Pa koment!
Nga Fatmir Terziu
Tip,
i palodhuri komentator
ti ke lindur me të mirat lëmenj,
me një telefon në dorë,
dhe me dridhjet e gishtave të mëdhenj.
Unë kam lindur me një laps,
një copë letre,
një zarf të thjeshtë,
një pull poste me pështymë
dhe me durim të vërtetë.
Shpresoj ta vini re,
duke e lexuar këtë poezi në internet.
Pa koment!
Në pije më pyeti një mik i mirë!
Nga Fatmir Terziu
Dje pimë raki. Raki
në shtjellë. Në llafe. Muhabet me histori.
Në letërsi.
Një mik më pyeti:
si është të shkruash një poezi?
Doja të thoja, të flisja, të tregoja,
heshta, pastaj pse fola nuk e di,
i thashë: mbylle veten në një dhomë,
bërtit derisa të të vij një zë,
pastaj i shtova: dëgjomë,
veço atë zë nga një asgjë.
Fryji venat dhe pompo sa më shumë gjak
derisa sa të ndjesh kockat të kërcasin
pastaj zhytu tutje në një botë pa kthim
janë fjalë të pastra
dhe pikëllim,
ngit kuaj në mjegull mbi re,
nis të dëgjosh pendimet nga e para,
dhe tashmë shtrihu të flesh…
… kështu ke kohë të korrësh më të mirën
dhe nuk do të kthehesh për një kohë
deri sa e ke mposhtur brenda teje errësirën.
Sepse të shkruash poezi është të udhëtosh
nëpër të shtatë shtresat e Ferrit
dhe mohimi i çdo gjëje është i gabuar se të josh
të kalosh në vrimë të gjilpërës majën e perit.
Harroje ta duash veten
kur gjithçka që ke është një stilolaps dhe një letër
fjalë që në kompjuter të treten
e të bëhen modë e huaj
shkrirë në kyçin e dorës që prehet
kur dikush troket në kafkën tuaj
duke thënë kthehu tani:
Paralajmëroni fqinjët se nëse kanë dëgjuar zhurmëra
është vetëm shpirti yt që vuan
duke u përpjekur për të hyrë në derën e përparme
ku një qen a një bishë gjithnjë me shkelma gjuan.
Pra, mëso si të jesh vetëm.
Mëso si të humbasësh gjithçka që ke
për të ndjerë lirinë,
mëso se si të ndjehesh vetëm si i dehur,
tani e tutje jeton me poezinë.
Pastaj vazhduam prapë të pimë. Në pije më pyeti ky mik i mirë,
si është të jesh poet medoemos.
Gjithçka që thashë ishte një vargëzim i lirë,
Por ti, i thashë ndjehu mirë! Më saktë mos!
Rrënjët
(Poetit të pavdekshëm Agim Mato “Mjeshtër i Madh “ në ditëlindje, (se Poeti ka vetëm ditëlindje,) ose duke ia behur një identiteti të vargut)
Nga Fatmir Terziu
Më kot kërkova kartonët që mblidhnim për ti shitur në dyqanin e letrave,
letrat i kishin të bardha. Lëshonin dritë nga zymtia,
germat dhe vargjet, fjalët dhe strofat,
tufanet e strukura dhe dielli i të nesërmes
mbaheshin fort në vallen e tyre...
tek dashuria.
Të durueshëm si dallgët e Jonit dhe si vetë Fterra,
brenda kartonëve kishin zgjuar e rilindur emra,
bashkë me poezinë, me Sarandën, me detin,
poetit ia pikturonin portretin.
Këto kartona jepnin jetë, edhe kur librat ‘vdisnin’
të dënuar si frymorë,
se edhe jeta, familja, babai, nëna e të gjithë të tjerrët
iknin e vinin mes tyre gazmorë,
se aty Agim Mato strukte rrënjët...
Më thoni në u arratis poeti, aq edhe kartonët. Gojëkyçur
qëndruan por nuk heshtën.
Folën dhe qeshën sa deshën,
bunaca, guralecë, stërkala, madje edhe palmat nuk u përfjetën,
në këmbë ndejtën zgjuar. Vetëm kështu nuk qaseshin,
me frymën që kishte tërbuar edhe detin,
edhe vajzën që duhej dashuruar,
edhe puthjen që largonte sikletin.
Librat u bënë karton. Kartonët u bluan me muaj,
i varën në mure, i ngarkuan me kuaj,
kur flisnin me gjuhën e tyre të rishkruar,
njerëzve u ngjanin në gjuhë të huaj.
Njësoj ishin ato tretje si vrasjet me barut. Lavomat i mbushnin me karton.
Por fjalët e poetit nuk vdisnin. Edhe një shpirt shuhej, edhe një rilindej.
Kur librat në karton ia tretëm.
Kish lidhje me Perëndinë e fjalës.
Poeti nuk ishte dhe s’mbeti i vetëm.
Zyrat ia behën me politbyronë bylyqe.
Lukova dhe Saranda u ndezën. E dinin.
