Trungu i fikut të egër

Trungu i fikut të egër

Tregim nga Fatmir Terziu

U ul, jo si zakonisht në minderin e tij të mbushur me postiqe në sallonin e madh të shtëpisë së tij tipike elbasançe. Preferoi të largonte bulat e djersës, që i shpërthenin si kokrra orizi në ballin e tij, duke qëndruar i ulur në anën e djathtë të hauzit. Piklat e herëpashershme, që i shpëtonin rubinetit të çezmës, i ngjanin si një kryengritje nervore, që bashkohej me zjarrin e brendshëm. Sakaq u shpërqëndrua.

Një stuhi e papritur fryu në dritare dhe fishkëlleu në oxhakun e shtëpisë të ngritur tre a katër brezash më parë në dalje të Spajkores. S'kaloi shumë, era e madhe e Krastës, të cilën stuhia e kishte nxjerrë nga brendësia e Grykës së Shkumbinit, u përplas tek ullinjtë pas shtëpisë. „Duheshin edhe këto frymëra të egërsuara, sikur të mos mjaftonin të tyret“. – foli me vete dhe shfryu. Pa instiktivisht, sa majtas dhe djathtas, dhe ndjeu se stuhia kishte ngritur pluhura dhe tymëra që ngjanin si ujqër të uritur. Ashtu me grimca rëre dhe me mbeturina të tjera u hodhën mbi ullinj, duke i copëtuar kokrrat e jeshilta të tyre. Murati u zhgjum nga stuhia.

Shpirtin ia ambushi ankthi nga mendimi i frutave të sapolëshuara, që mund t'i merrte me vete ky mot i stuhishëm. Dhimbjet e fëmijërisë në kockat e tij tashmë të vjetëruara filluan të kujtoheshin, nga aty ku ishin strukur mes kockave, gjithashtu. Ai qëndroi zgjuar për një kohë të gjatë. Kur më në fund e zuri gjumi përsëri, e pushtoi një ëndërr e çuditshme. Ai ëndërroi se i kishte fshehur të gjitha në trungun e madh të fikut të egër që rritej në buzë të rrëpinës djerrë pranë ullishtes së tij.

Murati u zgjua nga ëndrra e çuditshme. Ai u ngrit në këmbë. Tashmë u ul në minderin e sallonit të madh dhe i mbështeti këmbët e tij të zbathur në postiqet, që gjithnjë qëndronin të shtruar. Fërkoi sytë dhe shikoi drejt këndit ku para se të përgjumej, kishte ndjerë piklat e ujit të çesmës dhe iu duk sikur e kishte hequr qafe atë shqetësim nga koka. Llamba e ndezur në tavanin e suvatuar të sallonit iu duk se u fik për një moment vetvetiu, dhe më pas sikur lëshoi ​​një dritë të ngjirur, aq sa iu duk se tespitë e lëna ashtu shkujdesur aty, kishin të bënin me këtë mesele e të merrnin pjesë në ndonjë truk, a magji. U përkul, i mori në duar dhe filloi të gudulisë të tridhjetë e njëtat qelibar në gishtat e tij të trashë, e të pëshpërisë:

- Ëndërr e mrekullueshme, i qofshim falë vetëm Zotit! Çfarë do to thotë kjo ëndërr?

Kështu qëndroi pak dhe, kur nuk mori përgjigje, u kthye në shtrat. Mes përplasjes së fortë të erës në dritare, hurma, ullinj e fiq, ai mund të dëgjonte gërhitjen e butë të gruas së tij Mynires nga ana tjetër e dhomës.

- Murat, a je mirë? Ku po shkon pa u gdhirë?

- Unë jam mirë, Mynire! Unë jam mirë! E dini sa i trazuar ishte qyteti mbrëmë, kështu që shkova të shikoja nëse kishte bërë ndonjë zullum në ullishte. E pashë që ka bërë shumë. Unë do të shkoj dhe do të pajtoj komshiun me karrocën e tij dhe do të shkoj të mbledh të paktën një karrocë.

- Po ullinjtë? - Mynirja u habit me pretendimin e tij. - Kush do t'i mbledhë për ty?

- E shihni që stuhia nuk ka të sosur. Me atë Krastën e tërbuar që gati e ndau qytetin më dysh mbrëmë, vetëm një Zot e di se çfarë u ndodhi. Shpresojmë të jemi me fat që t'i gjejmë në trungje.

