Pa atë merakun e kopsës së rrënë.
Tregim nga Fatmir Terziu
„Rrënia e kopsave të turpëron më shumë jashtë shtëpisë.“ – ishte fjalia e fundit që i tha vetes përpara se të afrohej më shumë fytyrazi me pasqyrën. E ti e di këtë, apo jo. E di? E di. Sepse të dua shumë! Po më buzëqesh ë? Buzëqesh shëmbëlltyra moderne e gjërave të përjetshme. Buzëqesh. Dhe unë të mësyj me sy e me mendje. Të mësyj të të shoh, ndoshta ashtu sikurse duhet të të roshoh, sikurse duhet të të rithem…
Të dua shumë, por këtë nuk do ta dish kurrë. Sepse unë po kaloj dhe ti do të mbetesh. Unë jam një grimcë pluhuri dhe ti je një shkëmb. Njëherë e një kohë, shumë kohë më parë, u shkëputa prej teje dhe u hapa ashtu sikurse ndodh në dheanën tjetër të shkeljes së këmbës dhe të bredhjes së mendjes, fjalë për fjalë në horizontin e gjatë ku u vendosa pasi u largova. U përpoqa të të harroj. Gjithçka që më lidhte me ty u zbërthye si një fije venitjeje, fërshëllimë rrufeje, fëshfëritje mushamaje, kuisje krevati. Ngjyrat e tua u zbehën dhe mbuluan me kujdes tingujt e tu, të fortë dhe me tehe si gurë të hedhura tinëz mbi gjendjen. Nuk e kuptoja nëse po përpiqeshe të më lëndoje me to, apo thjesht doje të më vrisje. Por kështu është ndonjëherë dashuri! Ajo nuk kërkon asgjë dhe ju merr gjithçka. Jep universe në këmbim të momentit më të çmuar. Nëse nuk e keni këtë moment, nuk keni asgjë.
Nuk keni asgjë, dhe as kopsën që ju shkëputet nga vendi që mbulon të padukshmet, nuk e konsideroni si një çelës magjik. Thjesht një rrënie, një moment i një rrënieje. Thjesht një kopës që shkëputet, që ik. Një ikje që bëhet më pas një histori e nisur, por e pabidisur. Unë u largova pikërisht atëherë, në momentin që po më tregonit një histori. Në oborr, përballë
Telit të rrobave të terrura është edne rrethi dhe vijëza që loja me kopsa na mblidhte në fëmijëri. Aty ka bërë disa kokrra një dardhë. Dhe të parën e kafshova para teje. E ti më the dardha e ka bishtin prapa. Nuk mund ta thelloja kuptimin e asaj urtësie në ato vite, por pashë dhe dëgjova atë që ma thoshte ndryshe, një gjyshe…
Djali i lidhi asaj një verore dhe e tundi aq shumë sa ajo fluturoi drejt e në krahët e Diellit. Verorja e rrethoi diellin dhe ashtu e larushtë shkëlqeu lart në qiell dhe më pas u dogj nga pikëllimi dhe u bë pluhur. Pluhuri ra si grimë e artë në sytë e mi. E unë u bëra i gjallë. Por më trembi. Më trembi…
E unë u largova. Nuk doja të dija se çfarë ndodhi më pas. A nuk na gëlltitet e gjithë pluhurnaja përfundimisht në sy e në ndjesi? Pluhurnaja jo thjesht nga papastërtia? Dhe unë u largova që ti kthehem jetës. Nuk doja të vazhdoja pa e ditur jetën. Doja të jetoja për ta ndjerë. Për ta formuar në kallëpin tim, për të vendosur masën time ndaj vetë jetës. Sepse ashtu duke e njohur jetën do të nisja të filloja atë që nis e bitis tek dashuria.
Por nga kjo mësova se dashuria është edhe egoizëm. E dini pse? E kërkon veten te tjetri dhe nëse ai është më i madh se shpirti yt, më mirë ik. Është e pamundur që një i vogël të akomodojë një të madh. Ne kemi nevojë për barazi. Pak nga pak, të shestisim ëndrrat. Shumë ëndra për më shumë ëndrra. Pra si në lojën me kopsa të rrëna. Si në lojën me kopsën e rënë, kur të tradhëton ajo që fryn poshtë mendja dhe ushqen syri.
Vetëm një gjë nuk e kuptova atëherë. Pse të dua kaq shumë? Asnjë efekt i plotë nuk mund të përfshijë shkakun e tij të pazbuluar. Asnjë rrugë nuk numëron shtigjet që e përbëjnë atë. U bëra një rrugë. U enda shtrembër dhe kalova nëpër shkëmbinj të heshtjes. Mbi mua u ndezën vetëtima talljeje, ranë shira poshtërimi. Kishte edhe baltë nga përrenjtë indiferentë. U ndala në arna të thekura simpatie. Vazhdova uhdën time. Largimi po bëhej më i mençur. Vetëm atëherë e kuptova se çfarë kisha zgjedhur të humbisja. Në ikjen time kuptova se sa i gatshëm isha të mos i mbetem një barrë çdo dashurie. Dhe atë të vërteën e mbaja për pjesën tjetër të ditëve të jetës. E aty mu kujtua ajo fjalë idiote që mallkonte fatin e pakuptueshëm të kopsës së rrënë. Është një dhimbje që më mësove këtë fjalë, por dhe një filozofi më vete për të kuptuar të huajin që të sheh pas rrënies së kopsës.
