top of page

Ushqimi, a na dallon akoma?


U them kolegëve: "Të gjithë këto ushqime janë tradicionale shqiptare, edhe pse këtu janë servirur si Ballkanase... Speca të mbushura me oriz dhe me rigon, byrekë me spinaq e me gjizë, revani, bakllava, qumështor, krem karamel, djathë i bardhë..."

Sidoqoftë, janë speciale dhe mjaft të shijshme pas një dite të lodhshme pune. E sidomos kur shijohen në Londër! Faleminderit shumë amvisave!

***

Shqiptarët dallohen më së shumti nga mjaft etnicitete të tjera se lidhen me grupin e tyre kulturor, ose etnik përmes modeleve të ngjashme të ushqimit. Emigrantët shqiptarë kudo ku ndodhen nuk mund të lënë mënjanë fasulen, pastërmanë, gatimet tradicionale si byreqet e shumtë, madje shpesh përdorin ushqimin si një mjet për të ruajtur identitetin e tyre kulturor. Kështu duket në fakt se bëjnë njerëzit me prejardhje të ndryshme kulturore kur ata hanë ushqime të ndryshme. Përbërësit, metodat e përgatitjes, teknikat e ruajtjes dhe llojet e ushqimit të ngrënë në vakte të ndryshme ndryshojnë midis kulturave, por tashmë shqiptarët duket se I kanë trazuar paksa ato me “qasjen moderne”. Zonat në të cilat jetojnë familjet, dhe ku kanë origjinën paraardhësit e tyre, ndikojnë në pëlqimet dhe mospëlqimet e ushqimit. Këto preferenca ushqimore rezultojnë në modele të zgjedhjeve të ushqimit brenda një grupi kulturor ose rajonal të ardhur nga treva të ndryshme shqiptare.

Vetë sendet ushqimore kanë kuptim të lidhur me to. Në shumë vende perëndimore një kuti me çokollata do të shihej si një dhuratë e përshtatshme. Marrësi i dhuratës do të reagonte ndryshe ndaj një dhurate lakre ose karrote sesa ndaj çokollatës. Në vendet e tjera çokollatat mund të jenë një dhuratë më pak e përshtatshme.

Kombet ose vendet shpesh shoqërohen me ushqime të caktuara. Për shembull, shumë njerëz e lidhin Italinë me pica dhe makarona. Megjithatë italianët hanë shumë ushqime të tjera dhe llojet e pjatave me makarona ndryshojnë në të gjithë Italinë. Metodat e përgatitjes dhe llojet e ushqimit ndryshojnë sipas rajoneve të një kombi. Disa familje në Mbretëri të Bashkuar preferojnë të hanë “patate dhe peshk”, sikurse në Shtetet e Bashkuara preferojnë të hanë "mish dhe patate", por "mishi dhe patatet" nuk hahen rregullisht, madje as nuk preferohen, nga shumë në Shtetet e Bashkuara dhe nuk do të etiketohen një kuzhinë kombëtare. Kështu ndoshta dhe me shqiptarët. Ata njihen për misërniken dhe për produkte të ngjashme, por tashmë janë harruar…

Ushqimi luan një rol të rëndësishëm në jetën e familjeve në shumicën e kulturave. Sidoqoftë, shkalla e rëndësisë ndryshon nga kultura në kulturë. Për shembull, në Samoa Amerikane shumica e aktiviteteve dhe ceremonive familjare përqendrohen në ngrënie. Një familje nikoqire demonstron prosperitetin e saj ose gradën shoqërore duke siguruar sasi të mëdha ushqimi (Shovic 1994). Midis familjeve të tjera në vende të tjera, aktivitetet dhe festimet përfshijnë ushqim, por ushqimi nuk është domosdoshmërisht qendra e ngjarjes.

Traditat e ushqimit ndryshojnë shumë në të gjithë botën. Edhe midis njerëzve që ndajnë prejardhje të ngjashme kulturore dhe disa nga zakonet e njëjta të ushqimit, modelet e të ngrënit nuk janë identike. Për më tepër, familjet ndryshojnë nga rutinat e tyre ditore gjatë festave, kur udhëtojnë ose kur mysafirët janë të pranishëm. Burrat hanë ndryshe nga gratë. Njerëzit e grupeve të ndryshme të moshës ushqehen ndryshe. Sidoqoftë, në pjesën më të madhe të botës, ushqimi shoqërohet me mikpritjen dhe shprehjen e miqësisë. Prandaj, ndjeshmëria ndaj rregullave dhe zakoneve të ushqimit është e rëndësishme në ndërtimin dhe forcimin e marrëdhënieve ndërkulturore.

40 views0 comments

Comments


Shkrimet e fundit

fjalaelireloadinggif.gif
bottom of page