POJO
Tregim nga Fatmir Terziu
Udhëtoi tre herë deri në Gjëndjen Civile të Lokalitetit. Të tre herët kishin një arsye ndryshe. Kishin dhe një pë rgjigje ndryshe. Në fillim nuk u gjend Punonjësi i Rregjistrit të Gjëndjes Civile. Pastaj nuk kishte mbërritur në kohën e duhur. Dhe të tretën herë, emri që dëshironte ti vendoste vajzës nuk gjendej në Librin Ligjor për emrat e fëmijëve. Në fillim i thanë „Po“. Pastaj pasi cingë rroi telefoni i thanë „Jo“. Por herën e katërt me kokëfortësinë e tij, me vendimin e prerë të një babai, ai e gjeti rrugë n pë r tek Klubi ku pinte raki Punonjësi i Rregjistrit të Gjëndjes Civile dhe menjë herë i la në të shkruar në tavolinë një emër të ri, të përshtatshëm me urdhërat nga lart.
-Do ta quaj Pojo.
-Si? – u ngrit menjëherë nga karrigja Punonjësi i Rregjistrit të Gjëndjes Civile, i zverdhur në fytyrë . Edhe ky emër…, Po…, Jo…, edhe ky emë r…
-Ai emër do të shkruhet. Kaq. Dhe ai emë r do të ekzistojë. – ia tha prerë babai i vajzës, e cila kishte mbetur pa emër për më shumë se një javë dhe njerë zit pë shpë risnin vesh më vesh.
E ndërsa rakia e kishte bërë të sajën, ajo vajzë u fut nga Punonjësi i Rregjistrit të Gjëndjes Civile në librin pë rkatë s dhe rregjistrua me emrin Pojo. Kështu ai u kthye pë r të mos shkelur më në atë Zyrë n e gjendjes Civile. Kaq ishte dhe më pas nnjerëzit filluan ta thërrisnin në atë emër. Kështu ajo u rrit. U rrit dhe emri i saj u bë gati një mit.
Miti po ngjizej më së shumti dhe nga një fakt…
***
Vite më pas këtë emër e kishte ndeshur një eksplorator, që ishte dhe një piktor. Piktori e takoi. Më pas i kërkoi ta pikturonte. Ajo u bë thuajse si emri i saj. Në fillim nisi si një e kundërt me emrin e saj, nisi me një „Jo“ dhe më pas vazhdoi me një trajtë të shkurtuar të fillimit të emrit të saj „Po“, që formësonte një trajtë të pangopur dhe të pafund deri në lindjen e diellit, kur më së shumti i pëlqente ta pikturonte. E kë shtu Pojo hyri edhe në ndjesitë e piktorit.
Trupi i saj notonte në grinë qumështore të agimit dhe lëkura e butë si një copëz e mëndafshtë nxirrte një reflektim të përgjumur. Dukej sikur një valë e hollë e transparente kalonte dhe më pas tërhiqej përgjatë skicimeve amforike, të mbërthyera në esencë n e admirimit të tij. Piktori nisi të ndjente mirazhe mashtruese, siç është mashtrimi i përjetësisë.
- Nuk e imagjinoni se me çfarë lloj fetash të pjekura buke mund të bëj portretin tuaj që të mbeten të paharrueshme! Me piper të kuq, kripë dhe salcë!
Zëri i piktorit kumboi deri në mëngjes në atë ditënatë. Ai kishte një timbër të ashpër, me një fishkëllimë zorrësh dhe iu duk se kishte folur gjithë natën për gjëra të jashtëzakonshme. Ai u zgjua befas, pa një prelud midis gjumit dhe zgjimit. Iu duk sikur ecte lakuriq nëpër shtëpi. Flokë të gjatë e me shkëlqim i zvarriteshin në passhpinë dhe zgjatimet trupore i dukej se i lëkundeshin në heshtje, i ishin bërë më të trasha, madje më të ngjitura, më të ngritura. Sytë i kishin ngrirë. Dhe kjo i dukej sikur përjetësia e kishte rrëthuar nga të gjitha anët.
Një e katërta e një buke u rrotullua nga duart e tij në dollapin e vjetër prej druri. E kishte harruar nga kequshqyerja. Vetë ishte disi si i harruar. Nuk i interesonte më të dinte se kur hëngri për herë të fundit. I mjaftuan fetat e pjekura...
