Kolombi i vogël
Tregim
Edhe pse larg, jetonte me qytetin e lindjes. Kishte në sy njerëzit, rrugët, ndërtesat e ngrohta një e dykatëshe, shkallët e qytetit nga gurë me merak të skalitur, monumentet, lulishtet, shëtitoren buzë detit të mbushur me biseda imtime; asgjë nuk kish harruar. I shtyrë nga nostalgjia dhe i ngarkuar me përjetime të thella, rrugëtoi për në vendlindje. Do të gjente sa kish lënë? Pyeti dhe i thanë: «Jo, se jo! Shumë prej bashkëqytetarëve janë larguar. Një pjesë e atyre që mbetën dhe të tjerë që erdhën, e çanë malin dhe ndërtuan në të qiellgërvishtës; detin e shtynë më tutje. Nuk duket më guri që i vije përreth me varkën prej letre, as pylli që ngritëm me frymën tonë në pjerrësinë e malit. Vetëm një pemë atje në shëtitoren e vjetër, buzëmbrëmjeve mbledh zogjtë në kuvend. Nuk këndojnë; vetëm kuvendojnë! duke u hedhur degë më degë shtyjnë njëri tjetrin, sikur të jenë ata fajtor për çka ndodhi. Barbarët për të ndërtuar hotelet e tyre, prishën lulishtet dhe pyllin; vunë dorë akoma dhe në varret e të rënëve! Mos shko i thanë, se do të pikëllohesh!» Pas një udhëtimi dy ditor, autobusi vjetërsirë mbërriti në agjencinë e qytetit. Sheshi i pjerrët gjithë gropa, kinemaja e vjetër e braktisur; teatri i kukullave, i bërë tutje. Po ata i dolën borxhit: «Mos shko» i thanë «se do të pikëllohesh!» Matanë rrugës që zbret nga mali dhe shkon përmes ndërtesave të pa suvatuara, një kafene e mbështetur në balloren e një ndërtese; dhe ajo, sot me nesër të rrëzohej. Më poshtë, rrëzë rrënojave të lashta, dy arkeokapil rrëmonin. Përreth, asnjë polic. E kishin djegur policinë ashtu si bibliotekën! Nga rruga 1 Maj, vinin tri lopë brinjë- dala; rrugës lëshonin bajgat. Pastaj lopët ndalën; në koshin e plehrave të hanin qeskat plastike. Nuk bëhej fjalë për dyqane qumështi! Ato ishin dyqanet e qumështit! Po ata i dolën borxhit: «Mos shko» i thanë «se do të pikëllohesh!» Më të majtë, aty ku më parë nusëronte një ndërtesë italiane, toka e rrafshuar. Më të djathtë themele ndërtesash, pirgje tullash dhe shufra hekuri që për hollësinë dhe ndryshkun, dyshohej nëse do tu rezistonin tërmeteve. I zhgënjyer për çka shikonte, zbriti shkallëve drejt shëtitores dhe ajo e shqepur; në liman, varkave shëtitëse, u kishin zënë vendin skafet e drogës dhe të refugjatëve. Dëgjoi një (ah!) iu bë sikur qyteti nxirrte grahmën e fundit. Po ata i dolën borxhit: «Mos shko» i thanë «se do të pikëllohesh!» Një kalimtar si u largua disa hapa, u kthye mbrapshtë. Ç’ shikonte? Të porsa ardhurin, apo lopët që ndalën te koshi tjetër? Po ai, dinte ç’ shikonte. «Ti, nuk je ai Kolombi i vogël» e pyeti. «Ti që gjithë dimrin e shikoje gurin nga bregu dhe prisje me ankth të vinte pranvera? Mos shko! mos shko atje, se do të pikëllohesh!»
Vasil Klironomi
