Ostreni kremton jubileun e 100 - vjetorit të hapjes së shkollës

NGA TREGIMET E VERIUT .

--Shënime nga koha e mësuesisë time në Ostren të Dibrës --

Prolog

Sot Ostreni kremton jubileun e 100 - vjetorit të hapjes së shkollës nga atdhetari Elez Koçi .Ftesa që më erdhi nga drejtori i saj Banush Koçi , më emocionoi dhe më ngacmoi kujtesën .Më erdhi pranë dita e parë në Ostren.

Isha në Fushë Lurë .Më thëret drejtori , Hajri Begu , të cilin në fillim e mora për prozatorin Hajri Begu nga Kosova .Më komunikoi se me urdhër të Sanie Batkut transferohesh në Ostren .Aty pas muajit nëntor dilja i tepërt .Si pa hezitimin tim drejtor Hajriu më thotë se nuk mund të bëjë asgjë .Shkova në një klasë dhe u përqëndrova tek harta e Shqipërisë .Kërkoja Ostrenin.Vija e kuqe konvencionale e xhadesë më qetësoi pak .Kisha pranë Kurbneshin ,tani do të kem Librazhdin, dhe më pranë Elbasanin dhe Tiranën .U përshëndeta me kolegët , të cilëve nuk u kisha mësuar të gjithëve as emrat ,i hypa një makine të tregëtisë .

Të nesërmen në mëngjes preva biletë për autobuzin e linjës Peshkopi -- Klenjë, tek axhensia pranë përroit .Aty kishte disa autobuzë dhe shumë njerëz .Shumica për Tiranë .Të gjithë autobuzat ishin njëlloj .Pyes dikë se cili shkon për në Klenjë dhe përgjigja e tij do të më befasonte : --Tek autobuzi që nuk do dëgjosh të flasin shqip, hyp .Pra në vendin ku shkoj do mësoj dhe një gjuhë të huaj , mendova .

Emocione të mëdha provova kur autobuzi hyri në zonën e klonit , Drini i Zi , aq i kënduar nga Lasgushi ,liqeni i hidrocentralit , qyteti i Dibrës së Madhe , fakti që po udhëtoj aq pranë kufirit , peizazhet e reja dhe kufitarët jugorë , më emocionuan shumë . Zbrita në Dragalicë , autobuzi mori të përpjetën për në Klenjë.Pyeta për shkollën dhe përgjigja më befasoi .--Si toskërisht ,thashë me vete , ja e mira e parë nga ky transferim . Ishte pushim , gjithë hapësira pranë shkollës gumëzhinte nga zërat e nxënësve .Qënka shkollë e madhe , më kaloi një mendim .Pasi u paraqita në drejtori , në shoqërinë e Rami Karasanit , me sa duket atë orë kishte pushim ,shkuam më në qëndër ,tek klubi dhe dyqanet e tregëtisë , ambulanca dhe klinika dentare .Ramiu përshëndeste majtas dhe djathtas ,unë kapja ndonjë fjalë nga rusishtja .Të paktën fjalën mësues e thoshnin si në shqip ,i shtonin vetëm novo , pra mësuesi i ri .

Sot në Ostren festojnë , doja që të isha ,por stina , largësia , gripi , ma bënë të pa mundur .Me mëndje dhe zemër jam aty me ta !

Po sjell njërin nga shkrimet e mia me kujtime nga kalimi im nga Ostreni .

( triptik)

( ngjarje të viteve 1978 - 1981)

1- Mos e bëni popullin të pakënaqur ....

2--Ndërmarja turli , drejtori sade .....

3--Njeriu që kishte marrë librezën e punës nga Dimitrovi .....

