KENGE PER SHOTE GALICEN
Të gjithë trima gjokserreshkur
Hijerëndë e ballëlart’,
Ty të kishin vënë në krye,
Moj burrnesha pushkëgjatë !
Nëpër shtigje, buzë qiellit,
Ti me çetën ikje larg
Nënat sokëllinin pragjesh,
Ndër oborre piksej gjak.
Të rrethonin , të plagosnin,
Shembnin strehët kosovare;
Lart ndër oda, ti në këmbë,
Në bedenë ktheje dritaret…
Dhe të ndiqnin gjer në male,
Teksa çeta ikte larg.
Hëna, si fener që s’shuhej,
Përmbi udhë t’hidhte ar…
Luftë në mal, prehje në mal,
Shi dhe erë dhe, shtegtime…
Shkrepëtinin patkojt’ dhe qiejt,
Shkrepëtinin pushkët trime !
Qave burrin , qave trimat,
Lidhe plagë, të lidhën plagë.
Sa e rëndë jetë e malit,
Moj komitja pushkëgjatë !
Gjithë ndjenjat femërore
Diku thellë i ndrydhe ti,
Në një nyje që rëndonte
Si një medalion kujtimi…
Përmbi kalë i ndjeve vitet,
Në mes luftërash me rrebesh;
Kali yt trokoi ndër male ,
Jelebardhë mes jele resh.
Përmbi kalë, për lirinë,
Shkrepe zjarr shkrep më shkrep.
Nuse dymbëdhjetë ditë,
Luftëtare dymbëdhjetë vjet !
1967
ANTAGONIZEM
Dramaturgu i mpreht’Breht,
Sa entuziazëm ka në vjershën tëndë,
Ku rrëfen me patetizëm kronikën
E të burgosurve të revoltuar
Liridashës,
Që shkruan me gërma të kuqe kapitale
Emrin Lenin,
Mbi murin mbyllës të qelisë…
Me gëlqere, rreptësisht gardianët
Leninin e mbuluan
Por kur ajo u tha,
Përsëri si diell qenkësh shfaqur
Lenini i Revolucionit…
Dhe vazhdon e vazhdon,
Bertolt Breht,
Loja e ashpër
Mes gardianëve gorilla
Dhe të dënuarëve…
Por…
Leninin kishin ata simbol frymëzues
Të Lirisë dhe Demokracisë;
Ai i ngrinte n’aksion politik t’organizuar
Kundër oligarkëve luftënxitës?
Lenini që masakroi miliona e miliona
Të popullit të tij të madh
Dhe,gojën ia mbyllte kujtdo
Që rrekej të shprehte një mendim ndryshe?
Dramaturgu i mpreht’Breht,
Këta të burgosurit në vjershën tënde të përndezur
Dhe,të bukur në vetvete,
Këta gjermanë t’angazhuar majtas
Më mizorisht se Hitleri,
Lenini,idhulli i tyre ideologjik dhe…
Yti Breht,siç ç’kuptohet leht’,
Do t’i kish goditur,
Nëse do të rronte ca më tutje
E nëse do t’i kishte pasur
Në tokën e sovietëve…
Edhe sot Breht,më trishton
Dhe më nervozon
Ky rebelim
I aktivistëve të mashtruar,
Për më tepër kur më del në kujtesë,
Propozimi nga një vend
I Europës kapitaliste
Për ta lauruar Proletarian Lenin
Me Çmimin Nobel të Paqes…
Lili Brik,Breht,
Ikona e praruar e Majakovskit,
Sot,e kush s’e di si e komentoi
Vetëvrasjen e poetit,
Veçse ca vite pas vdekjes së
Liderit Lenin?
E parapërgatitur për vetëvrasjen,
Ftohtësisht mes miqsh ajo u shpreh:
Këmbëza e revolverit
Dymbëdhjetë vite rresht,kishte që tërhiqej,
Pak e nga pak
Nga gishti ( tregues!)i Majakovskit
Të deziluzionuar fatalisht
Pas Revolucionit!
Figura e Leninit,
Në kahje antagoniste
Të dy na vendosi,
Dramaturgu i mpreht’Breht,
Teksa,të burgosurit,
Që shkruan mbi mur Lenin,
Siç do të kishin dashur ta shkruanin
Në 1 Majin e solidaritetit të punëtorëve,
Mbi një pllakat festiv
Në sheshet e Berlinit,apo gjer dhe në Moskë,
I simpatizoj;
S’i mëshiroj.
