Ag na ndjek nga Lart
(… e mbajti thellë hirin e Librit, që t'i sjell verë Joniane edhe Dimrit!“
Fatmir Terziu
Le të kthehemi tek kartoni, kartonizimi i Librit. Rikthim(i) në hi, hirin e librit nga duart e misterit, e pastaj le të rilexojmë brendinë e padukshme të shpirtit, përtej lukunisë së kohërave të mizorive të mistrecit. Le të rilexojmë mrekullitë e shpirtit të pavdekshëm të Poetit, verdiktit të artistit. Më saktë të Njeriut, ndër më të Thjeshtit, atij që përtej titullit të „Mjeshtrit…“ i përfshihej edhe më e ndjeshmja, më e duhura e vlerës së dhënë e të dedikuar prej Tjetrit. Natyrisht, sot mes ligjësisë së shkrimit, të gjithë e kuptojmë se shkojmë të rigjejmë mjeshtërinë e poezisë së Agimit…
Ag-ut të lehtë të Jonit, Jugës dhe Jugut, autorit që më 10 Maj 2021 na la të gjithëve një pikëllim mbi dhjetëra vëllime në poezi dhe prozë. Ai, pra Agim Mato, „Mjeshtër i Madh“ nuk është thjesht se mbetet një nga emrat e përveçëm ndër njerëzit e botës së artit, medias dhe kulturës në Sarandë, por emri i tij shkon tutje e tutje më lart, më Larg dhe mbetet për të gjithë ne, për brezat një Ag... Ag ishtë dhe mbeti i tillë në fakt, poet e krijues i dimensionit mbarëkombëtar, i përkthyer në anglisht, italisht, bullgarisht, greqisht e në disa gjuhë të tjera. Agim Mato la pas vlera, dhe vepra.
Kartonizimi për të ishte një brengë. Brengë që mbeti në shpirtin e tij, dhe i përcëlloi trupin si një zjarr i tërbuar mes Dimrit, se kishte të bënte me dhimbjen e Librit. E ai kartonizim ishte jo thjesht një simbol i hirit pasiv, por ajo që Ag e thoshte me gjithë shpirt „një kriminel masiv“. Dhe ne qeshnim e shakatonim. Ndoshta nuk e kuptonim thelbin e dhimbjes së tij që digjej tek shpirti: „një kriminel është një pluhur hiri“.
E në Ag-un e shpirtit të tij një dhimbje e tillë prej hirit kriminal ishte vërtet një pluhur kriminal i hirit. masa e dhimbjes së hirit të librit ishte masë e masave, masa ishte masë e hirit, hiri ishte hiri i hirit, hiri ishte hiri i masave, dhe një e tillë prej hirit kriminel ishte hiri i tij i hirit të kriminelit të librit. Dhe kjo e torturonte ndjesinë, gjendjen, shpirtin e Agimit. E torturonte se ai shikonte me këtë veprim të kartonizimit të librit pluhur në masë, masë në pluhur. Ndjente dhe përtypte në vetvete, duke u paqtuar me veten e tij dhe me vargun e tij poetik, se pluhur në masë, do të thoshte masë në hi, pluhur në masë, hi në dhe mbi hi. A ekzistonte për të qetësi?
Agimi e dinte se shuhej me kartonizimin vetë bukuria, se vetë bukuria është një masë e bukurisë, se bukuria është një masë hiri, bukuria shikon bukurinë në hirin e saj, kur bëhet fjalë për bukurinë e bukurive të një libri. E Ag e dinte se vëzhguesi i bukurisë është vëzhguesi i një krimineli masiv, se një kriminel është një kriminel masiv i bukurisë, një kriminel masiv është një masë bukurie e përcëlluar prej Dimrit, një kriminel masiv është një bukuri e tretur prej hirit, një kriminel masiv është një pluhur pluhuri, pluhuri i pluhurit, hiri i hirit, bukuria e bukurisë, pluhuri i pluhurit të Librit, hiri i hirit, bukuria e hirit, pluhuri i pluhurit, hiri i hirit, masa e masës…, tretja e Njeriut, vetë derivatit të klasës. Por e dinte se kurrë nuk do të mundeshin të kartonizonin tërë pamjen, tërë detin, tërë hapësirën, tërë shënjat dhe simbolikat e Sarandës. Ato mbetën, janë jetojnë, në Fundó-n e mrekullueshëm poetik, jetojnë pa frikë, jetojnë dhe shfaqen gjithkund se nuk kanë Fund.