( personazhet : burri nga Zerqani , Shaban Sade i komunales , Gani Tuçepi , inxhinieri pa diplomë .) prolog

Ngjarjet e këtyre skicave kanë ndodhur në të njejtin vënd , në të njëjtat metra katrorë, në oborrin e madh para shkollës , në të cilin në verë era luante me pluhurin dhe po të mos i mbyllje sytë të qëronte për disa çaste , dhe në dimër këmba zhytej në llucën dinake , se sipërfaqja të mashtronte dhe po të mos ishe i kujdesëshëm që të shkelje " bezhë më bezhë" , gur mbi gur , këpuca mund të mbetej në llucë .Në sheshin para shkollës dhe deri tej tek klubi , zbrisnin ujërat nga kodrat e lagjes mbi shkollë.

Të tre ngjarjet kanë si nxitës drejtorin , Fari Muçën , i cili ishte mjeshtër për të organizuar biseda me veteranë , sidomos me ata që vinin nga Peshkopia ,se helbete , ata do të hynin nëpër zyra dhe do të binte biseda me kuadro të rrethit, se në Ostren, shkolla bën një punë shumë të mirë për edukimin patriotik dhe revolucionar të nxënësve. Një nam i tillë ishte një mijë herë më i fuqishëm se sa puna mësimore nëpër klasa .Ai e kishte kuptuar , se Partia këtë kishte si të parën , edukimin e njeriut të ri me tipare sociliste, pastaj mësimi .Ai kishte kuptuar këtë thelb të arsimit të atëhershëm .Dhe mirë bënte.

1-- Mos e bëni popullin të pakënaqur ...

Ishte fillim qershori .Shkolla ishte rreshtuar si çdo mëngjes .Drejtori u shkëput disa hapa dhe si hodhi një vështrim në gjithë atë masë të madhe rreshtash me nxënës , dhe tha: -- Viti shkollor po mbaron .Të gjithë do të korrim mundin e punës sonë .Midis jush disa do të jenë mbetës, nuk e marrin klasën .Kaq ditën , kaq morën , dhe këtyre fjalëve të fundit drejtori u mëshoi si shumë .Ne nuk na bënë përshtypje këto fjalë, as nxënësve , i dinim nga viti i kaluar .

Por atë ditë midis nesh ishte një mysafir .

Pa mbaruar mirë drejtori , nga mesi grupit të mësueseve , u shkëput një plak ,si bëri ca hapa përpara , gati në krah të drejtorit, e pamë se kush ishte . Duhet të ishte afër të shtatëdhjetave dhe nga vendi ku ishim dukej vetëm kësula e bardhë .Plaku vinte pak shtatshkurtër .

Asnjeri nuk e kuptoi se përse plaku shkoi pranë drejtorit .Vetëm kur mori fjalën , pa i marrë leje askujt , ndoshta dhe nuk duhej një leje e tillë ,ai , plaku , bëri që të ushtojë sheshi , bile dhe Ostreni i gjithë, kur , duke vështruar nga drejtori , gati në sy , i thotë : --A a a , nuk ka dikan , s' dikan .Do t' i kaloni të gjithë .Mos e bëni popullin të pakënaqur !Edhe ne mësuesit u bashkuam me të qeshurën e poterëshme të qindra nxënësve .Vetëm një kolegia jonë , Lavdia , nuk qeshi, ajo erdh e u skuq dhe me zë të ulët tha:-- Na kënaqe or mixh !Me demek , ç' m'u desh që të thashë të dilje dhe ti para shkollës .Ai ishte xhaxhai i saj .Plaku i mënçur nga Zerqani nuk kishte bërë asnjë gabim .Ai kishe kuptuar më së miri ideologjinë e Partisë , propagandën e kohës .Ai e dinte , Partia fliste për unitet .Dikush tha se mixha nga Zerqani kishte dëshmor në fis dhe nuk nguronte që t'i shprehte mendimet e tij ashtu siç i vinin.

2-- Ndërmarja turli, drejtori sade ....

