Sakip Cami: Po ç’kërkove në urë, mor të gjettë belaja!

Prof Dr Fatmir Terziu
Jul 22
2 min read

Beqir Shyti, luftëtari i shquar nga Gjurasi i Dibrës

Nga Sakip Cami

Beqir Shyti është një luftëtar i shquar nga fshati Gjuras i Dibrës. Në luftën e parë Ballkanike, në betejën e Malsisë së Dibrës së Epërme, ose Grykës së Vogël të Dibrës, (25 dhjetor 1912 – 13 janar 1913), 19 ditë e netë luftime me serbët, ku ranë 170 dëshmorë, ishte Beqir Shyti, snajperi, që goditi komandantin e operacionit, kolonelin serb Milutinovic.

Ndërsa Dibra kishte dërguar në Vlorë përfaqësuesit e saj për shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë, ushtria e Mbretëisë Serbo-Kroato-Sllovene sulmoi për herë të dytë Dibrën në Grykën e Radikës. Serbisë dhe Nikolla Pashiqit ju shtuan oreksi për daljen në detin Adriatik dhe ky ishte momenti për të hapur luftën e saj në kuadrin e Luftës Parë Ballkanike. Pasi mori Dibrën e Madhe regjimenti serb nisi sulmin drejt Maqellarës dhe Grykës së Vogël. Nëpërmjet Grykës së Vogël dhe Grykës së Madhe ai donte të dilte në Qafë të Buallit e të përparonte drejt Tiranës dhe Durrësit.

Në pamundësi për të shpërthyer mbrojtjen e kryengritësve dibranë në Grykën e Vogël, në vijën Vlashaj, Mali i Dethit, Mazhicë, ku ushtria serbe humbi edhe 300 ushtarë të tjerë, me 2 janar serbët ndërmorën përforcime shtesë me 2000 trupa dhe u përqëndruan në Gollobordë dhe te Ura e Spiles. Për të mbrojtur Urën e Spiles Mersim Dema ngarkoi një fuqi të madhe ku bënin pjesë të gjithë burrat e Grykës së Madhe, një pjesë e burrave të Grykës së Vogël dhe të krahinës së Gollobordës.

Koloneli serb Milutinoviç vendosi që sulmin te Ura e Topojanit ta drejtonte vetë. Hypur mbi kalë, veshur me jelek antiplumb e mburojë çeliku në kokë, ndjekur nga qindra ushtarë, që e mbulonin me zjarr të përqëndruar, niset vetëtimë drejt urës. Ura ishte bërë tmerri i tyre.

Në anën tjetër të urës ishin malsorët vendas dibranë, që e njihnin terrenin pëllëmbë për pëllëmbë. Në majën e kodrës përballë urës, ata e kontrollonin atë si në pëllëmbë të dorës. E kishin fortifikuar me aq sa mundnin edhe terrenin dhe ishin maskuar më së miri.

Tre çeta luftëtarësh përballë një regjimenti serb. Kur Milutinoviçi ju afrua mesit të urës, Beqir Shyti, ja tereziti mirë me pushkën e gjatë.

Po ç’kërkove në urë, mor të gjett belaja! Ura është e jona, toka është e jona, t’i çfarë kërkon? Edhe fliste nëpër dhëmbë Beqir Shyti edhe qëllonte. Plumbat e goditën kolonelin serb në të gjithë trupin, në pjesën e zbuluar dhe të mbuluar nga mburojat e çelikta. Ai u rrëzua nga kali, i vdekur.

Pushka dhe nishani i Beqir Shytit kishte dhënë prova në shumë beteja. Serbët u tërhoqën nga ura me kolonelin në krah. Tërheqja u bë e plotë. Zëvendës komandanti që mori kontrollin e situatës luftarake urdhëroi për tërheqje me luftim deri në kufijtë shtetërorë. (S.Cami, « Mos ma prekni lumin tim » 2020)

Kanga e Beqir Shytit

Beqir Shyti, Beqir Shqipnia

N’muzeume, të ka Serbia

Se te Ura e Topojanit

U zbraps ushtria e dushmanit

Beqir Shyti me pushkën e gjatë

Ka zanë vend në një shpat

Kolonelit ja tereziti

Mua më thonë Beqir Shyti

Beqir Shyti, Beqir Guri

Në gjoksin tand qëndron flamuri

Beqir Shyti, Beqir liria