Lexoni Zhitin më tej dhe shijoni poezitë…
Nga Fatmir Terziu
Në këtë grup poezish nga frymëzimi i tij poetik në Tokën e Shenjtë, Visar Zhiti sugjeron se poezia e kompozuar në këtë atmosferë ka një globalizim të zërit të tij të ndjeshëm poetik që përfshin një shprehje të identitetit të shtuar me dhe përmes trupit lirik.
Poezia e realizuar në këtë gjeografi para ndjenjës së lartë art-prurëse angazhohet kryesisht me forcën e lirisë së shpirtit, në të cilën ai synon të imagjinojë dhe lirikojë përvojën e dhimbjes individuale për një grup, të kodifikuar nga zhytja e tij e thellë filozofike në lirizmin e vetmisë ndjesore, por me një psallm të lartë e mesazh të qartë. Poezia e tij, nuk bashkohehet ndoshta me dhimbjen e vetë të burgut, por shkon drejt përcaktimit të subjektivitetit dhe identitetit kolektiv nga një burim i kundërt, përvojës së tij individuale në burg dhe asaj që ai pikëtakon në këtë gjeografi ku Fjala Biblike e bën atë të na shembëllojë më shumë se sa kurë ndonjëherë. Në fakt kjo është një lëvizje. Një lëvizje e ndjeshme poetike e Vizar Zhitit!
Kjo lëvizje drejt përkufizimit do të sugjeronte një integrim të temave, zhanreve dhe zërave poetikë, por poezia e Zhitit në një mjedis të tilë, edhe pas shumë kohësh pas burgut të diktaturës pa, në mos ndonjë gjë, një fragmentim të prodhimit të tij poetik në zërat përbërës të lirizmit, e pse jo dhe të romantizmit lirik, himnodisë kolektive, komentit satirik social dhe epikës vizionare. Vetë poeti na ysht të kuptojmë se poezia e realizuar atje duket se ka vënë në dukje në thelb një nga ironitë e zhvillimit të ndjeshmërisë krahasuese dhe është se, ndërkohë që idetë e tij të lirisë njerëzore gravitojnë gjithnjë e më shumë drejt forcës humane e logjike, poezia e tij fillon të nuhasë pjesën më të madhe të saj të menjëhershme, aksesueshmërinë popullore drejt vetëdijes së munguar edhe në vite e vite të tjera. Ndaj poeti e ndjek e vëzhgon dhe e shtron në anën më të thukët filozofike vargun e tij që të mirëkuptojmë:
„Ç’janë këta kryqe të mëdhenj nëpër erë
mbi Tokën e Shenjtë?
Avionët. Sa herë ulen poshtë,
aq herë një Krisht ngrihet lart në Qiell.
Erdhëm dhe ne të shohim gjurmët
e Ringjalljes, e ndjeva që trupi
m’u mbush me ato gjurmë
si me copëza ndriçimesh
në një festë tronditëse.
U bëra rruga që del
nga rrethinat e Tel Avivit
për të vazhduar më përtej, ku fillon Bibla.“
E pastaj Zhiti jo më kot na rikujton:
„Që nga kohët e vështira
mbeti ai shtrëngim duarsh
si Mali i shenjtë i Tomorrit,
si lumi Jordan… Po unë kam etje,
dua ujë… dhe gota m’u bë plot me verë.
Peshku mbaroi, na tha kamerieri,
teksa në pjatën bosh m’u shfaq
një goxha peshk.“
E ne shkojmë më tutje të nënkuptojmë se njerëzit, bgjërat, ata që ndodhin e ndodhën janë pjesë e një të tëre, si në rastin kur lexojmë se „Deri tani janë rrahur. Rendi dhe ligji shfajësohen në kurriz të disa kokave dhe gjymtyrëve të thyera. Por a është kjo gjëja dhe fundi i të gjithëve këtu? Nuk mund ta presim këtë. Natyra e gjërave na ndalon ta presim atë. Ka qenë një dështim. Por kush e kishte marrë me mend përpjekjen? Ishte një dështim, por një përpjekje e tillë siç do të kishte bërë disa vende të Evropës një revolucion. Çfarë garancie kemi se përpjekja nuk do të përsëritet, me të njëjtin fshehtësi, me të njëjtin organizim, madje edhe një luftë më të dëshpëruar? Si mund ta sigurojmë veten se gjaku që vloi për një garë dhe një fitore, do të ftohet dhe do të zbutet nga një disfatë e tillë; apo armiqësitë që ajo ka pjekur midis klasave antagoniste do të zhduken shpejt? Natyra dhe përvoja njerëzore na ndalojnë të kënaqim një shpresë të tillë….“ Lexoni Zhitin më tej dhe shijoni poezitë…
