Vdekja e nji andrre -ose nga dashunia për atin

(tregim)

Kisha fillue me ecë rrugës, ku një pluhun i bardhë ishte i pranishëm gjithmonë, kur atyne anëve nuk binte shi.

Pak hapa para, ndoshta njëqind metra mà andej, ecte një siluetë e ngjashme me mue, me një çantë pak ma të vogël se të timen dhe e shoqnueme prej një njeriu veshun me t’ zeza.

Shpejtova hapat.

-Për në kamp, -pyeta tue u mundue me mshehë frymëmarrjen e randueme.

Ajo bani një pohim tue lvizë kryet dhe unë u ndieva mirë, edhe pse dielli binte në mnyrë të pamëshirshme, pingul përmbi krye.

Ecëm një copë herë pa folë.

-Ndalemi pak këtu, -thirri vajza, kur kishim mbërritë tek një zabel i vogël, që ishte si një oaz midis asaj rrëmuje prej pluhuni.

Iu binda por pa i shpëtue grackës, që në të tilla raste pret me gojë të hapun.

-Cilin keni atje?- pyeta kur të dyja gratë kishin vue çantat përtokë.

Vajza çili nji buzëqeshje të beftë e cila më dha idenë se kisha qëllue bash në shenjë.

-Babën, kurse ajo asht gjyshja jeme. Nana ka ikë, kur baba hyni në burg. Unë nuk shkova me të. Ndenja me gjyshen. Po ju?

-Edhe unë babën, -thashë krejt thjesht dhe u nguta me tregue karakterin prej njeriu sjellshëm, tue i dhanë dorën dhe tue prezantue emnin tim.

-Viola Dedgjoni, -iu përgjigj ajo mirësjelljes time, tue më dhanë të vetën.

Kaq u desht! Ajo nuk la shumë hapsinë midis fjalve të mia dhe monologut të saj.

-E adhuroj babën tem, e due fort. E kam adhurue tanë jetën. E kam vite që pres k’të ngjarje të madhe...kam kaq shumë vite. Sepse ati im edhe njëzet ditë lirohet, e mandej...

Jetoja në gzimin e Violës, të mbëshjellun në atë rrfim aq të sinqertë dhe aq të pastërt. Sytë e saj shkëlqenin prej një drite që nuk e kisha pa kurrë ndonjëherë. Në çdo qoshe të së ardhmes, për të cilën fliste, unë shifja figurën e saj të adhurueme. Ngjyrat e ndezuna me të cilën ajo e pikturonte atë kishin hy brenda shpirtit tim dhe trazonin të gjitha gjërat e padukshme të tij. Lëvizte kambë e duer dhe pikat e lotëve që shpreheshin me gjuhën e tyre të ujshme, dukej sikur, në vend që ta shuenin, e ndiznin ma tepër zemërimin tim për ata që i kishin shkaktue kësaj qenieje atë dramë që po përjetonte. Lumtuninë e saj ajo e ndërtonte kaq thjeshtë.

O Zot!

Sa pak që kërkonte! Një filxhan çaji, thoshte ajo, në ballkonin tonë të vogël dhe një bisedë me të për librat. Këtë ajo e quante lumtuni. Hera herës Viola ndalte monologun e vet, sikur donte me vërtetue se në ligjëratën e saj nuk kishte asgja të gabueme, se thellësia e zemrës së saj prej bije ishte e zhytun krejt në dashuninë e madhe që kishte për atin e saj. Ç’kërkohej tjetër prej atij rrfimi?

-Shkojmë Viola, dielli po ulet!

Ishte gjyshja e saj që ndërpreu ligjëratën e Violës. Unë isha i paaftë ta baja atë gja. Nuk kisha me kenë i zoti kurrë me ndërpre nji lumtuni aq të thjeshtë. Nji lumtuni aq të thjeshtë, e aq të madhërishme sa ç’qe ajo e saj. Nuk e kisha atë të drejtë.

Ecnim rrugës ku kamionë të ngarkuem me zhavorr, të cilët shkonin krejt afër burgut na kalonin ngjitë me kambët tona, por as unë e as Viola nuk e çonim kryet. Të dy e dinim se nji ligj i pashkruem, i ndalonte shoferët me ndihmue njerëz me çanta. Sepse, si të huej që ishim për ato anë, të gjithë e dinin, se na ishim bijtë e atyneve që qenë përtej telave. Ishim bij të anmiqve.

