Terrorizmi komunist brenda vetes
“ Inskenimet “- liber politik i G. H. Hodos
Libri , politik , qe po analizojme , eshte nga me te rrallat e lloit te vet . Ka pershkruar te gjitha grupet e denuara , nga regjimet komuniste te Europes lindore , ne vitet 1948 – 1954 . Ka cfrytezuar nje materjal dokunentar , nga te gjithe shtetet satelite te Europes dhe te vete ish BS , mbi 130 dokumenta burimore dhe te arshivave , qe vertetojne denimin e funksionarve ish komuniste , nga vete ish shoket e tyre , qe moren pushtetin , pas luftes . Te tere , keta personazhe , jane denuar me inskenime , pa asnje fakt juridik te te drejtes perendimore nderkombetare .
Autori I kesaj vepre ka lindur ne 1921 . Eshte me origjine hungareze . Ka punuar expert I shkencave social- historike . Kreu studimet filozofike , ne Zurih dhe u pranua ne Partine kommuniste . Ne 1949 arestohet , bashke me grupin e emigracionit Swicerian . Denohet 8 vjet burg dhe me von interrnohet. Ne 1954 reabilitohet dhe punon ne shtepine botuse “Europa “ . Nga 1969 , jeton ne SHBA
Ne kete liber eshte perfshire e dhe denimi i grupit te Koci Xoxes , Pandi Kristos dhe Tuk Jakoves , por vetem kaq , sepse flitet per nje periudhe shume te hereshme te mbas luftes . Inskenimet e me tejshme ne Shaqiperi , arriten te thyenin c’do rekord te vendosur , ne shtete satelite euro lindore . Ky liber , per her ete pare , vertetoi me fakte te pa kondesuara , se stalinizmi i instaluar ne BS dhe Eurolindje , ishte lufte per pushtet i grupeve rivale . Drejtesia dhe barazija , qe rekllamohej nga stalinistet e kohes , ishte nje nga mashtrimet me te shemtuara , qe ka njohur historia e njerezimit .
Jetet e ish funksionarve komuniste , u sakrifikuan , ne emer te stalinizmit , qe pervec kundershtareve politike , perpunoi nje platforme po kaq cfarrosese edhe per ish bashkudhetaret e idealit komunist . Duke njohur ket realitet te trishtuar , qe na peshkruan Hodos , lind pyetja : Kush do ta “gezonte komunizmin “ e tyre , qe rekllamohej : “te punosh sa ke fuqi dhe te marresh sa ke nvoje?”
Realisht , pas luftes , me inskenime dhe luften klasore , u vrane dhe u persekutuan me shume se sa lufta e dyte boterore . Keto masakra masive , i orkestruan dhe i udheheqen , Stalini , meBerian dhe nje grup te vogel besnikesh , Titua , qe ndoqi me besnikeri shembullin e ustait te vet dhe te tjere sherbetore te bindur , te nje ideollogjie kriminale , e bazuar ne mashtrim dhe dhune psikollogjike , ekonomike , kryesisht policore .
Ndertimi i shtetit monist stalinian , mbeshtetej ne konspiracion . Shtypi ishte I privuar ndaj lajmeve sensasionale , qe ndodhin brenda Partive moniste . Funksionaret e larte te ish partise bollshevike , ishin ne nivel intelektual , me te larte se prifti Stalin , qe mori udheheqjqn e Partise , pas vdekjes se Leninit . Nuk ishte thjesht niveli intelektual . Ishte filozofia vrastare e regjimit lenist – stalinian .
Opozita ishte e strukturuar , qysh ne kohen e Leninit . Intelektualet ruse : Trocki , Zhdanovi , Zinovjevi , Kamenievi, Buharini , dhe qindra te ngjashem , kishin kukture perendimore . Keta intelektuale , kerkuan ndryshim te regjimit carist dhe u shquan si revolucionare , perkrah Leninit . Lenini u ndesh me ta ideollogjikisht , por e vleresonte formimim intelektual . Stalini perpunoi nje taktike dhe strategji te vecante , per eliminimin e ketyre rivaleve . Nepermjet manipulimeve te Ministrise se brendeshme , Stalini , krijoi , per sejcilin dhe te gjithe bashke ,platforme eliminimi si armiq te partise dhe te shtetit . Kjo menyre spiunimi dhe eliminimi , u quajt stalinizem .
