Prof. Dr. Fejzulla Berisha: Dy shtete, një strategji

Dy shtete, një strategji: Shqipëria dhe Kosova në mbrojtje të sigurisë evropiane

Botim ekskluziv për gazetën “Fjala e Lirë”

Nga:Prof. Dr. Fejzulla Berisha

Në një Evropë që po riformësohet nën presionin e krizave të brendshme dhe kërcënimeve të jashtme, Ballkani Perëndimor nuk është më një hapësirë e neglizhueshme gjeopolitike, por një terren kyç ku vendoset qetësia apo destabiliteti i të gjithë kontinentit. Në këtë realitet të ri të gjeopolitikës evropiane, Shqipëria dhe Kosova përfaqësojnë jo vetëm dy shtete shqiptare me aspirata të përbashkëta euroatlantike, por edhe një bashkëstrategji në funksion të sigurisë së përbashkët të Evropës.

Lidhjet e gjakut, kombit dhe gjuhës, i japin këtij bashkëpunimi një përmasë historike dhe identitare. Por më shumë se kaq, përkushtimi i të dy shteteve ndaj vlerave demokratike, orientimi i qartë ndaj NATO-s dhe BE-së, si dhe qëndrueshmëria e tyre politike përballë ndikimeve të huaja malinje, i kthejnë Shqipërinë dhe Kosovën në dy pika të forta të mbrojtjes së Evropës në krahun juglindor të saj.

Shqipëria – Një portë e sigurt për NATO-n dhe BE-në në Jugun e Evropës

Që nga anëtarësimi në NATO më 2009, Shqipëria ka dëshmuar një përkushtim të thellë ndaj arkitekturës së mbrojtjes kolektive. Ajo jo vetëm ka rritur kapacitetet e saj mbrojtëse në partneritet me SHBA-të, por është shndërruar edhe në një territor kyç për pozicionimin strategjik të aleancës në rajon. Baza ajrore e NATO-s në Kuçovë, ndërtuar dhe modernizuar me mbështetjen e SHBA-së dhe BE-së, është një simbol konkret i këtij roli strategjik.

Shqipëria sot është pjesë aktive në misionet paqeruajtëse ndërkombëtare, kontribuese në politikat e sigurisë energjetike, si dhe pjesëmarrëse në projektet më të rëndësishme të inteligjencës kolektive të NATO-s. Në kontekstin e sfidave të sotme – nga agresioni rus në Ukrainë deri te kërcënimet kibernetike – Shqipëria është kthyer në një faktor kyç për ruajtjen e interesave strategjike të Perëndimit në Adriatik dhe Ballkan.

Kosova – Faktor i sigurisë, jo barrë politike

Përkundër statusit ende të papërfunduar në aspektin ndërkombëtar dhe pengesave që vijnë nga politika destruktive e Serbisë dhe mbështetësve të saj, Kosova ka dëshmuar se është më shumë se një shtet i ri: është një partner besnik i Perëndimit. Rruga e saj e orientimit euroatlantik nuk ka qenë asnjëherë në dyshim. Me ndihmën e SHBA-së dhe aleatëve, Forca e Sigurisë së Kosovës është shndërruar në një ushtri profesionale, me trajnime të avancuara dhe objektiva të qarta për integrim të plotë në NATO.

Për më tepër, Kosova është pjesë aktive e luftës kundër ekstremizmit, kundërfinancimit të terrorizmit dhe krimit të organizuar, duke zbatuar politika të harmonizuara me ato të BE-së dhe SHBA-së. Vendosja e sanksioneve ndaj Rusisë dhe solidariteti i plotë me Ukrainën, edhe pa qenë pjesë formale e BE-së, janë tregues se Kosova është më evropiane se disa vende anëtare që ngurrojnë të mbajnë pozicione të qarta.

Strategjia shqiptare për sigurinë e Evropës

Në dekadën e fundit, Shqipëria dhe Kosova kanë rritur në mënyrë të ndjeshme bashkëpunimin ndërinstitucional, diplomatik dhe ushtarak. Mbledhjet e përbashkëta të qeverive, harmonizimi i qëndrimeve në politikën e jashtme dhe mbrojtjes, si dhe bashkëpunimi në kuadër të platformave ndërkombëtare, janë sinjale të qarta të një strategjie të përbashkët kombëtare për mbrojtjen e interesave shqiptare dhe euroatlantike në Ballkan.

Kjo strategji duhet të zhvillohet më tej në drejtimet e mëposhtme:

-Krijimi i një Komandë të Përbashkët të Mbrojtjes Shqiptare, me koordinim mes FSK-së dhe FA-së;

-Ngritja e një Task Force të përbashkët për sigurinë kibernetike dhe inteligjencën kundër ndikimeve të huaja;

-Bashkërendimi i veprimeve diplomatike për anëtarësimin e Kosovës në NATO, Këshillin e Evropës dhe BE;

-Hartimi i një koncepti strategjik për sigurinë kombëtare në hapësirën shqiptare si komponent i mbrojtjes evropiane.

Ballkani: Fusha e përplasjes dhe rëndësia e aksit Tiranë–Prishtinë

Nuk mund të kuptohet dimensioni strategjik i Shqipërisë dhe Kosovës pa analizuar rolin e tyre në ekuilibrat e brishtë të Ballkanit Perëndimor. Serbia, me ambiciet e saj neohegjemoniste dhe afërsinë me Moskën, përbën një nga burimet kryesore të destabilitetit rajonal. Ajo e përdor Kosovën si arenë konfrontimi gjeopolitik dhe përpiqet të zgjerojë ndikimin e saj përmes strukturave paralele, propagandës dhe pengesave ndërkombëtare.

Në këtë skenar, aksion i përbashkët diplomatik dhe strategjik Tiranë–Prishtinë është mburoja më efektive kundër avancimit të interesave anti-NATO dhe anti-BE në rajon. Sa më i koordinuar të jetë ky aks, aq më i sigurt është edhe vetë Ballkani nga një shpërthim i mundshëm konflikti apo ndarje të reja gjeopolitike.

 Siguria evropiane kalon nga porta shqiptare

Bashkimi Evropian dhe NATO nuk mund të pretendojnë një hapësirë të sigurt pa njohur realitetin strategjik të Ballkanit. Dhe ky realitet tregon qartë se Shqipëria dhe Kosova janë dy shtyllat më të qëndrueshme dhe më besnike të Perëndimit në këtë rajon. Ato nuk janë më vende që presin ndihmë, por aktorë që kontribuojnë në stabilitet, paqe dhe siguri.

Evropa e bashkuar nuk mund të jetë e plotë pa Kosovën. Siguria e saj nuk mund të garantohet pa Shqipërinë. Prandaj, është koha që Bashkimi Evropian dhe NATO të trajtojnë Shqipërinë dhe Kosovën si partnerë të barabartë në ndërtimin e një Evrope të qëndrueshme, të mbrojtur dhe demokratike.

Nëse Perëndimi dëshiron të mbyllë njëherë e mirë plagët e hapura të historisë së Ballkanit, ai duhet të investojë në këtë strategji të përbashkët shqiptare për mbrojtjen e sigurisë evropiane – një strategji që lind nga gjaku, përvoja, përkushtimi dhe vizioni i përbashkët për të ardhmen