Pushteti i Leshit
Nga Fatmir Terziu
Në vitin 1972, pikërisht në numrin 4 të revistës “Dituria”, që botohej atëherë në ish-Jugosllavi, Ali Podrimja botoi një ese me titullin “Le të rrjedhë lumi” (1972). Në këtë ese kushtuar aktualitetit, kritikës, poezisë dhe jetës, ai mes të tjerave shkruan: “Lumi që nuk ecën shndërrohet në moçal, moçali në myshk. …myshku ka qenë dhe është gjithmonë i dëmshëm për njeriun. Rreth këtij myshku…, njeriu është … mes regresit dhe progresit. Ose më konkretisht, në mes të kolltukofagëve dhe…”, ndoshta ka dashur të thotë mes Pushtetit të Leshit. Dhe duke lexuar “Morfologjia e një fushate”(1980) të Rexhep Qosjes, e kupton se kjo lidhje me lumin, rrjedhën, moçalin, myshkun dhe … “leshin” është një morfologji dhe me gurin e kullën. Qosja shkruan:
“- Cilat janë simbolet tona karakteristike? - Kulla dhe Guri.
- Pse Kulla? - Që të mbyllemi në të dhe të mos e shohim dhe njohim botën tjetër!
- Pse Guri? – Që t’ia çajmë kokën njëri-tjetrit!”
Dhe kështu në 343 faqet e kësaj “Morfologjie…” thelbi është: “Homoduplekse: para dite me fytyrë meleqi e, pasdite, me fytyrë gjoja dreqi! Rishtazi, pra, gjysma ashtu, e gjysma kështu: kentaur ose minitaur…” Vërtet punë leshi paska qenë, është dhe do të mbetet. Atëherë le t’i përqëndrohemi vetëm … vetëm leshit, pra leshit të qenit!
***
Qeni ynë nuk e di se në cilin treg u ble. U ble në fakt në kohë të lirë me treg të lirë, edhe pse ishte ende me zinxhirë. Me zingjirë, apo me zinxhirë?! Në “Morfologji…" ishte edhe i tillë, edhe i atillë. Por, qeni si një racë e tillë, u quajt vetëm “racë” e mirë. Ishte fundja qeni ynë. Një ditë… ah, atë ditë ditë qeni ynë u ledhatua mjaft. Erdhi në Shtëpinë e Madhe, atë që mbahet me roje, zyra, poste, pasuri dhe pushtet “të radhë”, falë një situate të turbulluar në sytë tanë. Jo për fajin tonë. Jo. Se në racën tonë faji është gjithnjë jetim. Por, “fajin e ka… “kopilani” thotë,
Podrimja e Qosja e quan 'esull' … këtë “kopilan’. E ky qen, ky “kopilan” e bëri veten të rritej ledhkash në sytë tanë.
Dhe u bë …
Kohët e fundit ka qenë në një berber privat për një prerje flokësh. Ai duket më i ri, më i nxirë. Ashtu i veshur me xhaketën e tij të përzgjedhur, një ngjyrë më së miri e përshkruar si oreksi i ditës dhe një stil i përshkruar më mirë si blerje e bëshme. E kamur, ta themi më saktë dhe më qartë.
Për vite të tëra Ai ishte rritur si gjeth në një kopsht të harlisur. Ai mban gjithnjë një mezhishkë të fryrë mbi sytë e tij. I vrrerosur në ëndërrat e tij dhe i pushëtrashur rreth mjekrës së tij. Zhubrat i bien dhe pjesët e djallit duken disi ndryshe.
Por, prerja e tashme është më ekstreme sesa prerjet e tjera më parë. Ai ka kaluar një lum më të madh, një lumë me fjalë… Fjalë dhe vetëm fjalë. Ata, privatët, këshilltarët berberë të pajtuar nga afër e larg ia kanë mbuluar fytyrën e tij të madhe. Tani nuk zbulohet. Sharmi i tij është më i plaqtë, se sa e mbaj mend, dalmat e syve shkojnë përtej mishnajës së bulbozës në kokën e tij.
Dhe leshi i tij! Fundja Lesh…
Është me shkëlqim, i qasur si dimension leshtar të teltë me një kontakt të teveqeltë. Askush nuk do të mendonte se pronari i tij i mëparshëm ka qenë me kaq grada dhe me kaq fat. Grada në lesh. Grada për Lesh…
“A nuk dukesh i bukur?” Ai e ka ridëgjuar mijëra e mijëra herë me britma mijërash këtë të thënë gjatë gjithë rrugës, nga tharësi industrial i dyqanit të maskave, deri në derën e përparme të plasarritur nga hedhjet me fishekzjarre në Shtëpinë e Madhe.