Per sejcilin krijoi legjenda te spiunazhit dhe i denoi . Trocikin e lejoi te delte jasht shtetit dhe atje I krijoi kurthin dhe e vrau nje agjent I paguar . Per te tjeret krijoi legjenda , gjoja anti parti dhe nepermjet gjyqeve me prova te fallsifikuara , I eliminoi , nepermjet “inskenimeve “ .Keta ishin disa qindra . Fillimisht , Titua veproi ne te njejten menyre , por me von e braktisi miqesine me Stalinin , per te vepruar me inskanimet , ne menyre te pa varur, por te njejte me stalinizmin .
Kontradikta Stalin – Tito , nuk ka ndonje problem parimor ne mes , vec kush do te mbante supermacine ne boten ish komuniste , qe quhej Interrnacionalia e dyte . Nuk i hapen rruge njeri tjetrit. I bashkonte vetem lufta per pushtet te pa kufizuar , nepermjet inskenimevet . S’kishin nevoje per keshilltare . C’do ndihmes e shifnin me dyshim , derisa e dergonin , ne inkenimet . Prishja me Titon , krijoi variant te ri , per te inskenuar te tjere “devjatore " . nuk mund te rrinte pushim gjiotina . U bene mijra arestime . U burgosen , si agjente edhe edhe bashkeshortet e bashkeshortet e Kalininit , gjoja kryetar i shtetit , e Molotovit dhe e sekretarit privat Preborishev .
Tito pat bashkepunuar me Dimitrovin , per krijimin e nje federate ballkanike, por nuk i pelqeu Stalinit . Dimitrovin nuk mund ta denonte , sepse ishte heroi i djegies se Reishtangut , ne 1933 , por e izoloi . Dimitrovi e mbylli jeten ne paradhome te politikes , I kercenuar I perjetshem .
Numuri i te vrareve , ne 4 vite pas luftes , arriti ne 100 mije . Rastin Bullgar , Stalini ja besoi Beries , I cili nderhyri ne Pk bullgare dhe u denua Kostov , heroi I luftes se dyte . U kirjua lista e “bashkepuntoreve “ Kostov . gjoja se ishin bashkepunim me Titon dhe impeerializmin . Kolarovi u akuzua si sabotus ne fushen bujqesore . Ne qeline e Kostov , naten leshuan uje te ftofte dhe e terrorizuan , per te pohuar nje tradheti , qe nuk ekzistonte . Partia Bullgare vazhdoi inskenimet , sipas urdherave te Berias, pa bere asnje ze te pushtetit vendes .
Ne Hungari prosovjetiku Rakoshi , u mbeshtet ne grupin prosovjetik te revolucionarve hungareze . Ne kete grup , bente pjese Kadar , Imre Nagi etj. Simbas informatave te Moskes , grupi armiqesor i Hungarise , perbenej nga revolucionare , qe vinin nga Zvicra . Keta revolucionare gjoja filloperendimore u arestuan . Fillimisht u pushkatua Tukacevski , si gjoja bashkepunetor i spiunazhit hitlerian , ndersa Lajzo Rajkut , ju pergatit nje dosje e trashe , gjoja ishte ne lidhje me sherbimin e fshafte amerikan , si dhe lidhje me spiunin nderkombetar , Fielldi . Se si funksiononte “Inskenimi” , autori , na ka treguar se si i mesonin tekstin e genjeshtres , qe do te dekllaronte :
“Ketu keni akuzen , qe ju behet juve . Pohimin tuaj . Pyetjet e kryetarit dhe pegjigjet tuaja . T’i mesosh permendesh te gjitha , fjale , per fjale , qe te mos ndodhi ndonje e pa pritur gjat procesit . Per tre dite do dergoj t’u sjellin , qe te bejme nje prove .” ( F 124 ) Kjo komedi , quhet inskenim .
Lazio Rajku ish revolucionar , ne auditoret e universitetit te Budapestit , u inkuadrua ne radhet e luftettarve interrnacinaliste t e Spanjes . Ishte idalist fanatik . Si minister i brendshem , arestoi shume intelektuale , qe u denuan dhe u pushkatuan , nga regjimi i Rakoshit . Revolucionaret emigrante hungarese , benin nje liste te gjate , qe Rakoshi ja paraqiti Stalinit dhe Beries . Keta revolucionare shpesh ekstremiste u vendosen ne pozita kyce , pas luftes. Rajk ishte njeri prej te inskenuarve, por me i rendesishmi .