Në shekullin XXI pragmatik,
Sa asnjë tjetër para tij,
S’flitet më për heronj…
Drejtpërdrejt po të pyes,
Bertolt Breht:
A e dije ti,vet’
Se Lenini
Ishte bastard
Kriminel ..?
ÇAMERI
Çamëri Çamëri
Çarë ndarë e vranë
Mizorisht
Vajkëndove n’histori !
Zjarret tragjikë si të Trojës,
Trojet e lashtë, Çamëri,
Si çdo herë mes luftërash,
T’i dogjën përsëri…
Ishte i rëndë qielli
Atë ditë,
Çamëri
Vajmëri,
Terë rrudha resh ishte
Dhe, i menduar,
Si balli monumental i Hasan Tahsinit,
Teksa ullinjtë paqësorë,
Mbetur pas
Askush s’i pa që ishin thinjur…
Vajmëri
Çamëri
Në sfond të zjarreve
Bijtë e tu refugjatë
Martirë klasikë të lirisë,
U nisën në kalvar,
Shkulur nga dheu
Siç shkulet nga krahërori
Dhe zemra , bam !
Një bohçe plaçkash me vete
Gjithë aromë të fshehtë vendlindjeje…
Dhe, ca fotografi vogëlushësh
Rropatur tashmë gjallëvdekur
Monopatesh ,
Mbi gjinjtë e shterur të nënave.
Asgjë s’janë krojet e thatë,
Para atyre gjinjve,
Pastaj ca foto të tjera
Burrash dhe grash të paepura
Si lulet e malit.
Poza në ditët e ndritshme të dasmave
Dhe, festave pagane…
Përzier e përzier me krodhe buke
Që pikëllimi t’i ngec
Në fyt si gjemb...
Oh, bohçja e lehtë pupël,
Bohçja e rëndë plumb, oh,
Mbyllur e lidhur
Gjithë nyja dhembjesh
Nga dora që mblodhi ç’mundi
Mes zjarresh e lebetish
Vajmëri
Çamëri…
Këto bohçe, kur hapen
Dhe shfaqen fotot
Sa shpejt ta ngrohin
E ta bëjnë tënden
Vatrën e re…
Vargani i gjatë
Me refugjatë
Ndahej e ngjitej
Shpat më shpat e monopat;
Gravurë e ashpër bardh e zi
Herë si pikëçuditëse,
Me lotin këputur përfund,
Herë si pikëpyetje,
Harkuar si dyshimi…
Por çamët me vete kishin
Shpirtin tënd të paprekshëm,
Çamëri,
Si një bërthamë që s’thyhet
E s’thyhet
Kurrsesi !
Shpirtin tënd,
Çamëri,
Me frymëzimin sublim,
Që mbronte përjetësisht
Gjuhën tënde, syrin tënd të kthjellët
Vallet e kënduara
Veshjet e bijave.
Sa keq llogaritë
I bënë gjithmonë
Armiqtë e tu
Moj Çamëri !
Ishte i rëndë qielli
Atë ditë
Çamëri,
Aqsa të kërruste shpinën.
Por n’agun e ditës së re,
Bashkë me diellin
Lindi një fëmijë!
Klithma e tij
Gjer te trojet jehoi
Dhe ,fashiti zjarret,
Çamëri
Çamëri….
1991
KRONIKE
Arkivolin e Balzakut
Drejt Per – Lashezit
E mbajti
Viktor Hygo
Aleksandër Dyma
Sent Bëvi
Dhe ,ministri Barosh
Që hyri në histori
Vetëm e vetëm
Sepse vuri
Një dorë në cep të arkivolit.
1992
KOLONJA
Këtu në Kolonjë
Në vendlindjen e prindërve të mi,
Pikëllohem sa herë vij...
Shtëpitë – muze të rilindësve
Aty – këtu, nëpër fshatrat e zbrazur ,
Vithisur janë dhe grabitur .
Nëpër udhët e spërdredhura
Veç kolla e pleqve dëgjohet;
Po bilbilat
Përse ikën dhe
S’u kthyen më,
Teksa ujkonjat, rrënojave
Këlyshët pjellin dhe ulërijnë …
Bustet e bronztë të rilindësve dëshmorë ,
Ndër oborret e shkollave apo në shesh,
Tashmë çdo ditë janë në rrezik
Ti zbresin nga kuata e piedestaleve,
Njëherësh dhe nga kuota e historisë,
Për t’i shitur për skrap
Te hedhurinat më pas...
Ah, arti i shkretë;
Jo rrallëherë
Dhe në kohët moderne ,
E ka pësuar keq !
