AJO UDHË, KU SHKELEJ NË TË PASTËR…

AJO UDHË, KU SHKELEJ NË TË PASTËR…

-metaforë-

Nëpunësi i Ligjit kishte trokitur te Porta e Jashtme. Ngaqë kanatat prej dru-arre ishin veshur me një si mantel të llamarintë, trokitja jehoi. Kudo ku shkoi jehona e zërit, kuptuan se kishin trokitur edhe tek ai. Dhe që ai nuk kishte nxjerrë zë prej brenda vilës si kështjellë…

Vet kishte nxituar dikur ta bënte të llamarintë: edhe maja-gishtash ta prekje Portën e Jashtme, ajo jehonte, i llamarintë bëhej ajri, era frynte e llamarintë…bëhej e tëra vesh dynjaja. Kësaj jehone, që i ishte gëzuar e lëvduar për një kohë goxha të gjatë, tashmë i frikej. Nëse më parë ashtu u krekosej të tjerëve me “ej, jam unë, keni sy, veshë a keni?!”, tanimë do donte ta harronin me të gjitha.

Atë çast të parë, të trokitjes së Njeriut të Ligjit, nuk e kishte menduar kurrë. Edhe pse askush s’do guxonte të hynte brenda asaj hapësire, zotëruar prej tij e të vetëve si kështjellë, shpejt iu desh të kuptonte se i duhej të vinte vërdallë, vetëm, aty brenda...

Në të vërtet nuk kishte përse qahej. Si askush tjetër, brenda kësaj hapësire i kishte të gjitha. Të tëra sa do t’i duheshin tërë jetës së vet, sado të zgjaste kjo. Edhe sikur si Noe i Varkës së Biblës të rinohej duke iu llogaritur jeta duke zbritur nga vjeti i 999 i tij. Aty brenda kishte tërë sa mund ti duhej jetëve të të vetëve, familjes e njerëzve të tij, sikur të tërë t’i kishin të pafundme jetët e tyre.

E solli ndërmend sërish se kjo kamje ishte shtuar çikë e nga një çikë, si ujërat e strehëve të çatisë në sternë. Pastaj aty, në kasafortat dhe xhepat e kuletat e llogaritë e tij, nisën të derdhen të ardhura prej burimeve të shpateve alpine, më tej qenë shtuar prurjet e një burimi tjetër me farfuritje të një kroi. Në një sternë të posaçme ishte grumbulluar ujë burimesh termale, për reumatizmin që mbase do t’i vinte edhe atij vet, me moshën. Ujërat dhe rezervat u bënë më të shumta se të kështjellave-shtete të mesjetës, përballë rrethimeve të gjata. Nëse do rrëfehej me një fjalë të vetme, kamja e tij, pasuria brenda asaj hapësire të mbyllur, ishte bërë det.

Atë ditë, të pohimit se pasja ishte bërë det, për herë të parë shkoi ndërmend se mbase do ishte mirë t’i ngrinte, në mos t’i thante, burimet e përrenjtë e lumenjtë. Mjaft i ishte deti aty. Ndokush tjetër, ashtu kishte bërë. Një kryq mbi duart, të mos merrte më dhe kishte nisur të shpenzonte sa më shumë prej kamjes së madhe, me idenë që funeralin t’ia përballonte komunalja.

Nga këshilltarë, iu tha se ngrirja e burimeve, i ishte e pamundur. Kamja e tij mund të ekzistonte vetëm si enë komunikuese: ata që sillnin, duhej te merrnin që të funksionohej pa fund. Pa ujërat e pa-pushimta, deti s’do mbetej det. Një ditë do kthehej në liqen, në mos kënetë. Do thahej e bëhej shkretë kjo kamje, brenda-porte.

Për jo pak kohë i ishte gëzuar hyrjes e daljes së miqve e vizitorëve. Gjer edhe ardhjet e rivalëve e ziliqarëve në gëzim i ktheheshin, në plasje syri për ata që s’e donin. Vet të zotët e Vilës ua rrëfenin tërë ngulm, si ngulje thike, gjer edhe numrin e banjave që kishte kjo bina si kështjellë e tyre. Për secilën nga macet e qentë, kemi banjë e dush të posaçëm, u lëvdohej zonja smirëzinjve dhe atyre në mëri me të përpjetën e fuqisë së tyre.

