Tregim nga Fatmir Terziu
„E pati thënë Ai, Bota do të bëhet kukuvriqe. Eh, e pati thënë …“
„Çfarë thua more i uruar, çfarë? Nuk të kuptoj?“
„Asgjë më shumë se sa ka thënë Ai…, e mban mend? Ai që erdhi me shkop tek Çinari.“
„Ma plase shpirtin me atë shkop, me atë Çinarin tënd, e pastaj…, çfarë ka thënë, se paska thënë çudira. Ju dyst e keni, shkopin në dorë, tespijat ndër gishta, duhanin në xhep dhe … tymin ia jepni serbes-xhevap Çinarit, se të tjerat…Le të mos e nisim që në mëngjes.“
E më pas sytë e tij u ndalën të shihnin se si i hidhte ajo kukumalthi në ajër petat e byrekut të vogël. Nuk donte ta mërziste, nuk donte ta niste mëngjesin me një debat të tillë, kot. Dhe pasi e pa që shikimi i saj cekte shkitazi fytyrën e tij, bëri me kujdes nga kutia e duhanit. E drodhi një. Pastaj një tjetër. Dhe njërën cigare të dredhur e të ngjitur nga pështyma e lehtë e tij, e vuri në veshin e majtë, ndërsa tjetrën e afroi mes buzëve, pasi i mori erë lehtë nën hundë, sikurse e kishte zakon ta bënte gjithnjë. E ndezi çakmakun dhe tymi bëri shëtitjen e parë afër stufës që buçiste nga zjarri. Ajo në të vetën. Vazhdonte të tullte sipas mënyrës së saj petat e lehta dhe pasi i vërviste në ajër, niste të rinumëronte ato që kishte pjekur në vatrën e nxehtë të stufës.
„More, burrë, e di ti se ajo e reja e Safijes do të shkonte në një kurs në qytet?“
„Jo, nuk e di. Kush të tha për këtë?“
„Rastësisht dje, kur po shkundja qilimin, kaloi Nurçja me gjithë gomar dhe më përshëndeti me „Mirëmëngjes“ dhe unë e pyeta se nga po kthehej. Më tha të mos e përhapja në njërëz, se Lida, nusja e Gimit që ka shkuar në Gjermani për letra, do të shkonte për një kurs në qytet dhe vetëm për dy javë. Ai e kishte përcjellur që me natë të kapte një nga furgonat që vijnë herët në fshatin matanë.“
„E mirë, de mirë, çfarë qenka ky kurs sekret, që nuk qenka mirë ta ndajmë me njërëz?“
„Kushedi. Po hallin do ta kenë tek djali, se u kishte lënë porosi që të mos e nxirrnin nga shtëpia… Apo, mos ndoshta është për atë të mallkuarën…, atë flamën që ka emër të …“
„Cilën moj? Koronavirusin?“
„Koronaruspinë, thuaj. Nuk e dëgjove që paska gjetur rrugën dhe nga anët tona? Ja po flet akoma televizori.“
„Po ne në udhë jemi moj e uruar, le të na vijë, dhe ne do ta presim…, ja kështu duarhapur. Çfarë na ka mbetur veç asaj?“
„Do ta presim, do ta presim…Po mirë, de mirë, ata atje na kanë harruar. Janë lart ata dhe atje lart nuk dinë hallet tona. Nuk u shkon uf-dufja jonë në veshët e gjendshme në atë lartësi. Po, hajde se dhe ne… Po, ja e pritëm, po ajo do të na bëjë gati shpejt udhën për andej. E andej duhet të na përcjellë dikush? Ë, de, ë fol, kush do të na përcjellë në këtë ziamet? Nuk e sheh sa ka trashur qafën Maja e Kuçkës? E ka bërë shallin e bardhë rreth qafës si një jorgan të fryrë me këto mbushjet allafranga.“
Ai heshti. Turfulloi diçka me vete, dhe vetëm kaq. E hodhi atë që kishte në gojë dhe instiktivisht duart nxituan të kapnin atë që kishte në veshin e majtë. Shfryu, dhe pasi mori frymë thellë e kaloi në flakën e çakmakut. E thithi disi me forcë, si me inat dhe sikur ndjeu pak qetësi, buzëqeshi duke bërë më afër gruas. Ia kaloi lehtë dorën e djathtë afër dorës së saj të djathtë dhe ashtu lehtë-lehtë nisi t'ia fërkojë, në mos ta quante ledhatim, duke marë shkas sadopak edhe nga bardhësia e miellit që kishte mbetur mes gishtave. Ajo buzëqeshi. Ishte si një përgjigje pa fjalë. Pastaj e ktheu plotësisht kokën dhe trupin drejt pamjes ballore të tij. E pa se po buzëqeshte dhe ai. U ndjenë mirë. Qëndruan ashtu me dy duart e djathta të shtrënguar dhe me trupat e tyre thuajse të bërë njësh. Kjo ishte dhe një miratim për udhën tek shkopi i tij…
