Atë mëngjes u ngrit më herët. Sikur qe shtrirë mbi gjëmba. Krismat e çifteve dhe angullimat e qenve që jepnin shpirt, zhurmonin si britma fantazmash në muzg. Të gjithë u urdhëruan t'i mbanin qentë lidhur deri në mbërritjen e skuadrës sanitare.
Një qen i tërbuar kishte kafshuar madje edhe një lopë të shtëpisë së mënjanuar në brinjë të fshatit dhe njerëzit e qeverisë me një zell edhe më të tërbuar, i izoluan brenda shtëpisë të gjithë familjen vetë i shtatë, deri në ardhjen e grupit sanitar që duhej të bënte dezinfektimin e gjithë banesës.
Diku, qeni i saj hollak, po e vështronte çuditshëm dhe nisi ta lëpinte te pulpat e këmbëve. Lidhja e saj me Dikun qe bërë edhe më e fortë pas vdekjes së nënës. Babain nuk e njohu kurrë, ndërsa vdekja e së ëmës e la si një trup të braktisur nga shpirti. Fliste shumë pak dhe i shmangej bashkëmoshatarëve.
Ata shpesh e vinin në lojë. Madje i kishin vënë edhe një nofkë; hutaqe. Ndërsa Diku i falte ngrohtësi. Ai e vështronte në sy dhe asaj i dukej sikur ai e kuptonte më shumë se të gjithë. Vazhdoi ta ledhatonte, ndërsa në gjuhë ndjeu nje shije të kripur që pikonte prej syve. Me sa dukej të gjitha gjërat që i donte fort, largoheshin përgjithmonë. Tani duhej të ndahej edhe prej tij. Lajmi i keq kishte marrë dhenë dhe do të duhej t’i vrisnin të gjithë qentë, për të shpëtuar nga sëmundja e tërbimit.
Lajmi për zhdukjen e qenve kishte pllakosur në gjithë fshatrat përreth, që dukeshin si silueta të ngrira edhe pse pranvera sapo kish trokitur. Fshatarët e asaj ane e mbanin frymën me gjënë e gjallë, se toka ishte e pakët e s’mund t’i ushqente. Lajmi i vrasjes së qenve erdhi si një kob për ta, sepse do duhej të nxirrnin bagëtinë në mal për verim dhe në mungesë të qenve, ujqërit do të bënin kërdinë. Në qendër të fshatit qenë mbledhur të gjithë.
- S’kemi ç’të bëjmë, - u tha kryetari i Këshillit. Tani do na duhet të bëjmë edhe punën e qenve, po kuadrot e rrethit më kanë premtuar se do na pajisin me pushkë.
- Tani do ta kuptojmë rëndësisë e qenve, - iu përgjigj një plak i moçëm… por ta dini mirë, vrasja e qenve do jetë mallkim për fshatin. Ka ndodhur një herë shumë kohë më parë. Plasi zia e bukës dhe u detyruam të hamë edhe qentë. Po e dini ç'ndodhi? Të gjithë ata që i hëngrën, zunë të lehnin në gjumë e zgjuar, tamam si qen. Iu desh të shkonin te Manastiri i shenjtë i Shën Triadhës, e të mbanin 40 ditë kreshmë që të prishej magjia e zezë e lehjes.
- Mbylle more atë gojë të ligë, - ia ktheu kryetari. Këto janë dokrrat që përhap feja. Asgjë e keqe s’do na gjejë. Qentë do t’i vrasim që të mbrohemi nga sëmundja e tërbimit. Do durojmë nja gjashtë muaj pa ta.
Fjalët dhe toni i tij imponues, i bindën të gjithë se vrasja e qenve duhej bërë patjetër. Vajza i mallkoi në heshtje dhe shkoi të kalonte çastet e fundit me Dikun. Po gjërat nuk shkuan siç duhej. Bardhoshi, një qen i stërmadh stani, sikur e parandjeu ekzekutimin. Këputi zinxhirin dhe ia dha vrapit. Skuadra iu vu pas dhe për qentë e mbetur gjallë, ekzekutimi u shty për të nesërmen. Ky lajm e futi në mendime.
Me një çekiç dhe një daltë që i vëllai i saj murator i përdorte për të latuar gurët, këputi një hallkë të zinxhirit të Dikut dhe lidhi copat e prera me një gjalmë. Dy orë më vonë, doli vjedhurazi bashkë me Dikun në brinjë të fshatit, përmes një monopati të ngushtë. Afër pyllit të goricave, kishte pikasur disa gropa të thella si hon, të shkaktuara nga predhat e topave, që nga koha e luftës. Futi Dikun në një torbë të madhe dhe me ndihmën e litarit e zbriti poshtë. Nxorri nga xhepi një copë bukë dhe ia hodhi. Kur po merrte rrugën për kthim, një angullimë e çjerrë e Dikut e bëri të ndryshonte mendje.
