Dysheku im
Tregim nga Fatmir Terziu
Musandra ka dymbëdhjetë dyshekë.
Të gjithë në vetvete kanë përrallat e veta të strukura në dihamën e tyre, netëve të gjata. Njëri prej tyre, ndoshta ai me të dymbëdhjetën pamje në astarin e tij duket se mban peshën më të madhe të të njëmbëdhjetëve në kurrizin e tij. E kështu më ngjan se edhe memorja e tij ka një peshë ndryshe. Por një gjë është e qartë. Të dymbëdhjetë dyshekët kanë pritur e përcjellur miq të shumtë e raca njerëzore të ndryshme. Kështu e kishin anët tona. Mbaheshin dymbëdhjetë dyshekë e dymbëdhjetë jorganë vetëm për miq. Nuk e di pse, por rrëfenjat e hershme më kanë mbetur në veshë e në mendje. Shpesh herë ato rrëfenja ktheheshin në humor, arratisje nga e qeshura dhe në mjaft raste edhe në përralla. Dhe kështu pas shumë vitesh dyshekët, të dymbëdhjetë jo, por njëmbëdhjetë prej tyre mbetën jetim. Nuk shtroheshin më për miq. Më saktë miqtë nuk trokisnin më në atë portë. Një dreq e dinte atë pse, në fëmijërinë time. Por një gjë dija se gjithë puna ishte me fatin e Gjyshit, që dërgonte herë pas here letra nga andej, nga ajo thellësi errësire…
E kështu ndodhi më pas me dyshekët. Njëri prej tyre u bë dysheku im. E ai në heshtjen e tij nisi të më rrëfejë përrallat e tij. Sidoqoftë, të gjitha përrallat nuk mund të mbeteshin aty. As dhe ndonjë nga ata zogjtë e rallë që gjyshja m'i kishte sajuar në rrëfenjat e saj. Nuk mund të ishin as vajzat e Selanikut, të cilat gjyshi i kishte sajuar si në ndonjë botë tjetër, kur maste me mastar dhe shënjonte me plumbçe gurët e vilave në rrëfimet e tij për mua. Sigurisht nuk mund të ndodhej aty e gjitha bota. Nuk mund të shtrinte këmbët gjithë ajo fuqi ujku dhe ujkonje, kuçedre dhe ariu, që flinte me mua në pasthënie të leximeve dhe rrefenjave. Ninullat nuk e di ku kishin këndin e tyre në atë material të ardhur nga jashtë.
Unë e kisha të njëjtin dyshek për disa vjet. Ishte i mbushur me kujtime. Idetë e mia më të mira deri ato më të këqijat flinin duke bërë grimca dramash në errësirë. Dhe të gjitha pjesët e mia të harruara mbetën si të harruara. Mbetën ashtu të shtrira për të mos u zgjuar më kurë. Ato ishin shumëzime mendimesh. Shumica e mendimeve më vinin kur i mbyllja sytë. Ky dyshek ishte një ditar. Një libër skrap. Një album fotografik. Kaq shumë forma ishin të ngulitura në atë gjë të vjetër të ardhur kushedi sa kohë më parë se të vija unë në këtë jetë. Në disa raste më dukej se ai dyshek tek i cili kishin parë ëndrra të njohur e të panjohur, tek i cili kishin raskapitur gazra të shumtë, se ende po bëhej një pronë e gjithëgjendshme, falë asaj tradite që dikushi e kishte gjuajtur tashmë me këmbën e tij të majtë.
Por nuk është ky qëllimi. Qëllimi i saj më shkund. Më tremb? Po. Ka diçka të rrezikshme në të. Ndoshta është fakti që mund të mos zgjohesha kurrë. Po pse ende e mendoj këtë? Nuk e di. Apo ndoshta sepse jam më i prekshëm kur jam pa ndjenja. Pa ndjenja në një ëndërr të madhe gjumi! Askush nuk mund ta kontrollojë kokën kur është në gjumë. Ai ende jeton me mua në gjumin tim të pandashëm. Është po ai dyshek… Dhe dysheku im është i mbushur me ankth, ai gjithmonë dridhet.
