SA MË TEPËR DO TË LARGOHEMI NË KOHË , AQ MË SHUMË DO TA VLERËSOJMË KËTË LUFTË
(Bisedë me Gjeneralin Kudusi Lama
dhe aktorin e madh Mirush Kabashi)
Ka qene ditë e shtunë , rreth orës dhjetë , kur në portën e Divizionit , trokiti një mik i veçantë. Aktori i mirënjohur Mirush Kabashi së bashku me mua dhe me gazetarin Afrim Imaj ishin miqtë e ftuar nga gjenerali i Divizionit të Kukësit, Komandanti Kudusi Lama. Dhe pikërisht në orën e caktuar , sapo makina shfaqet para postbllokut , gjenerali zbret shkallët dhe del të na presë.
Mirëse erdhe Mirush Kabashi e uron me gjithë shpirt gjenerali dhe e përqafon me të dy duart. Mirëse të gjeta , përgjigjet i emocionuar Mirushi. Artisti i madh që ka interpretuar kaq e kaq role të mëdha në skenat shqiptare e botërore ndjehet i emocionuar. Duke biseduar e duke ndjekur pas gjeneralin shkojmë në zyrën e tij. Ai na vë përpara duhanin e fortë të Kukësit. Edhe rakinë e mban të fortë dhe na e shërben vetë nëpër gota , ndërsa kafeja piqet në pak dekika. Mua të më falni se nuk do të pi , jo se nuk e pi , por për respekt të atyre që mbajnë ramazan këtë muaj , thotë Kudusiu.
Në zyrën e gjeneralit të bien në sy shumë gjëra të veçanta. Në këtë zyrë ndjehet akoma fryma e luftës që sapo ka mbaruar. Një automatik ”Kallashnikov” me qytë metalike qëndron pranë tavolinës. Flamuri ynë kombëtar dhe portreti i Presidentit të Republikës dhe i Komandantit të Përgjithshëm duken në sfond. Harta e Shqipërisë dhe ajo e dislokimit të njësisë është një nga mjetet bazë të punës. Në cep të tavolinës qëndron i hapur kompjuteri i komandantit ku është i afishuar pikërisht studimi shkencor i tij mbi luftën në veri dhe në Kosovë.
-Nuk do të pranoj që analiza e kësaj lufte të bëhet nga njerëz kalemxhinj që s’kanë qenë fare në këtë luftë dhe që s’e kanë parë as Kukësin me sy gjatë atyre ditëve , thotë Kudusiu. Së shpejti do të organizohet në Prishtinë një simpozium shkencor për vlerat e ushtrisë sonë dhe të UÇK –së , ku do të mbaj një kumtesë , në të cilën do të trajtoj dukuritë e kësaj lufte. Ishte një luftë që do të mbetet në histori jo vetëm për çështjen e madhe kombëtare , por edhe për zbatimin ushtarak të doktrinës së luftës së drejtë.
- Ju ishit njeriu i duhur , në kohën dhe vendin e duhur , i thotë Mirushi gjeneral Lames. Sa më tepër do të largohemi në kohë , aq më shumë do ta vlerësojmë këtë luftë.
Biseda rrjedh lirshëm. Mjeshtri i madh, aktori më i mirë i festivalit të Kajros , “Sokrati” ynë i paarritshëm i përfshirë tashmë në enciklopedinë botërore të njerëzve më të shquar të shekullit , gjen rastin të zbulojë para gjeneralit të Veriut origjinën e tij si bir i Gjakovës martire madje edhe ta falenderojë në emër të banorëve të vend lindjes për atë që bëri për lirinë e Kosovës.