Atë ditë kishte ardhur në Ostren drejtori i Komunales nga Peshkopia .Natyrisht që drejtori ynë nuk do ta linte pa e shfrytëzuar dhe këtë rast. Urdhëroi që t' i bien ziles dhe klasat të rreshtohen përpara shkollës .Mësimi mund të zëvendësohej dhe ditë tjetër , veteranin e Luftës nuk e gjeje gjithmonë .--O , kë paska gjetur sot Fariu , thanë disa kolegë që kishin vite në atë shkollë.Ka gjetur Shaban Saden. --Mos e humbisni këtë rast , na u drejtua ne më të rinjve Ramiu i bashkimeve profesionale .Do të kënaqemi me muhabet .

Ai ishte një burrë i gjatë , i veshur me një kostum ngjyrë bezhë , një veshje tipike e kuadrove të vegjël të rretheve , të cilët imitonin ata të mëdhenjtë e Tiranës kur dilnin në popull.Tipike ishte kapelja e tipit kinez . Kishte qënë partizan .Nga koha e Luftës njihte mirë një nga dëshmorët e Ostrenit , Tofik Tolën, për të cilin kisha lexuar dhe në muzeun e fshatit dhe në një libër me kujtime të Luftës .Duhet të ishte shumë trim.Të tillë na e përshkroi dhe ish partizani veteran .Më befasoi kur tha :-- E kini parë Partizanin e Panjohur (Ushtari i Panjohur ) në Tiranë ?Për mua ai është Tofik Tola .I ngjan dhe në trup dhe në vrull e trimëri .Duket sikur nga dekiku në dekik do të hidhet në sulm.I tillë ishte dhe Tofiku , trim dhe sypatrëmbur.Gjatë bisedës , i rrëmbyer nga kujtimet , ai përdorte dhe shprehje popullore dhe fjalë banale ( kur karakterizonte armiqtë ) , por i thoshte aq bukur , sa ato fitonin një kolorit tjetër , atë që zakonisht ato e kanë në prozën folklorike .Kjo më befasoi. Drejtori i komunales i tha aq me emocion dhe aq poetikisht kujtimet e tij për shokun e Luftës .

Veterani u tha nxënësve shumë histori .Rrëfente bukur , një e folur tipike gollobordase , pranë gjuhës së librave , por herë pas herë përdorte dhe shprehje të dialektit dibran .Herë herë i shpëtonte dhe ndonjë fjalë në gjuhën e vendit .Dhe i kombinonte aq bukur këto të dyja, thua se kishte studjuar për letërsi .Veterani nuk kishte shumë shkollë, atë post e kishte fituar si ish partizan .Ai ishte nga Tuçepi , nja 3 km larg Ostrenit të Madh ,një fshat buzë klonit

Shaban Sadja ishte një njeri dhe kuadër legjendar në Dibër .Për të tregoheshin shumë histori të mënçura , një alternim midis legjendës dhe reales , në të gjitha bëmat e tij dallonin humori , sarkazma dhe hiperbolizimet.

Por për historinë e më poshtme të tij , ata që e tregonin bënin be (betoheshin ) se kishte ngjarrë vërtet .

Kishte ardhur në Peshkopi Mehmet Shehu . Në një takim me kuadrot e rrethit , ai ngrinte me radhë drejtorët e ndërmarrjeve për të mësuar se si u shkonin punët.Drejtorët në fillim prezantoheshin me emër dhe drejtues të cilës ndërmarrje ishin .Kur i erdhi rradha heroit të tregimit tonë , ai u prezantua kështu :

--Ndërmarja turli , drejtori Sade .Kjo bëri që të shperthejnë të qeshura .Ata të rrethit e dinin që ai ishte hokatar , por atë ditë nuk e prisnin. Kur ata kryesorët i thanë atij nga Tirana biografinë e drejtorit të Komunales , Shaban Sades, qeshi dhe ai , gjë të cilën e bënte rrallë .Disa e komentonin thënien e tij kështu:--" Ndërmarja turli , drejtori sade" , sikur donte të shprehte kundërshtimin e tij se kjo ndërmarje kishte një aktivitet të gjërë e të ngarkuar .Ishte një ide e tij se ajo duhej të ndahej .--Mos kërkoni dhe shumë nga një ndërmarje aq e shpërndarë që t'i shkojnë punët shumë mirë .