Poeti piktor i fjalës dhe i imazhit i ndiqte,
tërbimet tashmë kishin zënë radhën.
Dhe ashtu me duar të gjakosura mblodhi labote, lëpjeta,
larëza, boronica, trakaliça, burdullakë, hithra e radhiqe,
të mbante gjallë poezinë, larg atyre guhmave ofiqe.
Poezia. Kushtrim i një shpirti që s’vdiste,
majë Kurveleshit, Borshit e në krejt Rivierën përshpirtej.
Një shpirt poeti e dinte,
se ajo një ditë do të ringrihej.
U mblodhën sot në një mal poetik crrogët,
cull e mull të gjithë ‘kartonët’,
për të festuar ditëlindjen. Njëri u ul nga larg buzë Tamizit në Londër
dhe foli me vargun e tij të etur. Nuk shkulen poetët me libra të tretur,
nuk i mundin kartonët,
e vetmja gjë që është dhe mbetet për tu treguar,
është forca poetike që harbon më ‘balozët’.
Këto kartona japin jetë, edhe kur librat ‘vdesin’
të dënuar nga kohëra, apo frymorë,
se pena, vargu, mendja, ideja e të gjithë këngët
u ngritën e qëndruan mes kartonëve me forcë,
ku Agim Mato i nguli rrënjët...
Pluhur
(“Pulvis et umbra sumus” - Ne jemi veçse pluhur dhe hije).
Horaci
Nga Fatmir Terziu
E kam një grimë pluhur nga trupi yt. Koha
më diktoi që ta ngjesh mes thasëve të ajrit,
në çdo udhë e hapësirë ku iki pafund,
mundohem ta mbaj fort pas meje, s’e shkund,
e di është pluhur, por Ty të kërkoj ndjesë,
është nga shpirti yt dhe me të dua të vdesë,
në çdo kohë më kërkohet të pastrohet pluhuri,
në çdo të tashme më qepin inspirim të detyruar,
nga çdo e shkuar më afrojnë së nguturi,
sadopak pluhur nga pluhuri i tyre i helmuar.
Unë e njoh pluhurin tënd dhe e dua,
furçën e shmang dhe s’e heq prej meje,
s’është pendim, të mbaj erën tënde,
nga harresa ajo vetë kthehet në pluhur,
edhe pse më thonë se është vrer,
bëj përzgjedhjen time të duhur,
se e di mirë, pluhuri yt asnjëherë,
mua grimëzën tënde nuk më vret.
Dhe tani qërroj ashklat nga gjumi im,
si pas betejave kur i pastrojnë këmbën kalit,
pak pluhur nga ashti yt më bën trim,
më jep natyrshëm forcën e djalit,
këndellur, por jo pas gjurmëve të tij,
gjarpëri nga pluhuri u ngrit në Xhenet,
kush shkund pluhurin tënd duhet ta dijë
se dashuria e zemrës edhe atje e vret.
Terri lemeritës i vapës mendore,
shpesh kthehet padashje në pluhur,
bart drejt njeriut emocionet foshnjore,
kur egoja i ndot kostumin e (jo)duhur,
me ciklat e rehatisë shpirtërore,
pluhuri i Atdheut s’duhet shkundur,
është shpirti i tretur i masës njerëzore,
kur merr mes lotëve,valixhen për dore...
Nuk mund të të lë të jetosh në pluhur,
edhe pse borxh po e marë me vete patjetër,
do të ngjiresha duke u lutur,
pluhuri yt të mbetej vetëm në këtë letër,
se i yti pluhur atje duhet shkundur,
ta ka lënë ndotje një kohë tjetër,
vëllezër, bëni gjithçka të mundur,
pluhuri mbi Atdheun, vret edhe mbretër!
Biografi
Nga Fatmir Terziu
Nëse je i padurueshëm
më këshillonte Gjyshi
do mbetesh poshtë goricave
në korijen që rritet... ndanë pylli.
Nëse je i padurueshëm
më thoshte gjitonia,
ndoshta do të duhet
të ujisësh kadifet e mia.
Nëse mbetesh i padurueshëm
më thoshte shoku nga klasa
do të ndihmoj patjetër
që të ngjitesh tek caraca.
Nëse jeton me më shumë durim
pra, durueshëm, i heshtur
më ka thënë dikur doktori im
(Le ta themi thjesht pa u dehur
në shkallët e jetës, i qeshur)
Ti do kesh jetë të gjatë
sa ... Sa një mal i lartë.
Miq që atëhere
durimi më pret pas dere.
DITË-DASHURIA
Nga Fatmir Terziu
Pas emrave që iu ngjizën
duhet të jetë një magji, fat, mrekulli,
mes 365 ditëve,
disa lule që mbijnë diku, madje në gur,
fap u mbijnë syve.
Ndodh, jo radhë,
i merr e i ndez me frymë,
i rimbjellë lulëza me ëndëra të reja,
në zemra të zjarrta me humusin Hyjnor.
Në ditët më pas qëndrojnë
jo thjesht si datë në kopshtin e breznive,
ditë-dashurinë e mbajmë si medalion
përtej të gjitha arsyeve festive.