Unë isha njeri dhe ushtarak me fat që mora pjesë dhe drejtova në këtë luftë përgjigjet thjesht Gjeneral Lama . Jetën që kam sot e kam dhuratë nga ZOTI , sepse unë e kisha vënë në hipotekën e lirisë së Atdheut. Shkatrrimi i ushtrisë qe një veprim armiqësor i djallëzuar dhe i organizuar nga armiqtë e Shqipërisë . Kjo u la dorë të lirë shovinistëve serbë të bënin atë që kanë bërë dhe që e kishin planifikuar për 85 vjet rresht, të shkombëtarizonin Kosovën, të goditnin tek shqiptarët , atë që kishin më të çmuar , lirinë. Por kjo nuk vazhdoi gjatë . Me ndihmën e Ministrisë së Mbrojtjes dhe të Shtabit të Përgjithshëm u bë riorganizimi në kohë rekord i Divizionit të Kukësit që në dallim me njësitë e tjera ishte përballë provokimeve dhe sulmeve të vazhdueshme të ushtrisë serbe . Në saj të gadishmërisë, disiplinës , profesionalizmit dhe përkushtimit të kuadrove të këtij divizioni , të patriotizmit të trashëguar të kësaj zone , u ruajt me shenjtëri çdo pëllëmbë tokë. Në ndihmë erdhën njësi e reparte speciale të ushtrisë sonë nga Tirana , Laçi, Shijaku, trupa të tjera komando, tankiste, artilerie etj. Për mua si komandant , si drejtues luftimesh nuk kishte gjumë, nuk kishte kohë as me ngrënë bukë , as për të telefonuar familjen në Tiranë. Ishin mijëra burra, ushtarë, oficerë, kapterë, rezervistë e banorë të zonës që kërkonin drejtim e komandim , një drejtim kaq të përpiktë sa një urdhër i gabuar kushtonte jetë njerëzish.
Ishin ndërkohë 60 mijë luftëtarë të UÇK-së që luftonin në Kosovë dhe që nga veprimet tona varej edhe lufta e tyre.
Me të tillë përgjegjësi kombëtare e ushtarake u ndodhëm ato ditë e muaj deri më 13 qershor të vitit 1999. E nesërmja ,14 qershori do të shënojë ditën e shpalosjes së plotë të flamurit shqiptar. Kishte vite që rrinte ashtu i mbledhur e shtrënguar për tu shpalosur plotësisht në 40 mijë kilometra katrore. Ishte një ditë e bukur , një ditë e bardhë për shqiptarët. Ushtria serbe u detyrua të tërhiqej e mundur. Atë ditë dhashë urdhër që në postat kufitare, në të dy anët e kufirit shtetëror , në të njëjtën orë të valvitej flamuri shqiptar. Dhe flamuri rebeloi. Shqipja e tij dykrenare sfidoi ligjet ndërkombëtare , sfidoi padrejtësinë historike. Ishte pikërisht ky çast i lumtur që kishim pritur për gati një shekull. Pas kësaj nisi një epokë tjetër…
Ndërkaq Kabashi i dhuron Lames një kartolinë fotografi ku paraqitej ngritja e flamurit në Prishtinë nga grupi i artistëve shqiptarë në koncertin e Kosovës së çliruar më 1 gusht 1999. ‘Pa Kosovë , s’ka Shqipni , u shpreh aktori me origjinë nga Gjakova. Këtë bindje ka edhe gjeneral Kudusiu.
Një këngë popullore e kësaj zone thotë: “Djemtë e Lumës nuk kanë dert , nga një pashë me e mbyt përvjet” dhe në vazhdim Kudusiu si për të vërtetuar këtë vitalitet shprehet : Është për të ardhur keq se ne nuk e njohim bukurinë dhe fuqinë e vetvehtes. Ne jemi të bukur, të fortë e të zgjuar, ne nuk na munon asgjë. Djemtë e Kosovës nuk i morën leje njeriu për të luftuar për lirinë e tyre. Ata e njihnin fuqinë e serbit , i kishin bërë mirë llogaritë. Do ti lëshonin armët vetëm kur të çlironin Kosovën.
UÇK u paraqit si një qytetare ndërkombëtare që në ditët e para. Ajo nuk vrau njerëz të pafajshëm, , nuk vrau gra e fëmijë , por i doli ushtrisë fashiste serbe ballë për ballë.
Dhe në mbarim të luftës ajo i dorëzoi armët me dinjitet dhe me urtësi. Ajo ka qenë dhe do të mbetet bukuria e Kosovës dhe e shqiptarëve . “Kjo është mrekullia shqiptare e këtij shekulli , ndërhyn Mirushi.
Por kemi pritur shumë , thotë Kudusiu dhe përsëri për çudi nuk e braktisim pritjen dhe vonesën. Dhe vendimet historike i kemi marrë me vonesë, duke vënë në dyshim vetvehten. Kur filloi shpërngulja masive e kosovarëve dikush mendoi se do të bëhej hataja , se shqiptarët nga varfëria e tejskajshme do të hanin njëri tjetrin , por pikërisht këtu ndodhi Mrekullia Shqiptare. Shqiptarët hapën dyert dhe zemrat për vëllezërit e një gjaku , ndanë bukën së bashku dhe mbijetuan. Bota u mahnit nga bujaria shqiptare Gjysmë million njerëz të strehoheshin , të ushqeheshin dhe të jetonin normalisht në një vend të vogël dhe jo vetëm në Kukës e Tropojë , por në tërë Shqipërinë , edhe në Korçë e Gjirokastër. Bota e civilizuar bën çudi me vitalitetin shqiptar .