Më bën të ndihem sikur ky gjumë duhet të jetë i përjetshëm, sikur jastëkët e mi do të më mbytin ndërkohë që jam duke ëndërruar. Por dysheku im i atyre ëndrrave është ende i rehatshëm. Ka qenë gjithmonë aty kur kam nevojë, është gjithmonë në dispozicion. Është ftues për të tjerët, që vendosin të shtrihen mbi të, me kërcitje dhe gjeste qetësuese. A mund të flenë ende ninullat aty? A mund…? Ndonjëherë njerëzit thonë se nuk duan të dalin prej tij dhe ndonjëherë unë i lejoj të qëndrojnë.
Por nuk është as ky qëllimi. Çështja është ajo. Pika ka qenë gjithmonë ajo. Trokitja?! Trokitja. Tronditja që merrte gjumi në atë kohë kur ëndrrat e mia rriteshin dhe vriteshin ende pa dalë. Ishte ajo… Mënyra se si ra përsëri në batanije dhe mënyra se si e la kolonën mbi çarçafë. Ajo qëndroi atje për një kohë. E gjithë qenia ime ishte e sigurt se ajo do të hynte brenda, se unë do të zgjohesha me të çdo mëngjes përgjithmonë. Por fatkeqësisht nuk ishte kështu. Duhet të jem në gjumë që të mund ta mbaj tani, pikërisht aty, ku e nisa këtë tregim. Dhe buzët e mia e lodhën, si gjumin, ashtu dhe dyshekun. Ishin përplasur më kot në ëndërr. Aty kishte vetmi. Vetmia shënohej në një triskë të vogël, e ajo parathoshte shumë me emrin i deklasuar.
Por ama mbaj mend të kaluarën, duke i drejtuar gishtat përgjatë krahëve të saj, duke i shpjeguar se një gjë e tillë si venat në errësirë më frikëson ende mua, por pamja e saj në këtë errësirë me dritë verbuese është si ndriçim në një fund tuneli. Ajo më kalonte rrymë në shpinë sa herë që më përqafonte trupin, ajo ishte stuhia e papritur, ndaj vendosa të shtrihesha në shi. Kur më ofroi një ombrellë, unë buzëqesha. Ishte një jo. Jo. Jo që fundosej si një britmë e shembur në errësirë. Dhe ajo kërkoi falje nëse ndihesha ndonjëherë sikur po mbytesha në atë shi. Kështu që kur ajo vendosi të shpërndante shiun në tërë atë mjedis, ishte një përmbytje e shpejtë. Kthim prapa. Te dysheku. Vendi im i rehatshëm i përkatësisë. Flash përpara. Te dysheku. Froni për të gjitha të qarat e mia.
E shihni, unë e mbaj këtë dyshek me vete kudo që shkoj. Kafka ime është susta që kuis, unë jam korniza e shtratit. E shihni, është një metaforë. Nuk është pëlhurë e vërtetë, apo një vend për pushim, ai qëndron në pjesën e pasme të kokës sime. Dhe të gjithë të tjerët kanë lënë kokën e tyre aty, por ai hidhet dhe kthehet atje vazhdimisht, ku sheh dhe gjen vetëm kokën time. Dhe kur filloj të mendoj se ndoshta thjesht nuk mund të jetoj pa të, dhe se ndoshta duhet t'i jap fund jetës sime sepse nuk ia vlen hapësira që zë, betohem se shoh sytë e saj që shikojnë në sytë e mi të verbuar. Dhe betohem se e dëgjoj duke thënë „Enigmë…, pse nuk fle në të?" Aty pastaj ka një zë. Dhe mijëra zëra të tjerë. Por atë zë e ndjej dhe e ndjej… Është si një zhurmë trokitjeje! Pse ajo nuk i ndahet akoma dyshekut tim, dyshekut që sikurse e thashë që më ka mbetur në mendje? Trokitja. Trokitja që erdhi në dyshekun tim. Në të dymbëdhjetin, që mban ende peshën e të njëmbëdhjetëve në kurrizin e përthyer të memorjes.