- Mirë! Mynyrja u pajtua me të. - Bëj atë që ke në mendje!

Murati ndërroi shpejt rrobat. I hodhi rrobat e tjera që kishte veshur, dhe që i kishte tërë djersë, në koritën e rrobave dhe shkoi te e shoqja. Prej andej ai nxori dy thasë dhe pasi i dha një vështrim shkitazi pasqyrës dhe tespive të varura në një gozhdë në mur, bëri nga dera. Mynyrja e shikonte pa folur, por me një habi nga brenda. Kur pa që ishte gati, shkoi të hapte portën e madhe. Nuk kishte më arsye të mendonte keq, por diçka e pickonte nga brenda. Murati u kthye dhe pa që Mynirja kishte mbyllur portën e madhe dhe nuk e shihte dot. Murati tërhoqi atëherë hapin dhe mori menjëherë rrugën që të çonte te ullishtat.

Ai arriti në ullishten e pronarit të tij. U ndal pranë kasolles së tij të shkatërruar. U fut në të dhe nxori një sëpatë prej andej. Pastaj u sigurua që askush nuk e shihte dhe u ndal afër fikut të egër në djerrinën ngjitur. Dhe menjëherë e futi sëpatën në punë. Kështu veproi për gati pesë minuta, ose aq sa i duhej të mbushej me frymë. Pastaj ai u befasua kur pa dy monedha floriri që dolën nga vrima që kishte hapur sëpata e tij në trungun e fikut të egër.

O Zot, është e vërtetë! Tha Murati me zë të lartë dhe mori monedhat me dy gishtat që i dridheshin. I futi shpejt në xhep, e kapi sërish sëpatën dhe e preu kërcellin e fikut të egër deri sipër hapjes së tij. Ai e çoi trungun e prerë në kasollen e tij të vjetër dhe e mbështeti në të. Pastaj e goditi sa të mund me bisht të sëpatës trungun e prerë të fikut të egër dhe sërrish dolën monedha të tjera floriri. Më shumë monedha ari filluan të binin nga hapja e mëtejshme e trungut. Pasi zbrazi përmbajtjen e trungut, nxori nga çanta e ushqimit leckën në të cilën ai dhe Mynirja kishin ngrënë bukë dy-tre ditë më parë, kur kishin lënë shtëpinë e tyre ditën që kishin ardhur ta kontrollonin ata. I mbështolli me kujdes monedhat në të dhe i futi në çantë. Pastaj u kthye nga lindja, e u ul në gjunjë dhe tha në heshtje:

- Faleminderit Zot! Unë jam i pasur tani!

Nga tensioni, vrapimi dhe prerja, ndjeu lodhjen e grumbulluar tek ai dhe vendosi të pushonte pak. Ai më në fund vendosi të kthehej në shtëpi, shikoi përreth për t'u siguruar që askush nuk po e shikonte dhe vetëm atëherë u nis. Flladi i lehtë dhe dielli i ngrohtë, që kishin gëlltitur stuhinë e një nate më parë, i dukej se i jepnin gjumë, e ishte gati të flinte si dikur, si ndonjë kal, kur kishte punuar në pronat e Sulë Domit. Kështu pasoi daljen nga ullishtja, por e pa që ishte i këputur shumë. Pagjumësia, torturat në atë zyrë dreqi, ku i kërkonin medoemos të tregonte për florrinjtë e ish-pronarit të tij, e pastaj gjithë ato ëndrra e kishin bërë të pafuqishëm. Pastaj dhe të shtatëdhjetat mbi kurriz nuk ishin pak. Edhe zemra tashmë i ishte bërë më shumë gangrenë. Ai u mbështet pranë një ulliri dhe ashtu ndjeu shijen e barit që sillej në të drejtën e tij plotë fllad e aromë. Ai ra në një gjumë të thellë dhe përsëri u pushtua nga një ëndërr e çuditshme. Në ëndërr ai nuk pa njeri, por dëgjoi një zë që i tha: „Ato para, Murat, nuk janë të tuat!“ Nëse i merrni, do t'ju bjerë fatkeqësi e madhe! Ato janë të pronarit tuaj Sulë Domi, që ju ka mbajtur me bukë e mish, kur ai vetë hante bukë me ullinj e djathë!”.