Stacionet e huaja televizive nuk transmetonin si dikur largime masive me anije , por pritje me krah hapur. Kukësi u bë kryeqenra e Shqipërisë.
Ne e merituam përkrahjen e NATO_s dhe të komunitetit Ndërkombëtar. Në Kosovë u vranë 10 mijë vetë dhe u bënë shkatrrime të mëdha. Dëmet në njerëz do të ishin më të mëdha , në qoftëse nuk do të ishim më aktivë në këtë luftë, në qoftëse nuk do ta bindnim NATO-n, SHBA dhe Europën se e meritojmë të ndihmohemi , se jemi një komb i qytetëruar , se kemi një ushtri të fortë , se luftojmë për të drejtat e njeriut të nëpërkëmbura aq brutalisht nga makina ushtarake e Millosheviçit.
Serbët e dinin efektin e “bombës” së ekzodit , por nuk ata nuk e llogaritën forcën menaxhuese të krizës dhe të luftës si dhe vlerat që ka liria për popullin e Kosovës.
Ne e çmojmë ndihmën dhe përkrahjen e NATO-s , vlerëson Kabashi, por të mos harrojmë se ndihma qe e dyanshme , se e merituam këtë ndihmë, pa na e dhanë . Askush nuk të jep një gjë që nuk e meriton.
Njerëzit e mëdhenj kurrë nuk i kanë munguar Shqipërisë. Ngjarjet e mëdha e kanë shoqëruar atë gjatë gjithë historisë së saj të lavdishme e të vështirë. Por artistët, shkrimtarët, shkencëtarët e ushtarakët e mëdhenj është koha ta thonë më fort fjalën e tyre për Shqipërinë , përfunduan bisedën dy gjeneralët , gjenerali i luftës së Veriut Kudusi Lama dhe gjenerali i artit skenik Mirush Kabashi.
Sipas Gazetës ”Ushtria” të datës 29 dhjetor 1999, AQ MË SHUMË DO TA VLERËSOJMË KËTË LUFTË
(Bisedë me Gjeneralin Kudusi Lama
dhe aktorin e madh Mirush Kabashi)
Ka qene ditë e shtunë , rreth orës dhjetë , kur në portën e Divizionit , trokiti një mik i veçantë. Aktori i mirënjohur Mirush Kabashi së bashku me mua dhe me gazetarin Afrim Imaj ishin miqtë e ftuar nga gjenerali i Divizionit të Kukësit, Komandanti Kudusi Lama. Dhe pikërisht në orën e caktuar , sapo makina shfaqet para postbllokut , gjenerali zbret shkallët dhe del të na presë.
Mirëse erdhe Mirush Kabashi e uron me gjithë shpirt gjenerali dhe e përqafon me të dy duart. Mirëse të gjeta , përgjigjet i emocionuar Mirushi. Artisti i madh që ka interpretuar kaq e kaq role të mëdha në skenat shqiptare e botërore ndjehet i emocionuar. Duke biseduar e duke ndjekur pas gjeneralin shkojmë në zyrën e tij. Ai na vë përpara duhanin e fortë të Kukësit. Edhe rakinë e mban të fortë dhe na e shërben vetë nëpër gota , ndërsa kafeja piqet në pak dekika. Mua të më falni se nuk do të pi , jo se nuk e pi , por për respekt të atyre që mbajnë ramazan këtë muaj , thotë Kudusiu.
Në zyrën e gjeneralit të bien në sy shumë gjëra të veçanta. Në këtë zyrë ndjehet akoma fryma e luftës që sapo ka mbaruar. Një automatik ”Kallashnikov” me qytë metalike qëndron pranë tavolinës. Flamuri ynë kombëtar dhe portreti i Presidentit të Republikës dhe i Komandantit të Përgjithshëm duken në sfond. Harta e Shqipërisë dhe ajo e dislokimit të njësisë është një nga mjetet bazë të punës. Në cep të tavolinës qëndron i hapur kompjuteri i komandantit ku është i afishuar pikërisht studimi shkencor i tij mbi luftën në veri dhe në Kosovë.
