Nga Albana Mëlyshi Lifschin
Pjesa e trete nga libri "YJET NUK JANE TE KUQ"
Vdekja e gjyshit
-Sa kohë u bane këtu? - pyeti plaku me dialektin e veriut. “A duhet ta njohë ky gjyshin?” më shkoi nëpër mend mua. “Ndoshta. Me siguri.” - Një muaj e pak. - A ke fillu me e njoftë Bronksin? - Jo, me thënë të drejtën, vetëm këto dyqanet këtu rrotull, ku blej gjëra për familjen në Shqipëri. Kam frikë të shkoj më larg, se mos humbas. - Si asht gjyshi? - pyeti ai papritur. Kisha tri ditë pa e parë gjyshin e sëmurë rëndë dhe pyetja më rëndoi si plumb. Pse s’kishte ardhur Gjini të më merrte? Më kishte premtuar se do të më çonte tri herë në javë në spital, po këtë radhë e kishte thyer rregullin. Që atë ditë që e kishin transferuar nga spitali "Barnabas" në Kalvari isha ndjerë keq. Kjo do të thoshte gjithashtu që gjyshi i kishte ditët të numëruara. Flija me merak e zgjohesha e trembur. I kisha bërë një telefon dajës në Kanada. Ai më tha se e njihte situatën, se prej andej ishte në lidhje të vazhdueshme me mjekët e spitalit. - Që kur s’e ke parë plakun? - më pyeti sërish ai dhe unë ndjeva një mpakje në stomak. “ Oh,mos ka vdekur?” - U bënë tri ditë dhe pres çdo çast të më thërrasë Gjini, - thashë me një ndjenjë mortore. - Ai më çon në spital te gjyshi, se unë nuk e di ku ndodhet Kalvari. - Tri ditë? - tha plaku. - Nuk janë shumë, por… Ai vuri ngadalë filxhanin e kafesë në tryezë. - A e di ti që gjyshi të ka vdekë? - tha dhe unë e ndjeva veten si të goditur nga rrufeja. Mbulova gojën me dy pëllëmbët për të mos e lënë britmën të dilte jashtë... - Po, - tha plaku, - gjyshi yt është në shtëpinë funerale. Atje është edhe daja yt nga Kanadaja, që ka ardhë për me e varrosë... Bahu e fortë! Plaku nxori një shami të zezë nga xhepi. - Merre, - më tha - kjo do të të duhet. Vëre në kokë siç është zakoni e hajde me mua tash të të shoqëroj te funeral home.
Thirrje gjaku Shtëpia funerale nuk ishte as pesë minuta larg. Më kishte rënë rasti të kaloja pranë asaj godine të ftohtë, bardhë e zi, me një indiferencë të tillë sikur ajo dhe unë nuk do na binte kurrë të takoheshin. O Zot, sa frikë e kisha vdekjen! As në ëndërr nuk e pranoja! Vonë kam reflektuar se përse. Ndoshta se u rritëm ateistë dhe nuk besonim në Zot e për pasojë nuk mund të gjenim ngushëllim në vdekjen e të afërmit. Në të dy krahët e korridorit të gjerë ishin hapur dy dyer. ”Dy arkivole”, më punoi mendja vetëtimthi. Nga njëra derë dëgjohej e qara e grave, nga dera tjetër vinte heshtja. Aty ku qanin, nuk mund të ishte funerali i gjyshit, ai s’kishte familje këtu, nuk kish kush qante me vaje e me zë. Rregullova instinktivisht shaminë e zezë mbi flokë dhe mori për andej ku ishte heshtja. Sapo u dhashë në derë, ata që ishin aty kthyen kokën. Me një vështrim të shpejtë përfshiva tërë dhomën e gjatë në krye të së cilës ishte vendosur arkivoli i zbukuruar i plakut, ndërsa në krahun tjetër të dhomës qëndronin jo më shumë se pesëmbëdhjetë a njëzet vetë. Midis tyre një burrë me trup mesatar, me flokë pak të rënë, veshur me pardesy ngjyrë kremi. Burri binte në sy nga fisnikëria në të parë. Ai ktheu kryet menjëherë dhe i mbetën sytë tek unë. Edhe mua tek ai. Ishte një thirrje gjaku. “Daja!”, klitha në shpirt. Ishte një dajë që s’e kisha parë kurrë, por në momentin që sytë tanë u takuan, të dy e njohëm njëherësh njëri - tjetrin. M’u duk se i ngjante shumë gjyshes... “Daja nga Kanadaja!” Vura kokën në supin e tij dhe ai më mbajti për pak sekonda ashtu duke ndjerë të qarën time e pastaj më shoqëroi tek trupi pa jetë i gjyshit. Arkivoli qe si një kuti e bukur e veshur në mëndafsh të bardhë pala- pala. Gjyshit i qe dukur i ngushtë shtrati i nënës me çarçafë të bardhë pambuku për të fjetur, por në këtë kuti të mëndafshtë ai dukej se prehej në qetësi. Kishte dashur të vdiste në Shqipëri, ta treste toka ku u lind, por nuk e lanë. Dhe ai, më në fund, iu dorëzua tokës që e ushqeu. Më rridhnin lotët vetiu. Sa më shumë mendoja për të, aq më shumë më mbërthenin ngashërimet. Ishte një ditë para Vitit të Ri dhe varrimi qe lënë për dy ditë më pas. Mbrëmja e Vitit të Ri kishte qenë gjithnjë mbrëmja më e veçantë për mua. Ishte ditëlindja e ime. “Ç’dhuratë të solli Viti i Ri për ditëlindje?” më pyesnin kur isha e vogël. “Gjyshin e vdekur… gjyshin e vdekur… gjyshin e…”, rënkonte tanimë një zë i brendshëm, në përgjigje të asaj pyetjeje të largët. (fundi i pjeses se trete)