Rrëfimi i syve
Tregim nga Fatmir Terziu
S'kishte errësirë! Edhe pse dukej se drita vinte nga errësira, nga e thella e saj, s'kishte. Ju më ngatërroni me një syhumbur, pse më thoni atë fjalë që nuk duhet t'ua zë goja? Nuk e ndjeni dorën time si i kam numëruar kokrat e orizit gjatë gjithë kohës së caktuar nga ju këtu në këtë vend ku vetëm minjtë luajnë sipas koreografisë së tyre? Nuk është një fakt ky, që nuk kam perde në sy? Dua t'ju siguroj se ju nuk e ndani dot dritën nga errësira. Ju nuk mund ta bëni kurë një gjë të tillë. Ka kohë që ju mundon kjo gjë. Ju mungon aftësia e shqisës përkatëse. Unë e kam këtë gjë të mirë dhe ju më thoni se jam syperdëzuar. Shqisa ime e shikimit shkon përtej jush, përtej këtyre mureve të trasha. Unë shoh më shumë se ju. Unë e ndjej dhe e ndjek udhën e dritës. Edhe aty ku ju mendoni se është errësirë. Errësira për ju është ikje. Fundosje. Largim. Përhumbje. Zhdukje.
Atëherë mos më lodhni. Në fakt shkurtoni kohën tuaj dhe tashti më dëgjoni se dua të jem ndihmësi juaj më i mirë. Dua të ju kallëzoj në vetën e duhur atë që ndoshta ju e kujtoni të humbur. Dua të ju tregoj për dritën, atë dritë që ka gëlltitur vetë errësirën. Dhe vetëm kështu ju do të më besoni se sa të shëndosha janë sytë e mi. Sa e qartë është tërë ajo që përbën sistemin tim shikues. Puna praktike që më besuat nuk ju bindi. Ju më dhatë një thes me oriz dhe unë ua numërova një e nga një, madje jo në të shtatë ditët që ju më latë si punë afati, por në dyzetë e tetë orë, pra në dy ditë e dy netë, largo aritmetikisht vetëm sytë, pra kohën kur ata u mbyllën që të qetësoheshin duart që më dridheshin dhe trupi që s'më njihte se isha i veti.
Nuk do të jetë ndoshta bindëse, ajo që më detyroi ta bëjë këtë gjë. Nuk është ndonjë projekt i madh. Nuk është humbje kohe mbi letër, me laps, penel apo diçka tjetër. Nuk është as dhe ndonjë shtysë. Ndonjë dëshirë. Ndonjë lakmi për t'u bërë i madh. Sikurse e shikoni jam thjesht një Njeri, një njeri në hall. Numëroj për të kaluar kohën. Numëroj zogjtë që fluturojnë të lirë. Numëroj milingonat që punojnë në dritë e në errësirë. Numëroj zvarritës, kafshues, ah, ah, po dua ta them me gjuhën e duhur dhëmbëgrishës, pra grabitqarë, tavmaqarë, të uritur, të ngopur, të lodhur, të ngrohur, të ftohur. Pra numëroj dhe ushtarë të një armate të madhe. Numëroj zyrtarë, fshatarë, qytetarë, kalimtarë, thjesht i numëroj për qejf, dhe jo për ndonjë hall. Unë e pëlqej numërimin. Ai është i vetmi zanat që kam. Madje jam profesionist në këtë pikë. Prandaj u afrova aty në atë vegim. Në atë dhomë të madhe, në atë dhomë parajse. Nuk i urrej ata. Unë i kam këtu në zemër. Ata më kanë dhënë më shumë dritë. Ata madje më kanë dhënë mundësinë që këtë profesion ta çoj deri në perfeksion. Unë nuk i doja tërë ato kallëpe të jeshilta, të lidhura me kujdesin më të madh estetik, në tufa të ngjeshura bukur. Ndoshta ata ishin një arsye më shumë. Zhurma e tyre ishte e madhe. Po grindeshin sa… Nuk dua ta them këtë se ndoshta do të më kërkoni më shumë informacion. Por pashë se në atë vegim të madh shpuan sytë e mi tytat e pastruara mirë. E kështu nuk mund ta lejoja këtë. Tytat e tyre ishin aq të zjarrta sa prisnin që gjahu i madh, tërë ata trupa të shëndoshë e të majmur të mbushnin dyshemenë me lëngun e kuq të jetës. I pashë dhe renda. Sytë e mi nuk duan të shikojnë të pajetët. Nuk mund t'i numërojnë ata.