Shkopi i tij varej në gozhdën e paracaktuar prej kohësh, aty ku ishte varur edhe shkopi i gjyshit dhe babait të tij, në cepin e murit ku ndodhej edhe tërë ajo domosdoshmëri e trupit të tij, që ai të ndjehej i gatshëm tërësisht për rrugën e zakonshme drejt Çinarit. Shkopi si shkop, kishte hyrë në jetën e tij vite më parë, dhe nuk i ishte ndarë. Dhe ai e mbante thuajse, sikurse ishte thënë si shokun e tij besnik. Edhe pse ishte shkop, kishte vendosur që atë të mos e vinte në zarar, thuaj më saktë e më qartë, në ndonjë turbullirë, se shkopi ndodhte që të mos durojë ndonjëherë, pufkat e të tjerëve nën Çinar. E, pra shkopi çe ku del ndonjëherë nga mosbindja e duarve dhe ikën në një drejtim të pamenduar nga truri, që të bëj zullum.
„Bën ndonjëherë ky shkop edhe gabime!“- kjo ishte fjalia e parë e Njeriut që kishte kohë të mjaftueshme për leksionet e tij nga përtej Oqeanit. Dhe ai ishte mjaft tipik. Kishte qenë dikur me shkop më të gjatë ndër duar. E kështu kishte punuar kohë të tërë, thuajse gjithë rininë në një Cirk, ku ajri dhe lartësitë i ishin bërë thuajse domosdoshmëri e mundësi të njihte edhe jetën atje Lart. Një shkopmbajtës i tillë, tashti me këmbët në tokë, e aty pranë Çinarit, mes atyre shkopthave të tjerë, domosdoshmërisht kishte fatin që të mos ndjehej tiranik, sikurse kishte qenë, por të sillte leksione të tjera, nga ata në letër, e jo ata që kishin emër atje, në atë kohë kur atij i dhanë një shkop të tillë, të cilin pasi e kishte tundur në Kongrese, Senate, Parlamente dhe … debate e kishte tashmë detyrim të kalonte gjeografi pas gjeografie të vinte edhe në mesin e tyre. Shkopi i tij kishte jetuar në mjedise të tjera dhe kur kishte qëlluar të bënte ndonjë gabim, bosi i tij, punëdhënësi ia kishte falur, me qëllimin e përsosmërisë demokratike, dhe madje me domosdoshmërinë e një eksperimentimi të ri, edhe andej nga ku gjeografia do të fliste ndryshe.
Mënyra e jetës së këtij shkopi, tashmë i kashtisur në një shkop global, tashmë nuk kishte vetëm fatin e lartësisë, sikurse e thoshte ai, por edhe të thellësisë, edhe të anësisë, dhe natyrisht kishte ndjerë dhe duartrokitjet në gjysmëerrësirë, edhe rrezet ngazëlluese të diellit nga zhbirimet e çadrës, edhe ajrin e ftohtë e të ngrohtë, edhe lëkundjet e litarëve nën kokat e atyre që e kishin duartrokitur magjinë e shkopit. Ai e dinte edhe gjuhën e flakëve, kur ndodhte të shihte e dëgjonte ndonjë llamburitje të bënte harakiri në atë çadër të mbushur me akrobatllëqe, edhe mjeshtëri duarsh, këmbësh, gishtash e madje edhe marifete që përpunoheshin në tru. Shkopi i tij dhe vetë „mjeshtri“ ishin një në një mjedis të atillë, dhe kur ato bëheshin një, leksioni i atjeshkruar e parashikonte me siguri, se ashtu së bashku në atë pikë, edhe aty nën Çinar dobësonin nervat e syve që silleshin si të përhumbur nën ledhatimin gjethendanës të rrapit.
