Qysh në krye të herës dua të citoj një shprehje të Mahatma Gandhi:
"Ju duhet te jeni ndryshimi që dëshironi të shihni në botë"
E pra ndryshimi duhet të fillojë te individi,brezi i ri, që të sjellë përparimin .Aktivizimi në shërbimin ndaj komunitetit të jep mundësinë të jesh aktiv dhe të kesh një ndikim pozitiv mbi shoqërinë , sidomos puna vullnetare ,duke vënë kështu gjithë kohën dhe energjitë që mundesh .
Skënder Ahmati njeriu model i komunitetit,mbuluar me lavdi nga të gjithë, ndërsa ai vetë nuk e kërkoi
kurrë atë.Rridhte nga një familje e mesme dhe atdhetare, gjyshi i tij Avduli ishte tregëtar ndërsa babai i tij
Xhaferi ishte shpëtimtari i jetëve të bashkfshatarëve të tij në Operacionin e Qershorit, me aktin e tij të
guximshëm në përleshje trup me trup me dy gjermanët e skuadres së pushkatimit. Pushteti komunist do ta
«shpërblente» me heqjen e triskës së frontit dhe shpalljen armik si pronar i mesëm,por edhe për shkak të
krushqisë me fisin Rami në Tatëzat,një nga fiset më nacionaliste të të gjithë trevës së Rrëzomës . Le të
kthehemi tek vet Skënderi, por gjithmonë është e nevojshme edhe një hyrje për paraardhësit,për të
kuptuar e gjykuar më mirë mbi bashkëkohësin. Skënderi lindi në Sasaj më 16 qershor 1920. Kreu arsimin fillor në
vendlindje dhe më vonë një kurs për shofer në Tiranë ku punoi pak kohë edhe si instruktor. Para çlirimit të vendit por edhe më pas ka punuar në bizneset e Hamit Ramit, në lokal dhe si shitës biletash në kinema,pas çlirimit ka kontribuar edhe si shofer duke sjellë materiale nga lumi Erzen për ndertimin e kombinatit tekstil në Tiranë .Pra deri në 1955-ën, por edhe më vonë vazhduan ec e jaket në Tiranë,pse ende ishim privat dhe duhet ti shërbente edhe pronës së tij.
U kthye përfundimisht në fshat në vitin 1966 si rezultat i presionit të partisë dhe pushtetit të kohës si
dhe letrave që bënin disa dashakeqës nga fshati në adresë të tij ,duke i nxirë biografinë ,dihet që leja e
banimit në atë kohë në qytet ishte e veshtirë në mos e pamundur, por edhe për shkak të një aksidenti ku
ishte i pafajshëm, e la profesionin, si rezultat i shtypjes së një fëmije , i cili ju fut ne rrotat e pasme të
rimorkjos për të cilën vuajti edhe dënimin,megjithse i pafajshëm,jeta e njeriut ka prioritet dhe u
ndëshkua me heqje lirie tre vjet dhe kreu vetem nje vit e gjysëm ,pjesa e mbetur ju fal. Mbas kësaj kthehet
ne fshat ku u shqua si një punëtor i zoti dhe si i fuqishëm fizikisht që ishte, parë kjo edhe në retrospektivë,
nëqoftëse të tjerët bënin dy rrugë me grurë nga Lavani që shihej me motoshirëse në lumë (rrethe), ai bënte
edhe një rrugë me pleh për baçet në fshat, nga stallat e bagëtive,flinte në Malin e Lavanit,dhe kur të
tjerët niseshin për në punë,kishte bërë rrugën e parë . Skenderi ishte një nga karvanjarët pararojë i
mbrujtur me ndjenjën e punës e të sakrificës.Skënderi punoi pak kohë edhe si drejtues
prodhimi(brigadjer) duke e shpërndarë planin e punës qysh ne darkë shtëpi me shtëpi,këto ishin vitet e
kooperativës bujqësore prej1956 deri më1971 . Më vonë Skënderin do ta gjejm si turbinist në
Hidrocentralin e ri të Piqerasit nga ku do të dilte edhe në pension . Skënderi si njeri që përqafonte të renë
dhe kërkonte një jetë me të mirë si në qytet ashtu dhe në fshat, në kohën që punoi në Tiranë ndihmoi që të
rregulloheshin me punë edhe vëllezërit e tij që punuan në sektor të ndryshëm të ekonomisë në kryeqytet,
sepse në këtë kohë e gjejmë si magazinjer ne Kombinatin Tekstil dhe kishte shoqëri me Neço Konomin
nga Piqerasi dhe Nail Bezhanin nga Fterra të cilët ishin kuadro me influencë për kohën,pra vellezërit fale
edhe aftësive të tyre punuan: Sazan Ahmati në ndërmarrjen « Misto Mame» (marangoz), Dilaver Ahmati tornitor
në Kombinat Tekstil,Feizi Ahmati në uzinën «Dinamo»Vinçier,Abaz Ahmati frezator në Kombinatin
Tekstil . Skenderi u martua me Bahirje Kallullin (kushërirën time të dytë) lindi tre fëmijë të cilët u
shkolluan dhe punuan në sektorët e mëposhtëm të ekonomisë: Naili si mekanik në Fabrikën e Vajit Sasaj.