Kur ata afruan gishtat në atë simbolikë të presjes mbi tërë zhagrimën e metalit edhe sytë m'u ndezën. Një flakë e paparë më depërtoi brenda. E pastaj më zbriti në majë të këmbëve e m'u ngjit menjëherë në tru. Dhe sytë si sy, duart si duar, truri si tru bënë atë që duhej. Ndërhyra! Ishte një ndërhyrje e vetëtishme. Ishte një shkrepëtimë e furishme e dritës dhe errësirës në atë pikë të madhe të ndjenjës së jetës.
Dhe ju ende vazhdoni të më quani syhumbur? Një i pasy nuk mund ta realizonte këtë. Unë ua qartësova, ju më dëgjoni dhe ende jeni në errësirën që ju ka pushtuar. Në atë dhomë ende ishte zjarri i tytave. Dengjet e jeshilta po përpëliteshin të shkrafanjitura në dyshemenë e asaj dhome që ndriçohej me neona përallorë. Ata dukeshin të errësuar nga sytë. Nuk më shikonin mua. Unë u mundova të vë buzët e mia në lëvizje të qetë, mendjen në pikën më të lartë të urtisë, e kështu fola qetësisht dhe mjaft miqësisht me ta. Unë i shihja. Nuk kisha problem me numërimin e tyre. Ata ishin vetëm dy, dhe pse dukej nga zhurma sikur të ishin një duzinë. Me atë kënd të mbushur me dengjet jeshile ishte pak problem, por jo për sytë e mi. E ndërsa më në fund e kuptuan se ishin nën vëzhgim, ulën tytat. Isha tashmë mjaft i qetë, i butë, i dashur, mjaft njerëzor.
Ua mbylla dyert me shulat e rëndë të hekurave që kishin gatuar vetëm mendjet e tyre për atë godinë. Ishte një godinë e bukur nga brenda, plotë drita, por me një arkitekturë bunkeri nga jashtë. Gjthë beton. Gjithë hekur. Nga të gjitha anët heshtja dukej e çmendur. Vetëm në atë pikë. Ishte ora dymbëdhjetë e natës. Unë e hapa ngadalë derën ku bëhej gjullurdi. Në fillim sikurse ndodh koka ime me këta dy sy bënë detyrën e parë, pastaj këmba e djathtë dhe më pas një ndalesë dhe duart e këmba e majtë u bënë njësh, palë në atë lëvizje të paqartë. Dhe qëndrova para tyre. Nuk kisha armë. Armët i kishin ata dy. Por sytë e tyre tashmë ishin me mua. Ishin sikurse i pashë dhe më shihnin, jo më shumë e më pak, se një burrë dhe një grua. Qëndrova ballë tyre. Ua kalova dorën e djathtë, pastaj të majtën para syve. Por, a ishte faji im që ata nuk shikonin? Vetëm pëshpëritën. Na ka hyrë hajduti. Hajduti!
Për rreth shtatë minuta nuk u grindën më për numërimin e atyre dengjeve. U grindën për hajdutin! Dhe ua pashë sytë e tyre të lodhur. Nuk pajtoheshin me kërkesën e trupave të tyre të drobitur për gjumë. Nuk e di si duhej të veproja. Më në fund u pëshpërita në vesh. Janë 2 miliardë e njëzetë e pesë milionë. Mos u zini kot, ju nuk e dini sa keni aty, ju nuk i numëroni dot. Ata sërrish në të tyren. Nuk e besonin. Nuk e donin ndihmën time. Dhe kështu e bëra disa herë. Doja që t'i qetësoja. Nuk doja që të shkonin jërm. Doja që ky buxhet të mos shkonte dëm. Ishte tamam buxheti i një shteti. E si mund ta bënin ata një numërim të tillë? Numërimi donte profesionalizëm. Kërkonte profesionistin këtë e dinin vetë ata të dy, se punë kishte por profesionistë nuk kishte. A e kam gabim?
Atë natë ata u lodhën dhe me frikën e hajdutit qëndruan roje deri sa pushuan qentë së lehuri dhe kur akrepat u bënë palë në dymbëdhjetë të drekës ata u zgjuan. Tashmë duhej të shkonin në punërat e tyre. Unë edhe atë ditë i ndoqa nga pas. Në fakt ndoqa për aq sa mund ta ndiqja eskortën e tyre. Por, ama ua dija punërat.