Në kanavacën e bardhë pranë dritares, ai pikturoi edhe flokët me piper të kuq, i ngjyu me salcë të shijshme dhe i hodhi pak kripë. Kurora e gjelbër e Ullishtes përballë ia bllokoi pamjen. Nuk kishte asnjë qasje në horizont. Faleminderit zotit! Ata do të qëndronin këtu.
- Oh po, e gjete atë në pyll, o milingonagrënës! Ke ardhur gjoja që të rrish vetëm, po çfarë ndodhi, si u kthyen gjërat... Nuk e nxjerr hundën jashtë, ke qenë i ndyrë si krimb toke dhe si të thuash..., ndoshta, ndoshta…, ti han vetëm milingona, ej, ari! Hajde më bëj një listë. Këto ditë po shkoj të bëj një kërkim tjetër. Ju nuk mund t'i gërvishtni kështu flokët e grave. Apo, kot e kam se ju nuk i ndjeni! Ju jeni vetëm piktura të duarve të mia. Eh, edhe ti o ari mendjemadh, nga këto duar je ngjitur në atë kornizë. E ku kupton ti… Është dashuri, është mirë të dashurosh, por... mirë...,de mirë, se do dalësh nga letrargjia me kalimin e verës...
Diçka kërciti egërsisht në parmakë dhe një forcë e padukshme tundi gjethet e hurmave. Zhurmë! Këtu po ndihet shumë. Por, ata atje lart, nuk e tregojnë. Sa finokë që janë. Nuk e japin veten. Përndryshe ata të kafshojnë fort nëse përpiqesh ti pyesësh për atë zhurmë. Jo më kot e thonë, se gjarpëri që i këputet koka është më helmatik se më parë. E unë rri e mendoj vetëm…
- Ndoshta nuk është dashuri, foli disi indiferent me veten. Ndoshta është më shumë! Mendja ndoshta kërkon frymëzim! Le të zgjasë më gjatë!
- Ky është frymëzim - tundi kokën, por ti o frymëzim i dashur në këtë dashuri, më mirë të mos vijë fare. Të paktën edhe gjumi u pendua! Sa herë jam gdhirë me të, dhe tani është kthyer edhe në hije. Nuk e di pse ende ama duket njësoj. Ndonjëherë më shfaqet mbi një gur. Po nuk e kuptoj se nga cili drejtim po i fryu era...
Nga dritarja e sipërme e shtëpisë tërrkuzej një valë e gjatë gërsheti dritë, ngjyrë mjalti dhe e butë, si flokët e Pojos.
Ai e kishte takuar atë në rrugën e braktisur e të rrënuar deri në Vërnicë, një fshat i pabanuar në të cilin askush nuk vinte më. Gjurmët e banimit të dikurshëm njerëzor kishin humbur në hirin e zhurmës së kalbur të viteve të shkuara dhe periudhave të fundverave që zgjoheshin vetëm nga kureshtarët e Kishës, e të gjitha hapësirat ishin disi të mbërthyera në barëra të forta, gjembaçë dhe fier. Po shkonte të eksploronte, ashtu i kishte thënë. Ishte sikur të bëhej fjalë për rrugën tjetër. Ajo i ishte shfaqur për herë të parë aty, pikërisht aty ku nisi udhën babai i saj që ti ngjizte atë emër të veçantë…
Pastaj ishte edhe mbrëmje. Netët erdhën këtu si demonët, duke përvëluar malin me valë misterioze të ndjeshme e të zeza dhe vetëm më vonë yjet që rrotulloheshin dukeshin si thëngjij. Të qëndrosh nën to, mendoi ai është si të numërosh mëkatet e tua. Të hash veten nga brenda, e të mendosh se çfarë nuk ke bërë akoma në këtë jetë të ndyrë. Mendoi një moment ndryshe. Iu duk se gjithçka dukej e afërt, sikur mund të prekje një yll, por nëse zgjasje dorën për ta rrëmbyer, befas e kuptoje se sa i vogël je dhe sa i largët është ai yll.