Ky ishte nje terror specifik , qe e krijoi dhe e udhehoqi Stalini dhe pas vdekjes te tij e vazhduan zevendesit , qe jo te tere ishin konseguente te inskenimeve gjyqesore . Hrushovi dhe me von Gorbacovi , paten guximin , ta kritikonin , kete vije partie terroriste . Kjo fryme pati jehone dhe ne ish Partite satelite te Europes . Pati efekt pozitiv . U nderpre ky terrorizem , ne radhet e larta te ish Partive . Ishte nje nderpreje provizore ,
Partite reflektuan, duke ndryshuar udheheqjetr . Reabilituan dhe te denuarit . E vetmja , parti , qe nuk u reformua dhe nuk largoi ,nga udheheqja stalinistet e sprovuar , ishte Partia , qe e drejtoi Enver Hoxha , me fanatizmin dogmatik- stalinist .
Georges Hodos e ka pasqyruar kete terror pjeserisht , sepse arshivat e ish Partive kouniste , kane qene te mbyllura hermetikisht dhe brezi , qe do te kishte pergjegjesine e ketij pasqayrimi , eshte drejt zhdukjes fizike . Vet autori Hodos , eshte ne moshe te bardhe dhe ka mundur te na leri kete trashegimi politiko-letrare , por nuk eshte e plote , sepse pershkruan ngjarje , deri ne vitin 1956 , por ky terror , ka vijuar , shume me gjate . Vete Hodos , ka qene komunist dhe mori pjese aktivisht ne revolucion , por pasi mori pergjegjesi te larta shteterore u burgos , per 8 vjet . Kemi te bejme me nje autor , qe i ka vuajtur ne kurriz inskenimet komuniste dhe pasojat e tyre .
Mbas prishjes me Titon , pozitat e krereve staliniste , ndiheshin te pa sigurte . duhesh te tronditeshin udheheqjet e Partive satelite . Titizmi nuk ishte fenomen thjesht lokal .
Nje komisjon miks i kryesuar nga Beria , zbriti ne Hungari . Ne bashkepuniom me Rakoshin dhe kreret e sigurimit hungarez , hartuan nje plan te gjere inskenimi , per te eliminuar kuadrot e dyshimte , anti staliniste . Provat mungonin , prandaj u zgjodh rruga e inskenimeve . Ne qender te goditjecve u vu Ministri i brenshem Lazio Rajk . Ketij ju premtua liria dhe e pranoi akuzen , sic ndodhi ne Shqiperi me Teme Sejkon dhe jo vetem me ate . Inskenime jane bere me shume ne Shqiperi , krahasuar me popullaten .
Ne Hungari u arrestuan , ne menyre te bujshme mbi 400 veta , te tere te pa fajesuar me prova . Midis te arrestuarve , u piketuan deshmiteret e rreme , qe moren persiper krime dhe ftkeqet , qe u piketuan , per viktimat . Ky ishte grupi dhe platforma Rajk , qe do te zbatohej edhe ne shtet e tjera vasale . Procesi hetimor ishte nje nder komedite tragjike , qe ka njohur bota . Deshmonin , per shoku shokun , per marrdhenie me spiune perendimore , madje me vete Dallesin , ish Sekretarin e shtetit . Shumica e njerzve , qe deshmonin , nuk e kishin degjuar emrin e Dallesit .
Te burgosurit u klasifikuan , sipas shteteve , ku kishuin studjuar : grupi Zvicer , grupi francez , grupi gjerman , grupi i Tito- rankovic etj . Te tere ishin nunivesitare te ketyre shteteve dhe i perkisnin nje jete universitare dhe politike te niveleve te larta . Te infiltruarit , qe denonconin shoket e pa fajshem , kishin marre premtimet se nuk do te denoheshin , ose do denoheshin formalisht .