Dhe çdo ditë kur putheshin akrepat e orës në dymbëdhjetë të drekës e dija se do ti gjeja me telefonat tek veshët. I dëgjoja me mirësjellje teksa vazhdonin të grindeshin për kuotat e numërimit të atyre dengjeve të jeshilta. Gjithnjë jepnin shifra numërimi gabim. Unë nuk doja të grindeshin. Më dhimbseshin. U jepja shifrën e saktë. Dhe ata prapë nuk e besonin. Hajduti! Me vrap të përforcojmë rojet.
Roje. Roje. Roje. U punësua thuajse një ushtri e tërë në atë godinë bunker. Rroje natën dhe ditën. Ndëroheshin rojet sikur ajo godinë të ishte një pjesë e godinave të mëdha të shtetit, ndoshta po tregohej më shumë vëmendje për të, edhe se sa Banka e vendit.
Pas një kohë të gjatë ndjeva lodhje. Vendosa të mos e bëj më numërimin e tyre. Por, edhe kur e bëra këtë vendim mendja ime vazhdonte të numëronte ato dengje që ia sillnin sytë pa e kuptuar. Numëroja dhe më dukej se bëja garë me akrepat e orës së madhe. Profesioni im kishte përparuar mjaft. Isha bërë një profesionist me kualifikim mjaft të lartë.
Ata ishin prapë në zjarr. Tytat i kishin sërrish përballë. Grindja nuk ishte thjesht një hall. Gruaja dukej më e lehtë, burri dukej si thes, e unë nuk e di pse isha tashmë i sigurt për sukses. Ajo ishte në sytë e tij përballë. Ai ishte me dorën e gjatë të drejtuar në kokën e saj. Papritur u duk se bëri paq. Por jo. U ul në divan. Drita e mbyste errësirën në çdo skaj. Qentë lihnin. Dhe ata pushuan pastaj. Këmbët e mia qëndruan. Pastaj koka bëri detyrën e saj. Duart u zgjatën.
„Hajduti! Si mundet të na hyjë një hajdut në këtë bunker?! Kush je ti ma thuaj menjëherë?“
Unë isha aty. Ai dhe ajo më kishin përpara. Unë i shihja në sy. I shikoja të dy. Drilleshin. U kishte hyrë frika. Dhe unë habitesha. „Si nuk kishin frikë nga tytat që i drejtonin njëri-tjetrit?“ Vjedhja u dukej më e errët se vdekja. Po vallë a nuk kishin vjedhur ata? A nuk ishin ata hajdutët më të mëdhenj?
Qëndrova krejt i qetë. Për minuta të tëra nuk lëviza. U përsërisja se tashmë shuma ishte dy herë më e madhe. Por, ata ishin thjesht ulur, ishin dehur me shifrën e parave. Dehja bën punën e saj.
Pastaj dëgjova një zhurmë. Një si oshëtimë e thellë brenda atij bunkeri. Ndjeva dhimbje. Diçka më theri. Më theri…, dhe kështu iu largova thelbit të dritës dhe erësirrës. Shkova më tej. Më tej. Ishte tashmë një ditë e bardhë. E gdhirë!
Vazhdoja të lexoja i qetë, i lehtësuar, por i habitur. Vdekja kishte ndodhur. Tani e dija që ai kishte vdekur. Nuk mund ta besoja. Jo. Jo. Thashë me vete diçka për ikjet dhe vetëm aq. Pastaj dihata thellë. Më dukej e pabesueshme. Nuk e di pse përsërisja me vete jo. Jo. Jo.
Tashmë më thoni, jam një syhumbur? Në fillin e asaj zagushie të zjarrtë natyrshëm trupi ishte një grimcë e paqartë. Ndjeja ikjen e një trupi. Ia ndiqja lëvizjet e fundit. E dija se së fundmi do të kishte një ofshamë. Ofshama që lë shenjëza të padukshme, në mure, në dysheme, në xhama. Dhe ju mund ta shikoni atë?
Kur mbarova së pari, dëgjova takat në hapësirën e gjerë e të gjatë të rrugës, që i largohet bunkerit. Këmbët e atyre takave ishin në lëvizjen normale. Edhe zhurma e tyre ishte po aq normale. E gjitha dukej reale. Ideale. Tani ishte ora katër e mëngjesit, por ende e errët. Megjithatë, frika nuk kishte zbritur ende mbi gazeta, as ekranet nuk kishin filluar të bënin rrokadë sysh. Aty kishte një skuadron civilësh. Rreth e qark kishte ardhur garda. Në thellësi tutje dukej një e qarë e lehtë. E qara ishte diku në ëndërr.