Me këtë kopsën e rrënë nuk kisha punë më. U vendos zinxhiri dhe me atë rast takova të huajin. Ai nuk tregoi histori. Ai foli fraza të sakta me kuptime të qarta. Ai e dinte vendin e përsosur për pauzat, pasthirrmat me intonacion, pikat. Ai pretendoi se më donte, sepse isha i përshtatshëm për rregullin, disiplinën dhe zgjuarsinë time. Ai kurrë nuk pyeti nëse e doja edhe unë. A kishte rëndësi? E rëndësishme ishte që unë isha i përshtatshëm. Nuk ma tha kurrë këtë. Sa po më mbështillej. Më depërtoi, më yshti me fjalë lajkatare, shef, i vrazhdë dhe i butë. Më bëri të gumëzhitja dhe të pëshpërisja. Dhe në këtë metafizikë u bëra më i fortë për dashuri dhe më i butë për urrejtje.
I panjohuri më shpjegoi se ekstremet janë të rrezikshme. Se fusha është më e sigurt se maja. Se horizontet janë iluzione. Se shkelja në një vend e mban njeriun në formë të mirë në jetë, dhe ecja për një kohë të gjatë të çon vetëm në vdekje. Më prezantoi mirësjelljen. Disa fjalë nga ai kundrejt disa fjalëve nga unë. Ndërroi tingujt me një theks elegant. Mendimet e mia nuk kishin rëndësi. Ata jehonin në ëndrrat e mia të shpërndara natën në gjumë: lodhje, pika gjaku mbi libra, mërzitje, zemërim dhe hidhërim. Heshtje. Ti ikje më mësove këto fjalë. Por si mund t'i shkëmbej ato me ju? E dhuruara nuk kthehet.
Dhe i huaji këmbënguli për më shumë shkëmbime. Mirënjohjet kundrejt rregullave. E tija për të tijën. E imja mbeti e imja. Unë vazhdova të të dua fshehurazi. Ai nuk kujdesej për këtë. Përparova me hapa të shkelur. Ditën e mirë, kalofshi mirë, mirupafshim, mirëmëngjes, ... Kohë, papasion, kompliment. Një përpjekje e matur, më pas një fundjavë. Ishte e lehtë për mua me të huajin. Ai kërkoi pak nga unë. Ai më donte deri këtu. Dhe unë e mbyllja kapitullin e atij libri duke krijuar këtë Njeri që të sheh në sy, pra këtë njeri para teje moj Pasqyrë.
E po ta them tani më mirë, nuk e pyeta kurrë pse ishte kaq i mjaftueshëm. Pse nuk filloi të më mbyste në emocione vullkanike, pasthirrma melodike dhe urtësi të djegur? Pse nuk më do vazhdimisht dhe me lakmi ashtu siç më do ti? Pse ai ndonjëherë më lë vetëm, dhe ju më ndiqni në ëndrra dhe në jetë plotë vrull, mjaft të gjallë e të zgjuar, të nxehtë, të pamëshirshme, pasionante, të pangopur, vrasëse dhe ringjallëse? Pse ai është nga ata që shfaqen dhe harrohen në cipalin e ndonjë ëndrre, dhe ju jeni pafundësia?
Nuk e kisha idenë se sa i pafuqishëm ishte në të vërtetë i huaji. Kam jetuar me të për vite dhe më është dashur një moment për ta kuptuar këtë. Një ditë erdhi dhe më tha se aty, në fund të shtëpive të bukura me oborre të rregullta, ishte një kopsht i egër. Tha se kishte pemë të paprerë, të shtrembër, dhe të gjitha pemët ishin mbytur me bar. Mbi të, shirat gjëmuan ndërsa binin në tokën e pazbutur dhe dielli digjej në vend që të shkëlqejë. Aty jetonte një burrë flokëbardhë i panjohur, të cilin askush nuk e kuptonte. Por, në fund të fundit, a nuk duhej të dinit se çfarë donte ai në mënyrë që t'ia kuptonit edhe heshtjen, dhe më pas t'i kërkonit një fjalë mirësie në këmbim? Por ai nuk e kuptonte gjuhën e huaj. As ata nuk e kuptonin. Dhe kështu më rrëfehej i huaji… Prandaj më pyeti, a ka mbetur ndonjë gjë tek unë nga ju? Diçka e fshehur, e pandryshuar dhe e pazëvendësuar? Diçka që nuk është dhënë. Për t'ia dhënë për ta përdorur në këtë histori të pakëndshme.
Unë shkova tek ai. Hyra në gjelbërimin e oborrit të egër dhe më pas lëviza thekët prej ari që zbrisnin drejt e nga pëlhura e thellë e qiellit mbi flokët e atij burri. Sikur Dielli ta kishte lënë veroren dhe pluhurin e saj të florrinjtë, poshtë në fund, në kujtesën e nëpërkëmbur të pluhurit që sa vinte e bëhej më i artë. Ti më mësove të shoh kështu. Tjetri, ai i huaji, më cilësoi foton si një realitet të shëmtuar.
U përkula mbi Flokëbardhësinë time dhe e pyeta nëse donte ndonjë gjë nga unë? E pyeta si të huaj. Dhe Flokëbardhësia ime u përgjigj se donte të sajën. Ju. Nëse të njoh, sigurisht. Nëse të kujtoj akoma. Nëse nuk kam dëshirë të të ndaj. Sepse Ai të donte shumë, por nuk mund të të kthente vetë. Nuk mund të të shihte atëherë si tani në Pasyrë. Dhe tani tu riktheva ty moj Pasqyrë, ashtu sikurse më ka bërë nëna, pa atë merakun e kopsës së rrënë.
Comments