Kështu me Pojon. Ai nuk mund të shprehej më shumë. Iu duk se nuk shkëlqenin më yje mbi shtëpinë e braktisur. Ndoshta iu kujtua koha kur ai e ftoi të qëndronte deri në mbrëmje. Atëherë „po'-të ishin të vështira dhe „jo“ mjaft të pakuptueshme. Faleminderit Zotit që emri i saj ishte i tillë. Po-jo-po-jo. Pojo! Frymëzimi e përfshiu si një përmbytje. Ai nuk donte të dinte më asgjë për të. I mjaftoi që ajo kishte ardhur dhe kishte qëndruar. Se ajo ishte shkëputur nga gjithçka dhe po e ngopte përjetësinë e tyre të ndërsjellë me trupin e saj të zhveshur, të qetë dhe qetësues. Si buka, për të cilën kishte kohë, që kishte uri.
Ai e pikturoi atë derisa ajo u lodh. Me laps, me furçë, me gishta, me buzë, madje edhe me mjekrën e mbuluar me qimet e dendura si shkurre. Eh, e vizatoi. Ai e lyente atë deri në pikat më të vogla, më të thella. I dukej si një mjedër e pavdekshme. Del, e pi vesë, e përtyp dhe pas pak e sheh sërish të plotë. E prishshme si stinë. Është këtu, por disi nuk është atje. Jo për të. Po. Jo. Pojo! Një grua nëpër të cilën kalon vetëm miti. Një mit që të frymëzoi, të ngjizi dhe të rriti. Të rriti në një shtëpi. Një shtëpi që nuk mund ta lini pas. Një trup që e keni por nuk e zotëroni. Një shpirt që ikën dhe ti vazhdon ta ndjekësh. Jo aq shumë!
- Ka diçka të pakapshme në fytyrën tënde që unë vazhdoj të përpiqem dhe nuk mund ta vizatoj. Po më rrëshqet. Nuk di as si ta quaj. Diçka e egër. E pazbutur. Dridhet dhe zhduket. Pastaj kthehet përsëri. Dhe pyes veten se si mund t'i rezistosh gjithë këtij elementi, sepse mund të kalosh orë të tëra pa lëvizur pa shqiptuar asnjë fjalë. Ti më jep dhe nuk më lë të të tërheq.
Piktori hodhi lapsin mënjanë dhe përplasi një skicim tjetër të dështuar në tavolinë.
- Më pëlqen të ulem - u përgjigj Pojo. Më pëlqen të më duan kur ulem. Sytë e saj dukej sikur ishin mbushur me mjaltë të lëngshëm, në të cilin bebëzat e saj të ngulura ngjanin si bletë të ngopura.
- A ngecni shpesh - pyeti piktori.
- Jo - buzëqeshi ajo. Vetëm për t'u siguruar që dikush tjetër mund të gjejë diçka tjetër për të më dashur mua.
- Ç'është kjo gjë? - këmbënguli i mërzitur - më trego, më trego për atë gjë!
- Duhet ta gjesh vetë - disa shohin një gjë tek unë, të tjerët një tjetër. Dhe unë jam në mes. Nga po në jo dhe anasjelltas nga jo në po. Pojo. Pojo. Dhe unë kam vetëm një arsye për të qenë e dashuruar me të vërtetë. Duhet ta kapësh për të më gjetur mua. Në se ti mundesh.
Ajo qeshi dhe piktori për herë të parë ndjeu një jehonë të frikshme dhe të gëzueshme në ajër. Ai nuk e preku atë natë. Dhe në netët në vijim ai nuk e preku atë. Ai i nguli sytë në fytyrën e saj, dhe mbeti i ngrirë, po aq i qetë në dritën e hënës. Ai kërkonte të vetmen arsye, prekjen e duhur që do ta mbante atë hyri, me emrin Pojo, përgjithmonë në telajo dhe nuk guxoi ta gjente.
Po bie shi. Ullishtja qesh finoke në një cep me diell e në një tjetër me një mjegull, të ngjyer në të gjelbër dhe tymos si çaj aromatik shkurti. Piktori kishte mbetur vetëm me sytë tek Pojo. Më saktë, vetëm fare. Pojo sikur u zhduk. Ajo u bë aq e heshtur dhe e padukshme, sa mund të ishte çelësi i universit, që do të vendoste nëse dielli do të shpërthejë ditën mbi botën e hallakatur, apo do të bjerë shi. Një ekuilibër i mistërshëm u vendos në qiell. Moti ishte as i ngrohtë as i ftohtë, dukej si gjysmë gëzim, dhe gjysmë trishtim. Stina e përsosmërisë dukej larg. Në karnavac po ngjizej një asgjë e qartë, në të cilën dukej se dimri nuk kishte kaluar ende dhe pranvera nuk dëshironte të vinte ende. Në mes të mungesës së tyre qëndronte i shtangur peneli.