Punë e paqme. E pqmja vjen nga Zbutësi i Kafshës, kësaj “kopilane” të ardhur nga vepra e Qosjes.
Dhe pastaj “zbutësi i kafshës” kthehet nga “Këshillimi” dhe ia mësyn kritikës, jetës, veprës, dhe madje edhe vetë dritës. Ai hap dyert, e sheh atë duke qëndruar në qoshen e tij. Dukej i pasigurt, mbase për shkak të pamjes së papritur të botës që e rrethonte, … dhe britmat: “Çfarë dreqin është kjo?”
“Mos thuaj ashtu, mos hyrë në mëkat”, them me vete. “Ai do të mendojë se duket budalla.”
“Ai duket si një mi”.
“Pakuptim, them unë. “Asnjë mi nuk ka trup kaq të gjatë si ky.”
I shoh sytë e qenit “kopilan” të drejtohen ndaj meje. Shprehja e tij është e qortueshme. Ai thotë: “Më keni gënjyer. Thashë se dukesha i pashëm.”
Ai e përkul kokën dhe shkon të shtrihet në strofkën e tij nën zhurma të qindfishuara. Kur zërat e tjerë hyjnë në skutën e Shtëpisë së Madhe dhe përpiqen ta nxjerrin jashtë, ai e ngre zërin e tij dhe i çon sytë drejt meje përsëri: “Ti më ke gënjyer.”
Zbutësi delegon një mesazh tek ai. Është loja e tij e preferuar. Humbja e kohës në Twitter dhe Facebook, një kohë që zakonisht e inkurajon dhe e dekurajon për shkak të faturës së internetit. Ai nuk mashtron vetëm bishtin e tij. Ai nuk hidhet, këmbë mbi këmbë, dhe leh. Ai qëndron në skutën e tij.
“Ai nuk i pëlqen flokët e tij”, vendos Zbutësi. “Ai mendon se duket budalla.”
Koha zbret me zhurmë në Bedenat e Kalasë së Tij, dhe fryma delegohet me firmën e tij në dhomën e gjumit.
Më kujton kohën e Karikaturave: “Flokët janë shfaqje e huaj”. A vlen kjo për qentë?
Sytë e tij sillen drejt meje, shprehja e tij qortuese pushton ekranet.
Ai thotë: “Ti më ke gënjyer!”
Unë tashmë do të gris pak e nga pak, ditë e përditë, këtë vepër dhe të gjitha “Morfologjitë…”.
Zgjohem për të gjetur hijen që bredh në rrëzë të shtratit tim. E zbraz tutje inatin me vitin një mijë e nëntëqind e tetëdhjetë. E zbraz me ish-“Institutin Albanologjik të Prishtinës”. Por, shpejt ndjej ende se fajin e këtij lumi që s’rrjedh nuk e ka gjetur ende Ali Podrimja. As andej ku ende kërkon “Lum… Lumin”. Kopilana e qenit, moçalit, leshit vazhdon edhe këtu, edhe atje…
Fshij sytë dhe e shoh se leximi më ka kthyer sadopak në dritë.
“Macja hyn përsëri në dhomën time. Macet nuk trokasin…”, thotë Zëri i Brendshëm.
Ai është duke fjetur në kat më të lartë. Shkoj, ndez dritën dhe ngjitem për të inspektuar katin e sipërm. S’ka dyshim … pushteti i Leshit ka marë forcë dhe shtrirje të madhe … s’ka dyshim pasi shoh tashmë, se ka qime të maceve në të gjithë mbulesat e krevateve. Macet bëjnë poterë. Bëjnë rrëmujë. Mjaullijnë. Duhet të mbyllen në haur. Por, ai nxjerr kokën dhe sheh dashje e padashje njerëzit e thjeshtë, duket i tromaksur, e gjitha i sillet si një hije e keqe. Qëllimi i tij i vetëm: për t’u fshehur si një fëmijë alergjik.
I qas një pije Zbutësit. Ai habitet… Qeni është klasifikuar si “hipo-alergjik”. Pse shoqëria aq e rreptë me ata të rruajtjes?
Në rrugën për në Kuvend si gjithnjë bëj sytë katër, së pari kontrolloj qenin. Sytë e tij të pikëlluar kapin dritën që ka mbetur si qiri i një nate të turbullt: “Ju keni gënjyer”. Ky vërtet qenka Pushteti i leshit!