3-- Punëtori emigrant , i cili , librezën e punës e kishte marrë nga dora e Dimitrovit .

Nuk e mbaj mënd se pse Gani Tuçepi atë ditë u ndodh në Ostren .Ndoshta kishte ardhur për vizitë në vendlindjen e tij , në Tuçep , 3 km larg Ostrenit të Madh, buzë klonit .

Ky ishte një rast ideal për drejtorin tonë .Dhe kishte të drejtë .Do t' u fliste nxënësve për jetën e tij dhe rrjetin ujitës të rrethit një Hero i Punës Socialiste , një njeri që u kishte dhënë dorën dy udhëheqësve komunistë , Dimitrovit të Bullgarisë , njeriut që në Gjyqin e Laipsigut ( kujtoni " Dimitrovi kundër Geringut" ) , tronditi Rrajhun e Tretë dhe Enver Hoxhës , me të cilin e dhe bashkëbisedoi në tribunën e një kongresi .

Natyrisht , dhe organizimi ishte më i mirë .Mbaj mënd që drejtori na kërkoi , mua dhe mësueses së muzikës ,Seres, një program të shkurtër me këngë dhe recitime .Kisha disa nxënës që recitonin bukur , me më të mirën , Lindita Muçën , vajzën e drejtorit , e cila arriti deri në finalet e Konkursit Kombëtar të recituesve në TVSH .Shumë mirë recitonin dhe Ferdinanti , dhe një vajzë nga Dukajt .

Xha Ganiu i shte një burrë i imët , fjalëpak dhe i qetë .Foli thjeshtë dhe pa asnjë shënjë vetmburjeje , megjithëse mund ta bënte. Nga ajo bisedë më ka mbetur vetëm ky fakt , që kur ishte emigrant në Bullgari librezën e punës ia kishte dorëzuar Dimitrovi .

Në Dibër dhe në të gjithë Shqipërinë Gani Tuçepi ka mbetur legjendë për kanalin e Setës ,së bashku me Beqir Kalinë , një kanal në terren shkëmbor , i cili solli ujin nga Lura, kaloi nëpër rrëpirat e maleve dhe mori tatëpjetën e Arrasit dhe ujiti tokat e Dardhës, Çidhnës , Muhurit e tj .Kam patur fatin që të shoh nga afër një pjesë të këtij kanali në udhëtimin tim të parë drejt Lurës , ku isha emëruar fillimisht .E ndiqja nga karoceria e një zisi të tregëtisë nga Arrasi deri ku ai humbiste në grykat e thella të maleve të serta .Për këtë kanal kanë dhënë jetën disa punëtorë.Gani Tuçepi pas hapjes me sukses të këtij kanali është quajtur " inxhinieri pa diplomë ".

Për këtë kanal janë shkruar shumë poezi , këngë me çifteli , reportazhe dhe përshkrime , vepra në pikturë , shumica nga autorë dibranë , ndër të cilët dhe gazetari i karierës Abdurahim Ashiku . Për të Kinostudio" Shqipëria e Re " ka xhiruar një dokumentar të gjatë .Heronjtë janë Gani Tuçepi që e projektoi dhe teknikët e punëtorët që e hapën .Kureshtarët mund ta ndjekin në You Tube .

Për fat të keq kam mësuar se në vitet e para pas vitit 1990 dora shkatërruese ka prekur dhe këtë kanal , që veç anës utilitare ka dhe vlerat e një vepre arti .Ndoshta tani punët kanë ndryshuar për mirë .Ishalla !