Avduli punoi fillimisht në bujqësi, me pas shkoi në Tiranë dhe pas '90-tës ka një biznes të tij duke ecur në
gjurmët e stërgjyshit të tij , të cilit i mban edhe emrin , Pranvera mbaroi gjimnazin dhe më pas kreu një
kurs për laborante vaji,jeton në Tiranë . Bahirjeja një grua e dashur dhe e drejt që të gjithë e mbajnë në
gojë , për shakat e saj me "kripë" siç themi ne . Ndërsa vet Skënderi për batutat apo thëniet e tij të cilat kanë
mbetur në memorjen e njerëzve si : Bahoo '’ eja këtu të bëfsha gropën'' !, apo '’ Dule do të ngordh në dru''!
etj. Me një zë kumbues dridhës dhe të vecant për nga timbri dhe diksioni, të cilin unë e imitoja shpesh. Por
Skënderi si njeri i humorit, i qejfit dhe hokatarë nuk mërzitej, por shpesh më thoshte : Pa hajde këtu , ja
më imito njëherë, dhe duke më thumbuar më thoshte: Kur ke lindur ti ,- qaje shumë me zë të hollë ,- dhe
sic kam dëgjuar nga xha Hasani(Ahmati) zë hollët bëhen të ligj. E pra brenda shakasë kishte dhe armën
goditëse ndaj tjetrit,por që «profecia»e tij në këtë rast nuk doli. Këto ishin disa detaje që doja ti
përmendja, ndoshta gjatë rrugës së shkrimit do dalin edhe të tjera më të pikura, pikante, të '’thekura’’, po
le të vazhdojmë me kontributet e tij. Skënderi ishte një aktivist i shquar , ndoshta i vetmi dhe i pa
arritshëm, për pastrimin dhe higjenizimin e rrugëve të fshatit , të varrezave, të rrugës këmbësore Sasaj-
Piqeras ku kalonin nxënësit për në shkollë, të rrugës Sasaj Lukove e sidomos të rrugës automobilistike
Sasaj-Rruga Nacionale Lumë nga e cila vinin njerëzit e makinat për lindje,vdekje,dasma,aktivitete kulturore si
dhe furnizimin e njësive të tregtisë. Por sidomos për sistemimin, pastrimin, rregullimin e rrugëve të
brendshme të fshatit dhe mirëmbajtjen e kalldrëmeve, gjerdheve avllive, lyerjen e pemëve me gëlqere etj.