Pas kësaj ëndrre, Murati u zgjua. Ai u ngrit dhe fshiu sytë aty nën ulli. I dha këmbëve në rrëpirë për një kohë të gjatë, e habitej, mendoi dhe më në fund vendosi: „Isha i varfër dhe do të jem përsëri!“ Nëse qenka kështu e vërteta, le të shohim nëse do të jetë e vërtetë që ato florrinj janë të Sulë Domit?

Ai mori trungun e fikut të egër, i futi të gjitha monedhat përsëri në zgavër, preu një copë lëndinë dhe e ngjeshi fort në vrimën që kishte hapur ai me sëpatën e tij. Ai u ngjit në djerrinë, afër ullishtes dhe pasi hapi një gropë të vogël, aq sa të mbante trungun e nguli trungun e fikut të egër në atë vend ku ai kishte marë jetë natyrshëm më parë. Trungu i fikut të egër mbeti si një damkë e vetmuar në ullishten tashmë të qetë. Murati mori rrugën që të shpinte në Spajkore. Kur arriti atje, ai u kujtua se duhej të kishte mbledhur të paktën disa gjëra e të justifikohej për thasët që kishte marë me vete. Kështu bëri. Aty ndanë rrugës mblodhi me sa fuqi që kishte zullumin që kishte lënë pas stuhia dhe ashtu u kthye.

Mynirja ishte ulur në stol, pranë portës, duke tjerrur lesh me furkë, e duke mbajtur sytë nga porta. Duke e parë, ajo la furkën dhe shkoi të hapte portën e madhe.

Murati i buzëqeshi dhe ajo u qetësua, pastaj filloi të nxirrte të mbledhurat nga thasët. Mynirja u afrua tek ai për ta ndihmuar. Pasi i kishin zbrazur thasët, ajo e pa më thellë në sy, sikur donte të lexonte aty të vërtetën e sjelljes së tij të çuditshme që në mëngjes kur i tha:

- Kam gatuar një gosti të shijshme. Hyni të hani dhe të pushoni!

- Jo, Mynire! Nuk jam ende i uritur! E buka e madhe kishte mbetur e paprekur. Ajo habitej se kush ta kishte prurë atë bukë.

Tashmë Krasta është qetësuar. Unë do të shkoj të takoj Sulën. Pas asaj stuhie, dhe pas atyre kërkimeve brutale në shtëpinë e tij, nuk e di se çfarë ndodhi me ta dhe me ...

- Nëse ke vendosur kështu, shko, por ki kujdes se ti e di se si na ndjekin këmba-këmbës! Mynirja u pajtua me të.

Kur Murati arriti në Namazgjah, mbeti i habitur. Sulë Domi ishte ulur dhe po pinte raki me qetësi, sikur të mos kishte pasur gjithë ato telashe, dhe sikur të mos kishte pasur stuhi. U afrua, u përshëndet dhe natyrshëm e ngritën një gotë bashkë menjëherë. Pastaj ndjeu që Sula të lëvizte, pa i thënë asgjë. Pas këtyre lëvizjeve e priste surpriza e radhës. Të gjitha, që ai kishte parë në vite në atë shtëpi të madhe të Sulë Domit, ishin aty ku i kishte vendosur ai me duart e tij. Sikur dikush të ishte kujdesur për ta që të mos i merrte stuhia e tmerrshme. Pa hezituar filloi t'i nxirrte jashtë. Në fund të oborrit ndjeu disa lëvizje të tjera. Ishin disa gardelina që çuçurriteshin në një kafaz të lënë gjysëm të hapur. Pasi i nxori nga kafazi, i lumtur nga fluturimi i tyre i lirë në ajër, dhe i sigurt se gjithçka ishte një rastësi, iu duk se ai i përmbushte urdhrat e zërit në ëndërr.

