Të papunë në shtëpi, shqiptarët presin të largohen

Nga DANIEL COLE

Për Hekuran Jahaj, mbyllja e kufijve midis Shqipërisë dhe vendeve anëtare të Bashkimit Evropian ishte lajmi më i keq gjatë një kohe tashmë të vështirë, të shkaktuar nga shpërthimi global i koronavirusit. Pasi kaloi verën e kaluar si punëtor bujqësor në Itali, Jahaj, 24 vjeç, ishte kthyer në qytetin e tij të lindjes së Ballshit me shpresën për të bërë një jetë duke shitur qershitë, familja e tij rritet në tokën e tyre.

Por me kthimet nga ferma e familjes nuk arriti të përmbushë pritjet, Jahaj u mundua që t’i plotësojë skajet. Dhe tani ai nuk ka më mundësi të gjejë punë jashtë vendit.

Qyteti i Ballshit, 140 kilometra (90 milje) në jug të kryeqytetit Tiranë, u krijua në 1972 me ndërtimin e një rafinerie nafte. Si shumë banorë të tjerë të Ballshit, babai i Hekuran, Novruz Jahaj, tani në pension, kishte jetuar në fabrikë.

Me rënien e regjimit komunist administrimi i uzinës u privatizua, por pothuajse të gjitha bizneset private dështuan. E fundit e braktisi atë vitin e kaluar, dhe të paktën 700 punëtorë të Ballshit mbetën të papaguar dhe pa asnjë alternativë tjetër punësimi.

Kur uzina u mbyll, perspektivat për shumicën e të rinjve në qytetin e varfër jugor me 8,000 banorë morën një kthim të errët.

Jetnor Gllava, 28 vjeç, gjithashtu ishte shikuar jashtë vendit për të siguruar jetesën, por ishte detyruar të qëndronte në shtëpi nga përgjigja e koronavirusit të Evropës.

"Nuk ka asgjë për të bërë tani në Ballsh, vetëm të ulemi në kafene, të jemi me familjet tona, të studiojmë dhe të presim derisa të mund të largohemi," tha Gllava.

Pasi kishte jetuar më parë në Gjermani, duke punuar si kujdestar në një shkollë fillore, Gllava u kthye në Shqipëri për të aplikuar për një vizë të punëkërkuesit në ambasadën gjermane në Tiranë. Pas muajve të vonesave, shanset e tij për të marrë vizë u rritën kur ambasada ndërpreu operacionet e saj për shkak të shpërthimit të virusit.

Pasi e kaloi periudhën e bllokimit me prindërit, gjyshërit dhe vëllain e tij të papunë në Ballsh, Gllava tani është duke pritur për të lehtësuar kufizimet e udhëtimit dhe po mendon një transferim në Finlandë.

"Ne kemi lindur për të lënë këtu, është një vend pa shpresë," thotë Gllava.

Shqiptarët mund të shkojnë pa viza në të gjitha vendet anëtare të BE-së dhe të qëndrojnë atje deri në 90 ditë në gjashtë muaj. Për të marrë leje qëndrimi, ata duhet të gjejnë një punë me kohë të plotë, por nëse shkelin kufirin 90-ditor, ata nuk janë në gjendje të shkojnë përsëri në Evropën Perëndimore për pesë vjet.

Ballsh është qyteti kryesor i rrethit Mallakastra, i cili ka rreth 27,000 banorë. Bujqësia është burimi kryesor i të ardhurave. Investimi i dobët në bujqësi dhe infrastruktura e dobët ka lënë shumë njerëz pa mundësi tjetër që kërkojnë të migrojnë në Evropën Perëndimore.

Megjithëse shifra zyrtare e papunësisë është 9%, besohet se shumë njerëz nuk regjistrohen dhe numri aktual është shumë më i lartë.

Në ditët e sotme, kafenetë dhe sallat e kohës së lirë të Ballshit janë të mbushura me të rinj që kërkojnë të largohen nga Shqipëria një ditë.

Pasi masat e bllokimit u qetësuan në fillim të majit, ata u përmbytën në kafene për të folur për makina ose për të parë ndeshjet e futbollit evropian në bare dhe salla pishine.

"Ne e duam nga kemi ardhur, por thjesht duam të largohemi sa më shpejt," thotë Gllava.