Pse u zgjodh Hungaria , per kete shembell mostruoz politik ? Hungaria kishte marrdhenie me te gjitha shtet , per shkak te universitetit te Budapestit - 600 vjecar . Udheheqja e Rakoshit dhe Imre Nagit , shquheshin , per besnikeri te larte staliniste . Ne aleancat ish sovjetike , Hungaria ishte nje shtet potencilisht i madh ekonomik dhe njerezor . Shtetet e tjera satelite , kopjuan shembullin hungarez te Rajkut , per te kryer inskernimet , brenda shteteve te tyre . Hungaria u be shkolle e inkuizicionit e inskenimit cfarrosese stalinist .
Ne liber flitet , per ndertesat e hetusive dhe te burgjeve hungareze te kohes . Te burgosurit , qe duheshin denuar , mbaheshin nen torture , ne katin e trete . Nje kat m lart ishin te burgusorit e infiltruar , qe ishin te shtruar , ne tryeza me ushqim , pije dhe thurnin legjendat “e puneve “ armiqesore , qe nuk kishin ndodhur kurre . Torture dhe kurs praktik spiunazhi . kjo ishte “drejtesia “e spiunit , Beria .
Procesi Rajk perfundoi , me 8 te denuar me vdekje , tre prej te cilve me varije ne litar . Ne ket eproces u denua dhe autori i librit , i cili pat studjuar filozofi , ne universitein zvicerian . Kontigjenti I te denuarve me te shumte i perkiste zvicerianit . Autori u lirua , kur keto ceshtje u demaskuan nga Hrushovi , nje fakt , qe perben nje gjysem lirie , sepse inskenimet vijuan deri sa triumfoi demokracia .
Nuk mund ta shkruante tjeterkush kete liber . Kane shkruar per vuajtjet e burgjeve te monizmit , por pak prej tyre jane burgosur , pas nje kariere te larte dhe te gjate , ne drejtimin e shtetit .
Shkrimtare te brezit , pas G. Hodos , lipsert te merren me pasqyrimin e me tejshem te ketij terrori specifik , si pjese e pa ndare e terorit te kuq , qe brezat e sotem dhe te arthem duhet ta njohin , me hollesi , per te mos u perseritur kurre me . Regjimet autokrate , kurrre nuk mund te krijojne liri dhe demokraci te individit . Barazija ekonomike eshte mit .
Ne Cekine satelite jeta ziente si ne Hungari , por me nje ndryshim , se ishte i drejtuar antisemit . Fillimisht BS e perkrahu shtetin izrailit . Godvaldi dhe ndihmesit e tij besnike , druanin te akuzonin Salinskin . Stalini dergoi ne Prage , kercenimet e tij personale , per Salinckin . Ky ishte komunist me I vjeter se Godvaldi dhe ish udheheqesit e tjere , por nuk perballohej kercenimi I Stalinit , prandaj u gjert Rajku cek , ishte Salinski . Stalini e drejtonte iskanimin , qe nga Kremlini .
Rreth Salinskit do te realizoheshin inskenimet ceke . ( F 136 ). Cekia kishte nje specifike tjeter . Gjat luftes ishte themeluar nje qeverri çeke ne mergim , pikerisht ne Londer . Ky fakt jipte mundesine , per inskenime ndaj saj . Salinski , duhet te inskenohej edhe per mardhenie me Gomulken si dhe me Rajkun dhe me Titon .
Kur po behej gati gjyqi I inskenuar I Salinskit , vdiq Stalini dhe Hrushovi arestoi Berien . U krijuan kushte te reja , drejt zvenitjes se inskenimeve çeke . Salinski u denua me vdekje , te tjeret me dnime me te buta . Brutaliteti i hetusve dhe prokuroreve ishte topitur . Gustav Husak , i akuzuari kryesor , n uk e pranoi akuzen . U denua me burgim te perjetshem .
Nje pjese e keshilltareve sovjetike , qe kishin lidhje me inskenikmet , u larguan nga Cekia , sepse ne BS dhe ne ish kampin sovjetik ndodhen ndryshime te jashtzakonshme . Gomulka u lirua nga burgu , u lane te lire te burgosurit e spiunit Filld dhe vete Filldi . Gazeta “Pravda “ shkroi , per dhjetvjetorin e clirimit te Jugosllavise . U reabilitua grupi Janosh Kadar . Procesi “Rajk “ u be i pa vlefshem dhe te denuarit u reabilituan . Inskenimet ne Ceki u gjenden ne klime tjeter nga Hungaria .