Koha po kalonte. Pas disa minutash, Murati u ngrit, i mori leje pronarit të tij të një jete të tërë dhe bëri nga rruga. Rrugës ndjeu lodhje të madhe dhe iu kujtua se kishte probleme me zemrën. „Kujdes zemrën, i kishte thënë doktori me emër në Tiranë, dhe sa herë që të kesh problem unë jam i paguar nga Sulë Domi për zemrën tënde, vetëm hajde tek unë“. Në mbrëmje, ai e kishte siguruar të shoqen se duhej të shkonte të takonte doktorin në Tiranë, si për të qetësuar atë që nuk kishte asnjë shqetësim, ashtu edhe për të kaluar nga rutina e ditëve që e kishin bërë Myniren të shqetësohej shumë. Nuk kaloi shumë kohë që ai ta bindte atë për drejtësinë e ndërmarrjes së tij. Ajo pranoi shpejt dhe filloi ta ndihmonte me zell të përgatitej.

Rruga asokohe ishte e gjatë, se i binte nga Graceni, e Kërraba. Pas tre a katër orësh rrugëtimi nëpër kthesat me pluhur të rrugës së vjetër të Inxhinier Kasinos, Xhamia e Et'hem Beut qëndronte përballë Muratit.

- Tani, ku? - i bëri vetes pyetjen përgjatë rrugës së parë që dilte nga rruga kryesore.

Tirana ishte në sytë e tij. Në rrugën pas, në një përthyerje të ngushtë, që të bënte të dilje andej nga Kazazët, iu shfaq një lypsar para. Ai qëndroi para tij dhe i zgjati dorën duke iu lutur:

- I nderuar, më jep pak bukë! - tha endacaku me një zë lutës.

Murati u ndal. Ai nxorri nga dy çantat e mbushura pas kurrizit të tij, mori bukën e madhe që nuk e kishin ngrënë e që gruaja ia kishte futur në çantë dhe ia dha.

- Qofsh me fat, more njeri i mirë! - e falënderoi i gëzuar endacaku dhe me bukën nën sqetull nxitoi në rrugicën që të shpinte në kahun tjetër.

E ashtu iu duk se po dilte në rrugën kryesore. Nuk kishte kaluar shumë kohë që Doktori e kishte marë lajmin se do të priste klientin e tij, Muratin, të përkujdesur mirë më parë me qese floriri nga Sulë Domi, por tani kohët kishin ndryshuar dhe ai e dinte se Sulë Domit ia kishin konfiskuar florrinjtë. Sa u shëndet me Muratin, jo si kohë më parë, ta pyeste për të zotin e tij, për mikun e ngushtë sikurse thoshte, bëri sikur kishte punëra të tjera, dhe u kthye vetëm kur në derën e klinikës ra një trokitje. Hapi derën dhe pa një endacak të rreckosur me një bukë të madhe në duar.

- Doktor, mund të më japësh ndonjë një gjë? - pyeti endacaku. - Unë kam bukë!

- E pabesueshme! Foli Murati. Doktori po e priste të shpjegohej. Unë sapo ia dhashë atë bukë atij, e ai… Doktori kishte shtangur, por Murati e tërhoqi menjëherë brenda dhe mbylli derën me shpejtësi.

Ai e njohu menjëherë bukën të cilën ia kishte dhënë vetë Sulë Domi para se të nisej, kur kishte shkuar që ti tregonte se do të shkonte tek doktori i zemrës në Tiranë, e ai nuk e kishte ngrënë as me gruan në shtëpi.

Endacakut iu dhanë të hante mirë e mirë dhe Doktori me pretekstin se do ta priste mirë e mirë bukën me thikë, e mori dhe e preu në guzhinën e tij. Çtë shihte. Mbushur me florrinj në mes. Numëroi florinjtë dhe nuk e pandehu se do ta shihte Muratin afër tij. Murati buzëqeshi. Florrinjtë ishin pikërisht, aq sa ai kishte gjetur më parë në trungun e fikut të egër.

- Ky është Sulë Domi! Kështu ishte shkruar! Lexoi ai qetësisht dhe u u ul në gjunjë, sikur të duhej të falej e të falej miliona herë para Zotit.

I dha doktorit sa i duheshin, dhe atëherë mbaroi punë. Atëherë doktori i tha që ti bënte të fala të mëdha mikut të tij. Ndërsa Murati i gëzuar se zemra e tij funksiononte mirë, u kthye me shpejtësi në Elbasan, dhe kur u kthye e gjeti Myniren të ulur e duke e pritur rreth tryezës së drekës.

-Lajmi vjen më shpejt se zogjtë! I tha ajo dhe ashtu hëngrën e pinë deri sa lanë dhe disa florinj për të tjerët e familjes.