Londër: 09, Mars, 2018
Fjalë dashurie
Nga Fatmir Terziu
Eh, thjesht aritmetikë. Dashuria
s’paska të bëjë me vitet, njohjen, jetën, arritjet,
paska qenë dhe mbetet e pranishme si ajri
në ditët e lindjes, fëmijërisë, djalërisë sime,
në lojërat me të njëjtat mjete e kukulla,
në plagët pas lojërave në të njëjtat rrugica,
në dhëmbët e mpira pas kumbullave të tharta,
në lulet e ëmbëla të ftonjve pas ditëve të gjata.
Eh, thjesht aritmetikë. Kujtesa
një lojë kukafshehti mes sinqeritetit,
nga skuqja e fytyrave tek ndjesa
për fjalën e pagjetur të ndjenjës nga zemra
kur tiklonim me sy shoshoqin,
nga e njëjta bankë kemi dashur të njëjtën mësuese,
nga e njëjta kujtesë kemi trazuar blloqet e kujtimeve.
Eh, thjesht aritmetikë. Dëshira
shëtit me shkopin magjik kopshteve
ku ëndërroje të bëheshe inxhiniere, doktore, poete,
ku trazoje librat në format më paduruese
ku kërkoje të bëheshe dhe u bëre pastaj mësuese.
Eh, jashtë aritmetikës e dashur. Ëndërra
na bëri paq fatet për vete,
ti ashtu si dhe unë ke qenë lënda
me të cilin gatuam ashtin e fortë
duke i dhënë gjerdanit të trashëgimeve,
tre Yje të Artë për këtë Botë.
Eh, le ti lëmë pak aritmetikat. Fjalët
e njëjta mund të pluskojnë lartësive
vetëm kur mbeten fjalë dashurie!
Ninullë e Elbasanit
Nga Fatmir Terziu
Kënga është stil tek ti. Oksigjen
që të mbush poret e trupit
dhe të kthen në një,
zog të artë, që vallëzon mbi tehun e ujit,
të lehtë e të mprehtë të Shkumbinit,
valëzim i pafjalë i flladit,
engjëll sy dashurie të ndjej,
pos i trembem mëkatit.
I ndjej dihamat e tua si zogj të prillit,
kënga një zanë e hutuar,
mbretëron violinës së Myzyrit,
pos isoja e lehtë e Krastës,
dirigjim i lodhur i mesnatës,
dremit mbi buzët e tua flakë,
shtrin Egnatias shekullore,
thimthat e rruzares epshore.
Jam unë dëshira e fjetur në shtratin tënd,
në timin shtrat të shtruar në tis,
duhet të të mbaj siç më solle me këngë,
ti je vetë stili i mrekullisë,
për një Zonjë që më jep vrull,
dhe i fundit zë po të bitisë,
unë do të kthehem ninullë.
Sonet në ditëlindjen e nënës sime
Nga Fatmir Terziu
Kënga e zogjve, e vetmja orë në shtepinë tonë
masnim me të tendosjen e Dimrit,
ajo njoftonte stinën kur çelnin karakaftet
dhe kur duhet të nxirnim këmishën e vetme nga rafti...
Prej zogjve dinte nëna kur duhej mbledhur balta
që të thurte çerepat e bukës së ngrohtë
e dinin, zogjtë, kur shfaqej ‘jorgani i fukarait’*.
Dëgjonim kështu me sy të pafjetur. Kënga e zogjve
na zgjonte në mesnatë dhe bëheshim palë
me ikjen e lehtë të nënës
që shkërmoqte gurë nën këmbë të zbathura
duart dhe sytë i bëheshin pikë
larg mungesës së babait
edhe duke ecur sikur qëndiste pajën e motrave.
Kënga e zogjve lajmëronte edhe lulet rreth shtëpisë
Skalitur pranverat me lëndina bari të gjelbër
Anës mureve të gurta dhe rrethit të avllisë
Zogjtë gjenin qoshkat e mureve dhe ngrinin foleza
se kudo gëlqerja kishte shenjën e gishtave të nënës
brezi me ngjyrë dheu të kuqërremtë
ndante të bardhën nga e zeza dimërore.
Sot e kësaj dite falenderoj këngën e zogjve
Edhe pse ndonjëherë kam mëkatuar me ta
Gurë dhe çarqe u ngreja atëherë mes arës
me gjasa se mbroja ‘vjedhjen’ e kokrave të misrit
ndjej edhe sot dhimbjen therëse të pendesës
mungesën e këngëve të zgjimit të natës së gjatë
që mbase gdhiu prej këngës së tyre lutëse, prekëse...
U jam mirrënjohës zogjve, të gjithë qiejve
Më së shumti atyre që ndodhi të vinin në atdheun tim
u ndjehem borxhli që kurrë nuk i falenderova
për zgjimin herët në Ditëlindjen e Nënës...
me drojtjen mos i bënin fajtor edhe ata...
*Dielli ishte një legjendë më vete e ardhur nga kohërat. Ai quhej ‘jorgani i fukarait’.