Disa burra me kollare më mbanin për dore. Flisja me veten. Doja të thoja, se më shumë flisja me veten, se sa me ata. Ata nuk më besonin se çfarë kisha parë. Nuk donin të më besonin sytë e mi. Shikimin, … shikimin më thoshin, se atë, pra shikimin t'a kanë vrarë.
Edhe ju më thoni se jam syhumbur. Më thoni a është kjo një gjë e mundur? Shkoni dhe hapni atë vend të zezë, aty vërtet është bunker, nuk ka errësirë, aty ka dritë, por unë nuk e di përse ende ai ende nuk po i mbyll sytë.
ENGLISH
The confession of the eyes
Story by Fatmir Terziu
There was no darkness! Although the light came from the darkness, from its depths. You confuse me with a lost-eyed, why do you tell me that word that should not be uttered? Do not you feel my hand as I have counted the rice grains all the time allotted by you here in this place where only mice play according to their choreography? Is not this a fact, that I do not have curtains in my eyes? I want to assure you that you cannot separate light from darkness. You cannot cure such a thing. This has been bothering you for a long time. You lack the ability of the respective sense. I have this good thing and you tell me I'm overdone. My sense of sight goes beyond you, beyond these thick walls. I see more than you. I feel and follow the path of light. Even where you think it is dark. Darkness for you is escape. Sinking. Abducting. Haunting. Disappearance.
Then do not tire me. In fact, cut your time and now hear from me that I want to be your best helper. I want to tell you in the right person what you may remember missing. I want to tell you about light, that light which has swallowed up darkness itself. And only then will you believe me how sound my eyes are. How clear is all that makes up my viewing system? The practical work you entrusted to me did not convince you. You gave me a bag of rice and I counted them one by one, not even in the seven days you left me as a term job, but in forty-eight hours, that is, in two days and two nights, arithmetically take away only the eyes, hence the time they closed to soothe my trembling hands and body that did not know me that I was his own.
It will probably not be convincing, what compelled me to do this. It's not a big project. It is not a waste of time on paper, with pencil, brush or anything else. It's not even a push. Any wish. Any greed to become great. As you can see, I am just a Man, a man in distress. I count to pass the time. I count the birds that fly free. I count the ants that work in the light and in the darkness. I count crawling, biting, ah, ah, I mean with the right toothpick language, that is, predators, usurers, hungry, full, tired, hot, cold. So, I count soldiers of a large army. I count officials, peasants, citizens, I count for fun and not for any trouble. I like counting. He is the only craft I have. I am even a professional at this point. So, I approached him in that vision. In that great room, in that heavenly room. I do not hate them. I have them here in my heart. They have given me lighter. They have even given me the opportunity to take this profession to perfection. I did not like all those green bunches, tied with the greatest aesthetic care, in beautifully packed bundles. Maybe they were one more reason. Their noise was loud. They were arguing so much… I do not want to say that you will probably ask me for more information. But I saw that in that great vision my eyes pierced the well-cleaned barrels. And so, I could not allow this. Their barrels were so fiery that they waited for the great prey, all those fat and fat bodies to fill the floor with the red liquid of life. I also saw them. My eyes do not want to look at the dead. They cannot count them.
As they moved their fingers into that symbolic comma over all the metal grime my eyes lit up too. An unprecedented flame penetrated me inside. And then he came down on top of me and immediately climbed on my brain. And eyes like eyes, hands like hands, brain like brain did what it took. I intervened! It was a spontaneous intervention. It was a furious flash of light and darkness at that great point of the feeling of life.
And you still keep calling me lost-eyed? A blind man could not accomplish this. I made it clear to you, you hear me and you are still in the darkness that has overwhelmed you. In that room was still the barrel fire. The green bells were whirling scribbled on the floor of that room that was illuminated with fabulous lamps. They looked darkened by the eyes. They did not look at me. I tried to put my lips in quiet motion, my mind to the highest point of wisdom, and so I spoke calmly and quite friendly with them. I saw them. I had no problem counting them. They were only two, and why it seemed from the noise as if they were a dozen. With that corner filled with green bumps it was a bit of a problem, but not for my eyes. And as they finally realized that they were under surveillance they lowered the barrels. I was already quite calm, gentle, loving, quite human.
I closed the doors with heavy iron latches that had only cooked their minds for that building. It was a beautiful building from the inside, full of light, but with a bunker architecture on the outside. All concrete. All iron. From all sides the silence seemed mad. Just at that point. It was twelve o'clock at night. I slowly opened the door where the commotion was taking place. At first as it happens my head with these two eyes did the first task, then the right foot and then a stop and the hands and the left foot became one, pair in that vague movement. And I stood before them. I had no weapons. They both had weapons. But their eyes were already with me. They were as I saw them and saw me no more and no less than a man and a woman. I stood in front of them. I crossed my right hand, then my left in front of my eyes. But was it my fault they did not watch? They just whispered. The thief has entered us. Thieves!