Ne Rumani , fati i inskenimeve ishte i ngjashem me ate te Cekise . Sekretari I partise Ceke , George Desh , sikurse Rakoshi , u nxitua te realizonte inskenimet , perpara se te pushkatohej Beria .
Kritika e Stalinit , per Bullgarin Dimitrov , indirekt prekte dhe ish udheheqesin rumun . George Dezh , i cili u nxitua te zhvilloheshuiin inskenimet ne kohe rekord . Arrestimi I Patraskanut , ndodhi rreth dy muaj perpara mbledhjes se informbyrose , qe simbolikisht u mbajt ne Rumani . Detyra e caktuar nga Informbyroja , ishte Rumania te ndiqte shembullin e Hungarise dhe Bullgarise , duke e anashkaluar Cekine . Flitej se i arestuari Patraskanu kishte pesuar nje goditje psikike , nga torturat.
Klima e inskanimeve u dobesua ndjeshem dhe pak me von , u demaskua si fryme antiparti . U zhvillua nje fushate intensive akuzash ndaj te 300 vullnetareve rumune , vullnetre te luftes ne Spanje . Procesi Pasterkanu , sikurse ai Sllanski u vonua , nga ngjarjet , e ndodhura ne BS , por gjithsesi procesi u zhvillua . George Dezh , ishte mjeshter i manipulimeve . Donte te mos tregohej neglizhent , ndaj inskenimeve , ne pajtim me polikat e reja sovjetike . Ne keto kushte Dezhi u mjaftua me perjashtimin nga KQ i Partise , Lukas dhe Gjeogjersku . Vasil Lukas u burgos , me urdher direkt te G. Dezh . Me kete arestim , Dezh ishte ne pajtim me urdherat e Stalinit . U arestua dhe Ministri I finacave , zv i Lukas , Aleksander Jakobu .
“ Me vdekjen e Stalinit , vdiqi dhe shpresa e G. Dezh , per nje proces publik te inskenuar “ ( F 168 ) . Me nje gjyq te fshehte ushtarak , Lukas u denua me vdekje dhe u miratua kerkesa e tij , per falje jete . Lukas vdiq ne burg , ne moshen 62 vjec. G. Dezh , vdiq ne 1965 . Te denuarit me inskenimet ne Rumani u reabilituan dhe u theksua se akuzat e tyre ishin te pa themelta dhe te fallsifikuara ( F 169 ) .
Ne RD gjermane inskenimet u kryen sipas variantit te Beries , por jo te perkthyera hungarisht , por gjermanisht . Republika gjermane , kishte vetem 10 muaj , qe ishte formuar . E akuzuara me inskenim Erika Valsh , do te tregonte , gjat procesit , se ishte bere nje Mata Hari e vertet , per agjentet anglo Amerikane . Ishte koha , per shteti gjerman , kalonte nga nje shtet i pushtuar ushtarakisht ne nj eshtet te varur satelit . Procesi inskenimit , nuk ishte plan i Ulbrihit , por i Stalinit . Nje veshtiresi tjeter ishte fakti , qe komuniste te vjeter , te arritisur , ne perendim u kthyen ne RFGJ dhe jo ne Republiken lindore . Ne keto kushte procesi inskenimit do te ishhte I zbete . Nuk mund te kishte nje “Rakt gjerman “ , per specifikat e shtetit te ri dhe ekzistenca e Republikes federale . Me gjith keto specifika , u denuan mjaft te burgosur politike dhe , me 1965 u reabilitaun 6 prej tyre , me ne krye Erika Valsh . Te tere preferuan te mbeteshin ne Perendim .
“ T’I kerkoje Ulbrihtit dekomunistifikimin , ishte nj elloj si t’I kerkoje Himlerit denazifikimin . “ ( F 200 )
Rruga polake e inskenimit , kishte karakteristika krejt specifike . Autori Zhignev Brzeniski shkruan se Polonia nuk e perjetoi periudhen e inskenimeve . Nuk u burgosen funksionaret afer Sekretarit , por vete Gmulka Sekretar I pare i Partise .