Lidhi litarin te një trung gorice dhe zbriti edhe vetë në hon. Diku i lumturuar pa masë, po i shprehte mirënjohjen duke e lëpirë në duar e faqe. Pasi kaloi disa çaste lumturie me Dikun, vendosi të dilte, mirëpo ngjitja ishte shumë më e vështirë se zbritja. Kur mbërriti në gjysmën e gropës, forcat e lanë. Provoi disa herë të tjera, por dështoi. E dëshpëruar pa masë, filloi të bërtasë për ndihmë por askush nuk e dëgjonte zërin e saj të mbytur brenda gropës. Kur i humbi shpresat dhe iu dorëzua fatit të zi, dëgjoi zërin e plakut të moçëm që u faneps si ëngjëll mbrojtës.
- Lidhe litarin pas trupit, - mërmëriti ai.
- Falemnderit shumë, - i tha vajza kur doli nga honi i thellë. - Mos i trego kujt për Dikun, të përgjërohem.
- Bëre shumë mirë, - ia ktheu plaku.
I vëllai me të shoqen e qortuan për vonesën, por ajo u justifikua se po kërkonte Dikun. Krismat e çifteve dhe angullimat e qenve u dëgjuan edhe në dy ditët e ardhshme, por ajo qe e lumtur se Diku kishte shpëtuar. I çonte racionin e saj të bukës dhe me ndihmën e litarit i uli edhe një helmetë plot me ujë, nga ato që la pas lufta, e që gjendeshin kollaj. Pasi fshati kish rënë në qetësi dhe nuk dëgjohej më asnjë e lehur qensh, diçka e pazakontë ndodhi.
Pikërisht një muaj pas zhdukjes së qenve. Filluan t’iu dilnin qime gjithandej, të gjithëve. Në kurriz, në vesh, në hundë e pëllëmbët e duarve. Madje edhe grave e fëmijëve iu dolën qime në faqe. Qimet u rriteshin me ritme të frikshme gjatë natës dhe në mëngjes gdhiheshin si qen leshator. Vështronin sho-shoqin të habitur dhe s’po kuptonin ç'po ndodhte. U detyruan të qethnin njëri-tjetrin me gërshërët e mëdha që qethnin bagëtinë. Ngryseshin pa qime pasi i kishin qethur, e gdhiheshin prapë të mbuluar nga qimet.
Vështronin të afërmit në mëngjes dhe u dukej sikur shihnin qentë e stanit që para një muaji i vranë, për të shpëtuar nga tërbimi. Mjekët më të dëgjuar nga i gjithë vendi erdhën, po nuk u bënë dot derman. Madje qeveria solli edhe disa mjekë nga Kina, po ata u prekën edhe vetë nga qimerritja e pazakontë, megjithëse kur erdhen ishin fare pa qime, ose qose, siç i thërrisnin fshatarët.
Fshati u vu në karantinë të plotë dhe askush nuk lejohej të zbriste në qytet. Më shumë nga të gjithë po vuante kryetari i Këshillit, pasi qimet i mbinë edhe në gjuhë. Detyrohej t'i shkulte, pasi po të përdorte gërshërët e mëdha të bagëtive, mund të priste edhe gjuhën. Vuante shumë dhe gjuha i kullonte gjak. Në kuvendimet që bëheshin te rrapi i fshatit, tani nuk fliste fare.
- Ju thashë që do qe mallkim po s’më dëgjuat, - foli plaku i moçëm. Shpëtuat nga tërbimi i qenve, po ju tërbua qimja, - vazhdoi ai.
Vetëm plaku dhe vajza e vogël nuk u prekën nga qimerritja.
Ajo, ditët e para u ndje mirë. Shikonte bashkmoshatarët të mbuluar me qime dhe sytë i shkëlqenin nga ngazëllimi i hakmarjes, për gjithë talljet e tyre të mëparshme. Por kur edhe njerëzit e afërt u mbuluan nga qimet, u ndje shumë fajtore për mallkimin që u bëri.
Me ndihmën e vëllait e nxorri Dikun nga honi dhe kur njerëzia qenë mbledhur në ritualin e përditshëm të djegies së dëngjeve të leshit të qethur, me shpresën se do prishej mallkimi, doli para turmës dhe tha: “Më dënoni mua. Unë ju mallkova”. Kryetari i Këshillit filloi të belbëzonte ca fjalë për dënimin që duhej t’i caktonin duke e larguar në ndonjë jetimore, por fjalët e tij dilnin gjysmake, ngaqë i ishte trashur gjuha. Dikur, sikur të kish kuptuar helmin e atyre fjalëve, i skërmiti dhëmbët dhe po lehte me tërbim. Rrëfimi i vajzës dhe reagimi kërcënues i qenit, patën një efekt shokues mbi turmën.
Askush nuk po pipëtinte. Në sytë e tyre vajza e vogël kishte një forcë magjike, ndoshta më të madhe se Manastiri i shenjtë i Shën Triadhës.
Disa ditë më vonë, Bardhoshi qeni i stërmadh i stanit, u kthye në shtëpinë e të zotit dhe lindi katër këlyshë. Të vjetrit thoshin se ky është një ogur i mirë dhe ndoshta do shpëtonin nga qimerritja e tërbuar. Në qendër të fshatit, të gjithë bënin be e rrufe se po të shpëtonin nga sëmundja e mallkuar e qimerritjes së tërbuar, do t’i ushqenin qentë me petulla...