Gjithnjë shkopi dhe qënia e tij ishin së bashku si në udhëtim, ashtu dhe në demonstrim. Ishin kështu, se tashmë kishte ardhur koha moderne, dhe forma më e panjohur globale kërkonte akrobatë dhe akrobatllëqe të tjera, madje të tilla sa të besoheshin edhe aty, edhe nën Çinarin e ngulur këtu e shtatëqind vjet më parë nga një Sulltan, që kishte parë e shkelur me këmbë e me shkop dynjanë. Mirëpo, tashmë misioni e donte vetvetiu të flitej me një gjuhë tjetër, e donte të bëhej e të rithuhej se tashmë ishte vepër, dhe jo thjesht një emër, apo ndonjë gjë që thuhej me letër. Nuk duhej më letra, nuk duhej, se e gjitha tashmë ishte si një refuzim zyrtar për të, një refuzim i miratuar me një të lëvizur të shkopit. Ishte një refuzim magjik. E këtë refuzim e kishte në dorë tashmë ajri. E gjitha niste e bitiste me atë shkop në ajër. E ajri ishte vetë detyrimi që i bënte të silleshin me sy sa andej nga e majta e shkopit, e aq dhe andej nga e djathta e tij, apo dhe po aq edhe në atë pikë ku ai merrte qëndrimin tipik shkopthi, pra bënte një pikë në mes, e pastaj dridhe-dridhe, ia behte ajrisë të gjente vrimën e vet në ajër.
Tundësi i mirëduartrokitur i shkopit të tillë, edhe aty nën Çinar përsëriste atë që sillej në veshët e tyre sa herë që hapej e mbyllej ekrani i ftohtë në qoshen e tyre të dhomës. Ishte kohë dixhitale dhe në ato anë vetëm dritat e dobësonin, ose më saktë e vononin ndonjëherë atë që dëgjonin nën Çinar, edhe nga vetë ai shkoptundës i deleguar me përkujdesjen qeveritare, si një investim për jetët e Njeriut të atyre anëve. Edhe atë ditë Çinari nuk refuzonte këtë të mirë qeveritare, por ama nuk donte më veshë të dëgjonte shkoptundësin, edhe ai nuk e dëgjonte më atë, as ai vetë nuk fliste më, nuk ndodhi të dëgjonte kush, nuk ndodhi të… shihej më asnjë fytyrë. Shkopi i tij kishte mbështetur trupin e vet në trupin e tij dhe ashtu duke u mbufatur frymërisht nën maskë u gjend në derë të shtëpisë. Ajo e pa dhe u turr menjëherë drejt tij.
„E more burrë, çfarë ndodhi? Mos ke bërë ndonjë zullum me këtë shkop, që e ke këtë fytyrë të pështjellë?“
Ai heshti, mbante me forcë vetëm dorën e saj të djathtë dhe vetëm zgavrat e sytë i mbante lart, atje ku qielli sapo kishte filluar të hiqte maskën e një reje të madhe e kishte filluar të shtrydhej. Nga sytë e gjitha ishte vetëm një imitim, që kapërcente atë që ndodhte në anën tjetër. Ana tjetër e tij nuk ishte më shkopi, por duart e saj, ata ishin tashmë e gjitha. Shkopi nuk kishte më detyrim për atë trup, e trupi tashmë kishte vetëm një ngjyrë. Në atë ngjyrë thuajse hynin e dilnin vetëm sytë e saj, duke pranuar kështu vetvetiu të nënshkruheshin pa leksione, pa tundje shkopi, pa … Nuk kishte më kohë të bënte ndonjë krahasim me atë që ndodhte në atë trup të qetë, e të shtrirë në atë gjumë të sikletshëm e të thellë.
„Zgjohu grua, zgjohu! Paskemi fjetur si qingja. Dikush po troket në derë…“ – foli ai dhe pa andej nga shkopi, pikërisht aty ku ai kishte gozhdën e vet në mur.
Nga dritarja të dy panë një lëvizje, pastaj një trokitje tjetër. Dhe më pas … një zë.
„Është Lida, nusja e Gimit. E njoha unë, po sa shpejt paskan kaluar ditët?!“ – foli ajo.
