa zë.

Mos e shihni Shqipërinë si barrë. Shikojeni si sfidë, si fushë të pashkelur ku mund të lini gjurmë.Kombi nuk jeton vetëm me kujtime, por me vepra. Dhe veprat nuk do t’i bëjë askush tjetër për ne, as Europa, as Amerika.

Veprat e Shqipërisë do t’i bëjmë vetëm ne, ose nuk do të bëhen kurrë.

Thirrja e gjakut

Shqipëria nuk ka moshë. Ajo jeton aq sa jeton në venat tona. Dhe venat e sotme janë venat e rinisë shqiptare. Nëse ato thahen larg atdheut, Shqipëria mbetet pa gjak.

Prandaj, mos harroni, gjaku në vena thërret. Ai nuk ju thërret për nostalgji, por për përgjegjësi. Shqipëria jeton vetëm nëse ju e mbani gjallë.