Çfarë shkollash e ç’oborre,
Mbetur veçse me një grusht nxënësish
T’uritur e t’hutuar,
Që as lodrojnë e as gëzojnë
Si të gjithë fëmijët e botës !
Udhëve lart e poshtë
Veç kollë pleqsh të braktisur
Dëgjon...
Sa të ulët duken malet !
Sa i ulët, madje
Dhe Gramozi vetë.
A thua se është fundosur
Nga trandjet tektonike…
Por dale…
Pllaka e mermertë
Me datën , kur helmuan
Petro Ninin
Eshtë shkulur nga muri i kafenesë,
Ku ishte vendosur
Atje n’Ersekë ...
Eshtë shkulur ,
Thyer është dhe zhdukur,
Dhe, kjo thjesht do të thotë
Se…
Helmi në vesh ; më falni !
Helmi në kafe
Do të përsëritet…
Ndër mend më shfaqet
Mes brerores që ndrit
Paraja dhe
Trahanaja
E Hasan Zyko Kamberit.
Hej, kolegu im Hasan !
Veçse Paraja dhe…
Malli yt
Ecin sot !
1998
TIRANA
Krahët gjigantë të vinçave,
Skica të sapohedhura
Në sfond të reve,
Përmasat e sakta përcaktojnë,
Në gjerësi dhe lartësi
Të kullave që po shfaqen
Dhunshëm
Ngjitur e ngjitur
Si mur mbyllës...
Do ta zënë diellin ato,
Kur të lindë
Dhe kur të perëndojë do ta zënë
Në horizontin tjetër…
Makinat shumërrotëshe,
Në barkun prej dinozauri
Bluajnë e bluajnë beton,
Tek shfryjnë e uturijnë
Rrugëve në kryeqytet.
Dridhet asfalti dhe dritaret,
Siç dridhen,
Kur bie tërmet…
Ku derdhet ky beton,
Ku rëndon ?
S’mbeti më një copë dhe i butë,
Humus i gjallë, ku të rriten pemët,
Lulet kur të çelin, e bari të blerojë,
S’ka më zogj,
Ikën e s’u kthyen !
Ka vetëm thatësirë djegëse,
Shira acidi ka, që djegin gjithashtu.
Por, lërini mënjanë
Shoqatat e mbrojtjes së mjedisit,
Debatet në televizione
Me nostalgjikët anakronikë
Të Tiranës tradicionale
Dhe protestuesit naivë
Që venë në krye
Ca kalamaj t’hutuar
Me slogane ndër duar,
Mënjanë lërini !
Të gjitha këto
Nuk ju lypsen,
Këshillojnë qortueshëm
Oligarkët e qeverisë.
Tirana e Re ,
Si gjithë metropolet modernë
Botës mbarë,
Do të globalizohet
Në shije, mentalitet, arkitekturë,
Proklamojnë programin e tyre
Oligarkët vendimarrës:
Të njëjtët ambalazhe përplot ngjyra
T’ushqime të gatshëm;
Mbi xhinse, mbi atlete dhe…
Mbi tutat sportive,
Të njëjtat etiketa do të shihni
Të brendeve shumëkombësh
Dhe, do të këndelleni që bota
Ju erdhi në përditshmërinë
E jetës suaj dinamike !
Ah, Milanoja dhe Parisi
Londra dhe Nju Jorku, ah !
Imazhet e tyre tashmë
Lehtësisht do t’ju përhihen !
Në daçi pyje dhe oksigjen,
Në male ngjituni, zotërinj.
Kur të përmalleni për diellin dhe jodin,
Rendni anëdetit…
Pushtetarë oligarkë
Të pandalshëm siç jeni dhe,
Të kriminalizuar,
Paratë tuaja peshojnë aq shumë
Sa mund të talleni
Haptazi dhe fyeshëm
Me këdo;
Me ligjin
Po se po !
Malet, nga ju janë kthyer
Në bogërima,
Detet në pellgje të pistë,
Ku pluskojnë plehrat e pambarimta.
Peshku që ta servirin në pjatancë
Përmban aq plastikë
Sa dhe karta e kreditit
Në xhepin tuaj…
Krahët gjigantë të vinçave,
Skicart e sapohedhura
Në sfond të reve,
Përmasat e sakta përcaktojnë
Në gjerësi dhe lartësi
Të kullave që po shfaqen
Dhunshëm
Për të zënë
Diellin në lindje
Dhe perëndim !
Por ku është vallë, ai vinç
Që do të na hedhë
Në një tjetër planet ?
2000