-Nuk do të pranoj që analiza e kësaj lufte të bëhet nga njerëz kalemxhinj që s’kanë qenë fare në këtë luftë dhe që s’e kanë parë as Kukësin me sy gjatë atyre ditëve , thotë Kudusiu. Së shpejti do të organizohet në Prishtinë një simpozium shkencor për vlerat e ushtrisë sonë dhe të UÇK –së , ku do të mbaj një kumtesë , në të cilën do të trajtoj dukuritë e kësaj lufte. Ishte një luftë që do të mbetet në histori jo vetëm për çështjen e madhe kombëtare , por edhe për zbatimin ushtarak të doktrinës së luftës së drejtë.
- Ju ishit njeriu i duhur , në kohën dhe vendin e duhur , i thotë Mirushi gjeneral Lames. Sa më tepër do të largohemi në kohë , aq më shumë do ta vlerësojmë këtë luftë.
Biseda rrjedh lirshëm. Mjeshtri i madh, aktori më i mirë i festivalit të Kajros , “Sokrati” ynë i paarritshëm i përfshirë tashmë në enciklopedinë botërore të njerëzve më të shquar të shekullit , gjen rastin të zbulojë para gjeneralit të Veriut origjinën e tij si bir i Gjakovës martire madje edhe ta falenderojë në emër të banorëve të vend lindjes për atë që bëri për lirinë e Kosovës.
Unë isha njeri dhe ushtarak me fat që mora pjesë dhe drejtova në këtë luftë përgjigjet thjesht Gjeneral Lama . Jetën që kam sot e kam dhuratë nga ZOTI , sepse unë e kisha vënë në hipotekën e lirisë së Atdheut. Shkatrrimi i ushtrisë qe një veprim armiqësor i djallëzuar dhe i organizuar nga armiqtë e Shqipërisë . Kjo u la dorë të lirë shovinistëve serbë të bënin atë që kanë bërë dhe që e kishin planifikuar për 85 vjet rresht, të shkombëtarizonin Kosovën, të goditnin tek shqiptarët , atë që kishin më të çmuar , lirinë. Por kjo nuk vazhdoi gjatë . Me ndihmën e Ministrisë së Mbrojtjes dhe të Shtabit të Përgjithshëm u bë riorganizimi në kohë rekord i Divizionit të Kukësit që në dallim me njësitë e tjera ishte përballë provokimeve dhe sulmeve të vazhdueshme të ushtrisë serbe . Në saj të gadishmërisë, disiplinës , profesionalizmit dhe përkushtimit të kuadrove të këtij divizioni , të patriotizmit të trashëguar të kësaj zone , u ruajt me shenjtëri çdo pëllëmbë tokë. Në ndihmë erdhën njësi e reparte speciale të ushtrisë sonë nga Tirana , Laçi, Shijaku, trupa të tjera komando, tankiste, artilerie etj. Për mua si komandant , si drejtues luftimesh nuk kishte gjumë, nuk kishte kohë as me ngrënë bukë , as për të telefonuar familjen në Tiranë. Ishin mijëra burra, ushtarë, oficerë, kapterë, rezervistë e banorë të zonës që kërkonin drejtim e komandim , një drejtim kaq të përpiktë sa një urdhër i gabuar kushtonte jetë njerëzish.
Ishin ndërkohë 60 mijë luftëtarë të UÇK-së që luftonin në Kosovë dhe që nga veprimet tona varej edhe lufta e tyre.
Me të tillë përgjegjësi kombëtare e ushtarake u ndodhëm ato ditë e muaj deri më 13 qershor të vitit 1999. E nesërmja ,14 qershori do të shënojë ditën e shpalosjes së plotë të flamurit shqiptar. Kishte vite që rrinte ashtu i mbledhur e shtrënguar për tu shpalosur plotësisht në 40 mijë kilometra katrore. Ishte një ditë e bukur , një ditë e bardhë për shqiptarët. Ushtria serbe u detyrua të tërhiqej e mundur. Atë ditë dhashë urdhër që në postat kufitare, në të dy anët e kufirit shtetëror , në të njëjtën orë të valvitej flamuri shqiptar. Dhe flamuri rebeloi. Shqipja e tij dykrenare sfidoi ligjet ndërkombëtare , sfidoi padrejtësinë historike. Ishte pikërisht ky çast i lumtur që kishim pritur për gati një shekull. Pas kësaj nisi një epokë tjetër…
Ndërkaq Kabashi i dhuron Lames një kartolinë fotografi ku paraqitej ngritja e flamurit në Prishtinë nga grupi i artistëve shqiptarë në koncertin e Kosovës së çliruar më 1 gusht 1999. ‘Pa Kosovë , s’ka Shqipni , u shpreh aktori me origjinë nga Gjakova. Këtë bindje ka edhe gjeneral Kudusiu.