- Pse rrini pas gardhit dhe tundeni si dordolec?
Një vajzë e vogël me flokë të artë gati fluturoi drejt tij me vetullat e hollë si krahë blete. Dukej si një kavanoz i hapur me mjaltë, në të cilin dielli shkriu rrezet dhe gëlltiti më pas vetvetiu ëmbëlsinë e nektarit si i etur.
- Sepse unë jam një dordolec! - buzëqeshi piktori. Unë nuk mund të mendoj më, as të ndjej, as të vizatoj. Dordolecat janë të tillë. Ata vetëm mund të dalin jashtë dhe të lëkunden.
Fëmija e shikoi me mirëkuptim, psherëtiu me shqetësim dhe tha:
- Dhe unë dhe babi erdhëm këtu për të kërkuar mamin. Asaj i pëlqen shumë të shoqërohet me njerëz të ndryshëm. Ajo është zhdukur dhe unë duhet të ...
Zemra e piktorit u shkul dhe iku diku larg si një shkop i verbuar nga drita. E vogli vazhdoi:
- Ata zihen shumë kur e gjejmë. Ajo i thotë që ta lërë të qetë, dhe ai i thotë se nuk mundet ta braktisë, sepse e donte ende për një arsye të vetme.
- Çfarë është kjo arsye - pyeti piktori me buzë të thara.
- Unë jam! - e pa vogëlushja me indinjatë, nuk e sheh? Im atë, thotë se vetëm unë mund të jem arsyeja e vetme.
- Bijë, bijë e dashur - thirri nga rruga një burrë i gjatë me fytyrë të vuajtur, hajde moj vajzë, po të presim ty bashkë me mamin që të shkojmë në shtëpi.
Pranë burrit qëndronte Pojo me pamjen karamelore të flokëve të saj që i vallëzonin nga era, dhe më pas vrapoi drejt fëmijës për ta përqafuar.
Piktori u zvenit, iku duke u dridhur nga dhimbja. Ishte si i goditur nga rrufeja. Me një frymë ai ngjiti shkallët dhe përplasi derën e dhomës. I vinte erë si feta të djegura. Dhe filloi të fliste me të madhe. U fliste dhe u gërvishtej me thonjë mureve… Kapini ato në grusht. Bluajini ato në pluhur. Më pas përzieni në një tigan të vogël specin e kuq dhe kripën, dhe salcën… E priste telajoja pranë dritares. Aty pa një fytyrë pa tipare, një trup të zbuluar nën një ngjyrim disi të gjelbër, por aq të mundshëm të gjelbër, sa t'ia përvillte Ullishtes.
Errësira e thëngjijve të pjekjes depërtoi nëpër fushën e figurës dhe e ktheu të bardhën në natë. Mbi të mbretëronte shkëlqimi i specit të kuq, që i kishte marë të gjithë aktin e mundshëm xhelozisë. Ai e ngjeshi pastaj penelin si një lindje dielli mbi një trup aromatik femre, si trumzë, një pikë mjalti e rrënjosur në barkun e saj, e fjetur, e vetëmjaftueshme dhe e lumtur. Ai u tërhoq dhe dëgjoi me gëzim të egër zhurmën e stuhishme të 20 shkurtit të atij viti, që i mbushi gjoksin. E kishte kapur të vetmen arsye, që do të ishte dhe një joarsye. Ndjeu copa-copa të thyhej zvarritja e asaj dite. Zvarritej dhe zhurma i bashkonte copat në një sfidë tjetë r. Po hapet copash thoshin udhë t që gumë zhinin e gjuhë sh ndë rvareshin botë rave të ndryshme. Copash po vinte liria. Piktori vetë ishte në udhë . Kishte marë udhë t e ideve të reja. Thoshte se tashmë ishte i dyzuar, por ama fundja e fundit e kishte gjetur udhën që ia kishte hapur frymë zimi tek Pojo.