Një nga veprimtarët më aktivë të frontit demokratik të asaj kohe, po edhe më vonë në demokraci. Një
njeri skollastik për orarin ,porosinë,punën,shëndetin,profesionet etj.Kaq i «ngjitur» ishte për këto punë,sa
që ka mbetur shprehja si sentencat e famshme te filmave shqiptar,kur dikush fliste apo diskutonte për
diçka në mënyrë të përsëritur,të dëgjonte nga tjetri :boll se të gjeti si Skënderi qe i mbeti goja ,-«te
pastrojmë rrugët e fshatit» Lejtmotivi i tij ishte puna, nisiator e aktiv, gjithmonë ne krye të punës me një
amplitudë dhe rezonancë konstante gjatë gjithë jetës. Sidomos përpjekje vetmohuese bëri në Tiranë për
çështjen e ujësjellësit të fshatit, duke u ndihmuar shumë edhe nga intelektualet tanë të kohës që punonin
në institucione të rëndësishme të shtetit si Muzafer Ahmati Zv.ministër i Tregtise së Jashtme dhe Esat
Bashari nën drejtor i Bankës së Shtetit ,por edhe nga miq si Stavri Riska Zv/Ministër i Bujqësisë .Një
mbështetje të lavdërueshme pati edhe nga vëllezërit e tij që e mbajtën duke siguruar fjetjen e ushqimin,
por që dhe e ndihmuan me rrjetin shoqëror të tyre.Kur tubot e ujësjellësit të fshatit mbrritën në portin e
Durrësit nga Japonia dhe do të ngarkoheshin për në NB Lukovë me destinacion Sasajin,Skënderi
këmbënguli që në fletë udhëtimin e shoferit(duke qenë edhe vetë shofer)të shkruhej destinacioni i
shkarkimit të tyre në Fabrikën e Vajit Sasaj,për ti prerë rrugën shpërndarjes nga NB-ja edhe për nevoja
të fshatrave të tjerë ,një praktikë kjo e njohur për kohën .Kështu tubat erdhën dhe i gjithë fshati i transportoi ato menjëherë në mënyrë vullnetare në depon e fshatit.Përplasja kurajoze dhe dinjitoze me
përfaqësuesit e ndërmarrjes së Bonifikimit dhe pushtetin lokal të rrethit , për nxjerrjen jasht funksionit të
ish ujësjellësit të parë , si rezultat i hapjes së tunelit dhe tharjes së burimeve të Vardhanit, duke ju drejtuar
atyre : Na dëmtuat , duhet të na zhdëmtoni. Për këtë arsye fillimisht u vendos elektropompa ne Krua të
Madhë dhe më pas u ndërtua ujësjellësi me rrjedhje të lirë nga Krei i Vijës. Këtu nuk mund të lemë pa
përmëndur edhe ndihmën e kryetarit të këshillit popullor të fshatit ,Novruz Bashari, i cili duke njohur
cilësitë e shkëlqyera të karakterit të Skënderit, kur ky i fundit u nis për në Tiranë i drejtohet: Skënder,- '’
Na , merre vulën dhe për cdo nevojë që të paraqitet për fshatin, firmos dhe vulos në emrin tim.’’ Ngjarje
vërtet e madhe, kurse sot titullarë të tillë jo që nuk gjen më por vula u duket si pronë e familjes së tyre, dhe
megjithëqë mund të kenë edhe shkollë, nuk dinë të shkruajn dy fjalë, apo të përpilojnë qoft edhe një
kërkesë të thjesht sipas modelit zyrtar.Skënderi u interesua jo vetëm për ujsjellsin,po edhe për rrugën nga
Lukova(kalimi i rrugës nacionale)ai kishte një cilësi të veçantë ,i sqaronte gjërat deri në detaje,për të
bindur të tjerët se ai kishte të drejtë,dijeni dhe njohuri për problemin që shtrohej. Tani para se të arrijmë në
vitet e fundit të jetës së tij, do të tregojmë edhe ndonjë gjë intime. Në fshat kemi dy palë Ahmataj , pra nga
dy zjarre të ndryshëm , fis , bark apo farë siç njihen në histori , Ahmatajt nga rrjedh Skënderi janë njerëz të
qejfit , hokatarë ,'’të shthurur'' në kuptimin pozitiv të fjalës. Totua (vëllai i madh) , kështu i kishte mbetur
dhe e thërrisnin të gjithë , ai kur fliste nuk mund ti shmangte edhe prekjet me duar sidomos të seksit
tjetër , duke u rënë në krahë apo ne llërë. Unë meqë kisha marrdhënie të mira me të ,pavarësisht moshës
por edhe për shkak se isha bashkmoshatar e shok i ngushtë me djalin e tij, Avdulin, e pyesja: Toto , kur flet
apo sqaron diçka nuk të mjafton fjala , por i prek njerëzit edhe me duar?! Ai si njeri i hapur dhe i drejt që
ishte më thoshte me shaka duke u gajasur edhe vet se :'’ Me duar bën gjysmën e qejfit'' .S’po vazhdoj më
me të '’metat’’ ;reagimi,vlerësimi dhe vertëtimi i së vërtetës mbetet në çmimin e çdo njeriu . Skënderi ishte
njeri i punës . Megjithëse të izoluar e privuar nga prona private , të dy me të shoqen përpiqeshin për me
mirë, familja e tij mbahet mend për «pekmezin» e shijshëm që bënin me gorricat e Làvanit. Gjithashtu
ishte një model në familje u shërbeu prindërve të tij dhe xhaxhait që nuk u martua . Familja , si familje e
madhe që ishte , kishte edhe ndihmë nga xhaxhai,- Rrapo, që kishte emigruar në Australi , i vinin disa
të holla nga llogaria e tij bankare, ndërsa nëna e tij Mexhidja qepte ne makinën qepse , e me pas Bahua , të