Viola mbërriti ma parë se na, sepse me çantën e saj u mora unë. U hapën dhe u mbyllën disa porta, kërcitën zhurmshëm çilca e shula të randë mesjetar deri sa ajo u gjend përballë sportelit ku i duhej me dorzue pasaportën. Pas saj dorzova edhe unë timen dhe mbas meje edhe gjyshja e saj.

Ndërkohë që prisnim, hetoja ftyrën e ambël të Violës. Lvizjet e saja ishin të lirshme, të shpengueme dhe ajo nuk ishte e zonja me msheh nji gzim të brendshëm që t’i shpërthente jashtë. Fliste me sy, me shend, me duer, me gjeste. Dhe priste...priste që mbas sportelit të vogël, sa nji kafaz modest kanarine, të shfaqej ai; ati i saj i adhuruem.

Dhe nuk kaluen veç pak minuta e dera e atij kafazi, mbas të cilëve msheheshin ftyrat e përvuejtuna të qenijeve njerzore u hap. Ai u hap, por mbas saj nuk ishte ati i Violës, por nji kapterr me hundë të shtypun dhe me nji za prej çakalli:

-Viola Dedgjoni dhe Maria Dedgjoni nuk do të kenë takim sonte. Çesk Dedgjoni asht dënue edhe me dhjetë vite të tjera burg, si anmik...

Vuna dorën tek veshët. Mandej tek sytë. Nuk mundesha me përjetue trishtimin e saj, nuk mundesha me përjetue vdekjen e asaj andrre. Të nji andrre, e cila sapo më qe shfaqë. Të nji andrre për të ardhmen. Të nji andrre të bukur, që e kishte ndërtue vajza përballë meje.

Nuk pata kohë që të flisja me të. E as ta ngushëlloja. Kapterri me zà prej çakalli thirri emnin tim, dhe në çast, në ekranin e sportelit u shfaq im atë. Me xhaketën e vjetër të hedhun krahëve dhe me flokët e preme shkurt, ai më shtrëngoi dorën fort dhe mandej ndezi nji cigare. Kisha një tmerr brenda syve dhe kërkoja me çdo kusht që ati im të mos kishte mundësinë me e lexue atë. E lashë me folë, tue aprovue me krye hera-herës ato çka ai thoshte, deri kur gongu i zanit të kapterrit me hundë prej çakalli ra për të mbyllë siparin e dhjetë minutëshit, koha optimale e bashkëbisedimit me nji të dënuem.

Mbas disa muejsh, në nji ditë pranvere me diell të vokët e me aromë gjethesh të sapoçiluna, isha tue ba të njëjtën pritje. I ngarkuem me kujtime malli isha sy e veshë të drejtuem kah sporteli i vogël i cili shërbente si dritare që lidhte dy botë, kur ati im u shfaq sërish. Këmbyem fjalët e para dhe unë nuk munda me e mshehë padurimin tim. E pyeta:

-Baba, edhe sa vite burg i kanë mbetun Çesk Dedgjonit?

Im atë shtangu. E pashë që duert iu drodhën dhe cigarja në mes gishtave iu rrëzue në drrasën që lidhte sportelin brenda-jashtë.

-Po ti ku e njef Çesk Dedgjonin, -më pyeti, - ai ka tre muej që nuk asht ma në ktë jetë.

Qëndrova stoik përballë lajmit, por nuk mundesha me shmangë pyetjen tjetër, e cila vërshoi jashtë qenies sime gati-gati në mnyrë akuzuese:

-Po e bija?

Im atë vuni pllambën mbi kurrizin e dorës sime, si të donte me më ngushëllue për fjalët që do të thoshte.

-Viola vrau veten vetëm dhjetë ditë mbasi i ati i saj vdiq. Nuk qe e zonja me shkapërcye atë dhimbje. Po ti, ku i njofte ata?

Ishte radha ime për me ngushëllue tim atë. E pashë në sy dhe i thashë:

-Jo babë, un nuk i njofta kurrë ata. Unë vetëm përjetova vdekjen e nji andrre të bukur, e cila u shue këtu, përpara syve të mi, ditën kur ati i saj u ridënue.

Im atë uli kryet. Sirena e çjerrë e zànit të kapterrit me kapele me yll të kuq në ballë, lajmëronte fundin e dhjetë minutëshit.

Dola! Jashtë pranvera qe pothuejse e plotfuqishme, ndërkohë që shpirti im qe ende nën pushtetin që kishte lanë vdekja e nji andrre.

Leon Lekaj