For about seven minutes they no longer quarrelled over the counting of those bundles. They quarrelled over the thief! And I saw their tired eyes. They did not agree to the request of their tired bodies for sleep. I do not know how I should have acted. I finally whispered in my ear. There are 2 billion twenty-five million. Do not be in vain, you do not know how many you have there, you cannot count them. They again in their own. They did not believe him. They did not want my help. And so, I did several times. I wanted to calm them down. I did not want them to go to hell. I wanted this budget not to go to waste. It was exactly the budget of a state. And how could they make such a count? Counting wanted professionalism. He asked for a professional, they both knew that he had a job but no professionals. Am I wrong?
That night they got tired and with the fear of the thief stood guard until the dogs stopped barking and when the scorpions became pairs at twelve o'clock at noon they woke up. They already had to go to the offices. I even followed them that day. I actually followed as much as I could follow their escort. But I knew the offices.
And every day when the hands of the clock kissed at twelve o’clock, I knew I would find them with the phones to my ears. I listened to them politely as they continued to quarrel over the counting quotas of those green bundles. They always gave wrong counting digits. I did not want to quarrel. They hurt me. I gave them the correct figure. And they still did not believe it. Thieves! Run to strengthen the guards.
Guardsman. Guardsman. Guardsman. Almost an entire army was employed in that bunker building. Shave night and day. The guards were changed as if that building was part of the big state buildings, maybe more attention was being paid to it, even than the Bank of the country.
After a long time, I felt tired. I decided not to count them anymore. But even when I made that decision my mind kept counting those bundles that his eyes brought without realizing it. I was counting and it seemed to me that I was competing with the scorpions of the big clock. My profession had advanced considerably. I had become a fairly highly qualified professional.
They were back on fire. The barrels were facing them again. The quarrel was not just a scrape. The woman seemed lighter, the man looked like a sack, and I do not know why I was already sure of success. She was in his eyes opposite. He was with the long hand run to her head. Suddenly he seemed to make peace. But no. He sat on the sofa. Light drowned out the darkness at every turn. The dogs left. And they stopped then. My legs stood. Then the head did its homework. The hands reached out.
"Thieves!" How can a thief get into this bunker?! "Who are you to tell me right away?"
I was there. He and she had me ahead. I looked them in the eye. I looked at both. They shone. They were scared. And I was surprised. "How could they not be afraid of the barrels they aimed at each other?" The theft seemed darker than death. Had they not stolen? Weren't they the biggest thieves?
I stayed quite calm. For minutes I did not move. I repeated that the amount was already twice as big. But they were just sitting, drunk with the money figure. Drunkenness does its job.
Then I heard a noise. One like the deep resound within that bunker. I felt pain. Something stabbed me. It slaughtered me…, and thus I departed from the essence of light and darkness. I went further. Further. It was already a white day. Dawn!
I kept reading quietly, relieved, but amazed. Death had occurred. Now I knew he was dead. I could not believe it. Jo. Jo. I said to myself once this people ate cheese soap. Jo. Jo. This writing seems to me like a repetition, just like a filter, a Prime Minister cannot kill himself in vain!
Already tell me, am I a lost-eyed? At the beginning of that fiery mugginess naturally the body was an obscure particle. I felt the escape of a body. I followed the latest moves. I knew there would be a sigh at last. Moaning and sighing that leaves invisible marks, on walls, on floors, on windows. And you could watch it?
When I finished, I first heard the heels in the wide, long space of the road that leaves the bunker. The feet of those heels were in normal motion. Their noise was just as normal. It all seemed real. Ideal. It was now four o'clock in the morning, but it was still dark. However, fear had not yet descended on the newspapers, nor had the screens begun to roll their eyes. There was a civilian squadron there. The guard had come around the district. Deep down there seemed a slight cry. The cry was somewhere in the dream.
Some men with collars were holding my hand. I talked to myself. I mean, I talked to myself more than I did to them. They did not believe me what I had seen. My eyes did not want to believe me. Looking, looking, they told me that it had been killed to me.
You also tell me that I am lost-eyed. Tell me is this a possible thing? Go and open that black place, there really is a bunker, there is no darkness, there is light instead, but I do not know why he is not closing his eyes yet.