Një këngë popullore e kësaj zone thotë: “Djemtë e Lumës nuk kanë dert , nga një pashë me e mbyt përvjet” dhe në vazhdim Kudusiu si për të vërtetuar këtë vitalitet shprehet : Është për të ardhur keq se ne nuk e njohim bukurinë dhe fuqinë e vetvehtes. Ne jemi të bukur, të fortë e të zgjuar, ne nuk na munon asgjë. Djemtë e Kosovës nuk i morën leje njeriu për të luftuar për lirinë e tyre. Ata e njihnin fuqinë e serbit , i kishin bërë mirë llogaritë. Do ti lëshonin armët vetëm kur të çlironin Kosovën.
UÇK u paraqit si një qytetare ndërkombëtare që në ditët e para. Ajo nuk vrau njerëz të pafajshëm, , nuk vrau gra e fëmijë , por i doli ushtrisë fashiste serbe ballë për ballë.
Dhe në mbarim të luftës ajo i dorëzoi armët me dinjitet dhe me urtësi. Ajo ka qenë dhe do të mbetet bukuria e Kosovës dhe e shqiptarëve . “Kjo është mrekullia shqiptare e këtij shekulli , ndërhyn Mirushi.
Por kemi pritur shumë , thotë Kudusiu dhe përsëri për çudi nuk e braktisim pritjen dhe vonesën. Dhe vendimet historike i kemi marrë me vonesë, duke vënë në dyshim vetvehten. Kur filloi shpërngulja masive e kosovarëve dikush mendoi se do të bëhej hataja , se shqiptarët nga varfëria e tejskajshme do të hanin njëri tjetrin , por pikërisht këtu ndodhi Mrekullia Shqiptare. Shqiptarët hapën dyert dhe zemrat për vëllezërit e një gjaku , ndanë bukën së bashku dhe mbijetuan. Bota u mahnit nga bujaria shqiptare Gjysmë million njerëz të strehoheshin , të ushqeheshin dhe të jetonin normalisht në një vend të vogël dhe jo vetëm në Kukës e Tropojë , por në tërë Shqipërinë , edhe në Korçë e Gjirokastër. Bota e civilizuar bën çudi me vitalitetin shqiptar .
Stacionet e huaja televizive nuk transmetonin si dikur largime masive me anije , por pritje me krah hapur. Kukësi u bë kryeqenra e Shqipërisë.
Ne e merituam përkrahjen e NATO_s dhe të komunitetit Ndërkombëtar. Në Kosovë u vranë 10 mijë vetë dhe u bënë shkatrrime të mëdha. Dëmet në njerëz do të ishin më të mëdha , në qoftëse nuk do të ishim më aktivë në këtë luftë, në qoftëse nuk do ta bindnim NATO-n, SHBA dhe Europën se e meritojmë të ndihmohemi , se jemi një komb i qytetëruar , se kemi një ushtri të fortë , se luftojmë për të drejtat e njeriut të nëpërkëmbura aq brutalisht nga makina ushtarake e Millosheviçit.
Serbët e dinin efektin e “bombës” së ekzodit , por nuk ata nuk e llogaritën forcën menaxhuese të krizës dhe të luftës si dhe vlerat që ka liria për popullin e Kosovës.
Ne e çmojmë ndihmën dhe përkrahjen e NATO-s , vlerëson Kabashi, por të mos harrojmë se ndihma qe e dyanshme , se e merituam këtë ndihmë, pa na e dhanë . Askush nuk të jep një gjë që nuk e meriton.
Njerëzit e mëdhenj kurrë nuk i kanë munguar Shqipërisë. Ngjarjet e mëdha e kanë shoqëruar atë gjatë gjithë historisë së saj të lavdishme e të vështirë. Por artistët, shkrimtarët, shkencëtarët e ushtarakët e mëdhenj është koha ta thonë më fort fjalën e tyre për Shqipërinë , përfunduan bisedën dy gjeneralët , gjenerali i luftës së Veriut Kudusi Lama dhe gjenerali i artit skenik Mirush Kabashi.
Sipas Gazetës ”Ushtria” të datës 29 dhjetor 1999