Ne Polonine satelite , inskenimet ndoqen nje rruge me te komplikuar , por nje lloj te kushtushme . Sekretari i pergjithshem i Partise polake ishte Gomulka , nje komunist i sprovuar, me kulture dhe me individualitet te theksuar civil . Thirrjes se Beries , per te aplikuar inskenimet , ndaj drejtusve te larte te shtetit dhe te Partise polak , Gomulka i parashtroi nje plan te vetin te ndryshem , qe do ta shendoshte drejtimin e Partise . Kete pergjigje i ktheu dhe Stalinit . Nje kokfortesi e pa zakonshme , ne Perandorine staliniste .
Stalini nderhyri , qe te gjykohej ne Parti problemi udheheqesit te Partise . U gjet nje person , qe mori persiper drejtimin e Partise , Berjuti dhe shpresohej te kthente Partine ne vijen staliniste . Kjo do te kerkonte , qe te te eliminohej Gomulka , qe kishte autoritet dhe simpati ne parti dhe ne popull. U kryen shume arestime , ne ish bashkepunetoret e tij , civile dhe ushtarake dhe u planifikuan shume rruge , per ta cuar Gomulken , ne procedim gjyqesor . Stalini , kishte derguar lajm se vendimi duhej marre nga vete Partia polake .
Historikisht mardheniet e Polonise me Rusine dhe ish BS , kane qene te brishta dhe shpesh konrtaditore . Kjo situate shteterore e bente te veshtire nderhyrjen e Stalinit , ne menyre te drejtperdrejt . Burgosja e Gomulkes u be ne nje vile , ku mbahej ne kushte arresti , deri sa ndodhi vdekja e Stalinit dhe Krushovi urdheroi te reabilitohej Gomulka . U kthye ne nkrye te Partise dhe u desh nje vit , qe te reabilitohej nga akuzat fallco shteterore dhe te Partise .
Autori Hodos , i ka kushtuar nje kapitull , inskenimeve , qe beri Partia Komuniste shqiptare ndaj Koci Xoxes , Tuk Jakoves dhe partiakeve te larte , qe jane denuar, si titiste , me metoda inskenimi . Koci ka pohuar se ka zbatuar vijen e Partise se tij . Ne te tera shtetet aleate u reabilituan te inskanuarit , simbas politikese te aplikuar nga Hrushovi . Nuk u largua nga udheheqja E. Hoxha , si i vetmi shtet satelit , qe nuk ju bind , demokratizimit te Partise . Koci Xoxe eshte quajtur si teneqexhi , nga Enveri dhe shoket e tij . Ne fakt ai kishte arsim te kompletuar , si nxenes i rregullt i gjimnazit Zosimeja.
Inskenimet ne Shqiperi ndoqen njeri tjetrin , deri sa u arrit edhe ne vetvrasjen e ish Kryeministrit Mehmet Shehu . Sasia e grupeve dhe njerzve te denuar nga partia Komuniste shqiptare , jane me te larta se homologet , krahasuar me popullsine banuse .
Mbyllje .
Jane perdorur shume artifice , per ta mbajtur ne kembe ate lloj shteti , qe fantazia e Leninit e quajti shtet i proletarve . U nderua nje shtet terrorist , ne te tere kuptimin e fjales . Terrori , per kundershtaret , u ndoq nga terrori brenda vetes . Terror i ngritur ne pushtet . Kete terror ka pershkruar libri “Inskanimet “ i nje ish te burgosuri hungarez . Censura e ish shtetit komunist , ka qene e ashper , sa dhe inskenimet .
Duke perjashtuar kampet e cfarrosies ne mase , Stalinizmi , eshte i ngjashme me nazizmin . Nazizmi u denua me gjyqin e famshem te Nurebergut. Stalinizmit , nuk i eshte bere asnje lloj Nurebergu , prandaj , libri “inskanimet “ dhe te tjera libra , me teme , qe njihet si letrsi e burgut , meritojne te shumfishohen. Libri i G . Hodos eshte nje manual si duhet te zberthehen inskenimet e stalinizmit , qe kishte per moto sentesen “Revolucioni ha bijte e vet “ . shqiptaret duhet ta lexojne sipas kushteve te tyre specifike , qe perafersisht , mund te formulohet : “inskenimet shqiptare eliminuan disa nga bijte me te shquar te Shqiperise . “
Illo Foto , ne NY , dhjetor 2022
Comments