Pasi përfolja u rritë, edhe ajo krahas madhështisë, vetëtiu ideja se…mirë do ishte që në pritjet e festat e shumta aty të ftoheshin veç ata që ia pranonin fuqinë dhe që i gëzoheshin pa të keq bollëkut e shkëlqimit. Në një dëgjesë publike, desh të përdorte frazën e një kombasi të famshëm që paskej thënë se “tanët, eh Tanët, vetëm suksesin dhe kamjen e madhe s’ta falin”, por e ndjeu se nuk kishte ngjyrën e duhur të zërit për ta cituar.

Tashmë, që Nëpunësi i Ligjit kishte trokitur dhe jehona e llamarintë kish marrë luginat e fushat, si për të arrirë në brigjet e detit të të gjithëve, kuptoi se ishte vonë të merrte vesh kur dhe prej kujt kishin nisur pandehmat për kamjen e tij. Pikën e rëndësisë s’kishin këto gjëra, tashmë. Mjaft të hapje dritaret e vilës, ballkonet si kreshta kështjelle, të bindeshe se atje jashtë flitej veç për ta...

Ngaqë kamja aty brenda nuk numërohej dot, kishte humbur edhe të drejtën të pyeste: Njeri i Ligjit, cili? Ligji vet, i shkruar nga kush?

Krrak, ia bënte gjoksi ndonjë herë, si të donte të bëhej copë-e-çikë prej shpërfilljes së treguar ndaj syrit të keq. Shëmbëllente si një elefant në fund të një gropë të beftë, ku vinte përqark, bulurima e feçkës së tij ngrihej në kupë të qiellit, por edhe ata që qaseshin, ktheheshin menjëherë në thjesht kureshtarë. Trupi i rënduar, përditë e më i lodhur nga pesha e vet, gjymtyrët s’i hynin më në punë.

Aty brenda, kësaj grope si vilë a si kështjellë ishte i sigurt, s’hynte kurrkush aty, s’kishte pse përplasej me askënd, por pikërisht kjo e linte pa gjumë. Ishte gati ta këmbente kamjen e më-në-fundme, me ato ditët kur vetëm sa ëndërronte të ishte si të tjerët. Ah, t’i duhej t’i nxirrte harxhet e nevojshme për jetën me mundimin e përditshëm të të tjerëve, të mund ta fitonte gëzimin si pas përpjekjeve të dikurshme…

I solli ndër mend edhe prindërit. Nënën, që në fund të ditës vinte kryet në jastëk dhe humbiste menjëherë në gjumë. Lodhja ia mbyllte sytë me dorë. Të nesërmen ngrihej si çdo mëngjes tjetër, nga e para. U mungonin tërë ato gjëra, duhej lodhur por, për ndonjë nevojë trokitnin edhe te fqinjët, me ta këmbehej mos-pasja, jepej borxh mungesa, gëzohej njeriu në ‘Njatjetën e Tjetrit’, jeta bëhej pa kuptuar e pa-fundme… Aty brenda, gjërat i kishte me të tepër por çfarë dikur e gëzonte, tashmë e mbante pa gjumë.

Njëherë e ndjeu mendjen të priste shkurt: nëse ata të Ligjit do binin dakord, ishte gati, gjatë tërë natës, t’ua nxirrte atje jashtë, te porta, tërë sa kishte. Po, gati tua jepte falas, tua dhuronte atyre që s’i kishin, kujtdo që i hynin në punë, edhe ziliqarëve të tij, o ndokujt që rastësishëm kalonte aty pari, mjaft të mos ishin aty, të mos i deklaroheshin atij, të mos kishin mundësi ta pyesnin se si I kishte grumbulluar... Pastaj iu soll ndërmend të mund të thoshte se edhe milingonat ashtu bënin, grumbullonin zaire për dimër të gjatë, por edhe kjo vajtje-mendje e humbi shpejt vrullin e nervin. E mblodhi mendjen se këto lloj zjarresh nuk ndizeshin dot më. Eshka, ishte njomur.

Tërë gjërat e kishin humbur vlerën e dikurshme. Mbase ngaqë mbetur në të njëjtin vend, patën humbur edhe inercinë. Ai vet, vinte përqark, brenda asaj hapësire, si në një rrotull djalli në të cilën s’kujtohej dot më, kur e si ishte ngjitur. Në secilën prej pasqyrave, shihte veten e të vetët, por as këto s’i besonte dot si reale.

Do donte të shpëtonte, jo vetëm prej të gjitha trajtave materiale. Në orët e vona, vetëm me veten ishte gati tu kërkonte ndjesë tërë atyre që kishte shmangur, hedhur mënjanë a shkelur me këmbë, tashmë edhe mund t’i dëmshpërblinte, një qind, njëmijë fish, ata që kishte rrënuar apo qenë fshirë nga faqe e dheut, një mijë sikur-e fekste mendja e pagjumë por, në asnjërën prej mëngjeseve pas tyre, s’dinte se si…

Megjithatë, nuk e përzinte dot ndonjë moment, sado të rrallë kur, i drobitur nga kot-më-kotja e ardhjes përqark, pëshpëriste se tek e fundit edhe ai- sado ta kishte tepruar ndaj të tjerëve e rivalëve, sërish, e meritonte një rrugë-dalje prej tyre, një mundësi shpëtimi prej kësaj hapësire, një shteg për të dalë prej këtij kurthi edhe sikur i vetëm t’ia kishte ngritur vetes. Nuk se ishte vetëm ai që… kishte vilë të tillë, apo që…

“Akoma për të tjerët, ti?!”, iu kthye vetes. Secili ka një ditë të fundit, por kjo është përgjegjësi e jetës së vet. Secili rrëfen fytyrën, atë ditë, në kalim për Andej, kur më nuk shtiremi dot. Edhe më keq, për ta, nëse nuk mësojnë nga fundi yt. Ti, as për veten s’mendove një lloj shtegu që, në një orë si kjo, të mund të dilje, të shpëtoje prej jetës jo t’i ikje asaj!

Tanimë po e mendonte, i duhej si ajri, e përfytyronte me ah e me sikur, sikur ta kishte një nën-dhesë, një tunel që niste prej diku aty dhe dilte kush e di ku…Një mesnate vonë, të mund të nisej përmes tij, me tërë të vetët, t’ia bënte paçet tërë kësaj kamjeje…Asgjë nuk i qenkej dashur, asgjë prej gjëje nuk i duhej, veç atij shtegu të nëndheshëm sado të ngushtë, që…s’e kishte…

Pak para se të nisej, do dilte zbathur, ta rrëshqiste pa zhurmë atë shulin horizontal që mbante bashkë, puthitur, të dy kanatat e Portës së Madhe, dhe ta linte të pa-kyçur...

Kur ata të Ligjit të trokitnin të nesërmen, në shterim të afatit të fundit ligjor, pasi të mos merrnin përgjigje nga brenda- në vajtje-mendje në kishte frymë jete aty brenda, më në fund do provonin ta shtynin paksa Portën e Jashtme, që do hapej… Pasi të lidheshin me qendrën dhe të kryenin tërë formalitetet e para-lajmërimet e rastit për hyrjen në pronën e hapësirën e lirive të Tjetrit, sigurisht do hynin.

Do t’i gjenin të gjitha gjërat, pasuritë më të veçanta, tërë gjërat që do mund të përballonin dimrat dhe verat e nxehta, gjithçka prej lënde do binte në dorë të tyre, le t’i gëzonin…por jo ai vet dhe askush prej të Tijve…

S’e kishte menduar një rrugë-dalje të tillë, përpara se ta fillonte bërjen e kësaj kamje të madhe. Do duhej ta kishte menduar atë shteg. Mbase, po të kishte menduar lënien e ndonjë rrugëdalje të tillë për të tjerët, në ndeshjen me ta, do ta kishte mësuar këtë edhe për veten.

“Se mos vetëm kësi gjëra s’ke mësuar ti!”, iu hakërrye vetes. “Ja, edhe në këto orë të fundit, ti prapë, veç për ikje e shtigje fizike mendon…”

U ndje i rrënuar, i shkërmoqur, i pa shpresë, kur pa e kuptuar as vet përse, soli ndërmend dikënd që qysh atëherë, në fillimet, ishte hequr mënjanë. Kishte zgjedhur të mos qaste rreth vetes gjëra të tepërta, kurrësesi të të tjerëve. Dikur e kishte përqeshur, qe tallur, fillimisht i kishte ardhur gjynah për të, për zgjedhjen e tij, kurse tashmë, do donte ta pyeste: “Kush ta mësoi ty, o Njeri, atë udhë ku shkelej në të pastër, kush?”

Tashmë ishte vonë, edhe për të menduar. Edhe për të gdhirën e ditës tjetër është vonë. Asnjë arsye, që portën e jashtme ta bëje të llamarintë, o njeri, ia pati vetes. Sidomos këtë kotësi të shpifur, nuk po ia falte dot vetes!