LIRIKAT E KORÇES
(Cikël nga Moda e Varfërisë )
Konstandin Dhamo
VJESHTE
Ja, dhe mështeknat që frushullojnë,
Tek hyjmë në Korçën e vjeshtëzuar.
Si shkunden gjethet e feksin ar,
Trishtimin romantik duke na zgjuar…
Vitet kan’ shkuar, më kot bares
Në bulevard të gjej dikë q’e njoh.
Por dale, ka edhe rrugica me kalldrëm,
Dritare ka pas luleve n’oborr…
Por ka dhe kafene në shëtitore
Ku, si kujtim një gjethe bie mbi tryezë.
Korçarja e bukur paskësh ikur larg,
N’istagram veç, foto nuk harron të hedhë…
Ndanë pishinash mbi shezlong pozon;
Bikini i saj përndez një kitarë
Ç’e pandeh Parisin, Londrën ç’e pandeh ?
Miqtë e tu të presin me një serenadë…
Vjeshta ka praruar Korçën tej e tej;
Psherëtijn’ mështeknat, kushedi se çfarë…
Pa shih, si u zbardhin drurët edhe degët !
Ah, pritet të shtrojë dëbora e parë…
2010
LENDINA E LOTEVE
Lëndina e Lotëve tashmë
Një shatërvan të lartë ka në mes.
Ditë e natë
Lot që s’thahen ai derdh
Gjithë vezullime të prera argjendi,
Si dekoreve funebre…
Iknin mërgimtarët menatë,
Iknin iknin …
Gjysmë zemre me vete
Gjysmën tjetër në Korçë !
Eh, zemra thyer dysh,
Si edhe buka kur thyhet
S’u ngjitkësh sërish !
Iknin mërgimtarët menatë,
S’prisnin të ndriste
E t’u shfaqej Korça;
Dielli
Do t’i kthente mbrapsht !
Shkrehet shkrehet e s’resht
Ky obelisk lotësh !
1992
DEBORE
Pas kangjellash, te kopshtet plot dëborë
Trumba – trumba ulen zogjtë dimërorë.
Eci dhe dëshirë kam të shëtis,
Le të bjerë borë, ngado le të ndrisë.
Kështu e njoh Korçën, mall kështu më ngjall,
S’m’i fsheh dot kujtimet peizazh’ i kristaltë.
Po zogjt’ që kërcëjnë mbi praskun e bardhë,
Përrallën e dimrit shkruajnë, vallë ?
1975
SOFATET
Shtatë janë ata, sofatet
Në këtë rrugicë me kalldrëm,
Që spërdridhet si fshehtësia.
Një këtu e një më tutje, shtatë janë,
Ngulitur në sfond të mozaikut
Njëngjyrësh t’avllisë,
Ja, ndanë portave të mëdha prej druri,
Numrin e të cilave mbajnë.
Gurë të rëndë sofatet,
Sikur i përkasin një amfiteatri klasik
Të shpërndarë…
Janë vendet e paprekshme
Të plakave të moçme, këta gurë,
Vendet e zonjave të shtëpive në rrugicë.
Nga ai kënd, mbi atë gurë
Bënin sehir dhe,
Mësonin të rejat më të fundit…
Këto plaka mbi gurët mitikë,
Të palëvizshme rrinin, të heshtura
Si përsonazhet pa tekst të dramave .
Herë – herë të kujtonin grafitet e ashpër,
Herë të tjera ca pergamenë të shkrumbuar.
Varej me ç’mendje e ç’përsiatje në kokë
Gdhiheshe e shihje …
Ishin spektatore të rrugicave
Këto plaka;
Të drejtën e sehirit e fitonin
Veçse kur bëheshin vjehrra,
Gjyshe e stërgjyshe…
E fitonin atëherë, kur nxinin pikëllueshëm,
E ktheheshin në silueta, ashtu krejt në të zeza
Dhe, askush s’i vështronte më
Me neps prej mashkulli
Siç shihet natyrisht çdo femër…
Kalonin fqinjët në rrugicë,
Fqinjët e njohur e të stërnjohur
Brez pas brezi.
Plakat mbi piedestalin e gurtë
Vëzhgonin dhe dallonin lehtësisht
Çdo ndryshim në hedhjen e hapave,
Nxjerrjen e zërit, kur përshëndesnin,
Mbajtjen e kokës më lart a më poshtë
Se zakonisht.
Dallonin plakat mbi gurë
Madje dhe densitetin e dritës,
Të shtuar apo pakësuar
Te sytë e fqinjëve të rrugicës.
Dallonin lehtësisht plakat
Shkesët që hynin në rrugicë,
Krushqit po se po
Nga të gjithë të huajt e tjerë …
Kroniste të regjura ato,
Lajmet në vesh
U vërshonin si me magji vetë.
Por në shtëpi, kur hynin,
Secila, pas stilit dhe mendësisë së saj
Gjithçka e rrëfenin të letrarizuar në çast…
Kështu fundksiononte
E drejta e sehirit.
Ndodhte të mbetej bosh një sofat
Për shumë vite…
Sëmurej e s’dilte dot më,
Apo edhe vdiste e zonja e shtëpisë.
Kështu , më shumë se kurrë
Si gur varri ngjante sofati…
Shtatë janë ata ...
1992
AKTORI I HOLLIVUDIT NE VENDLINDJEN E PRINDERVE
Ja shtëpia e prishur dhe ndrequr disa herë,
Arra e lartë përpara që e mblidhte tërë fshati,
Lirishtat pastaj dhe vreshtat e pjekura,
Për të cilat , mes lotësh përvëlues
Aq shumë i kishin folur
Prindërit e tij të përdjegur…
Por ndryshe kujtimet ,
Ndryshe tani mes fshatarëve,
Mes gurëve të udhës, gjerdheve, baltës ngjitëse;
Ndryshe pranë vatrës,
Institucionit të zjarrit...
Të vish nga Hollivudi,
Vallë, a mund të ndihesh bashkëfshatar
I këtyre njerëzve që të ndjekin pas miqësisht
Dhe të ftojnë në shtëpitë e tyre
Për të shijuar një ngastër lakror folklorik?
Përkulet aktori ritualisht
Të marrë një grusht dhe
Për ta pasur në Amerikë,
Atje, ku dheun kozmonautët
Tashmë e sjellin nga të tjerë planetë.
1992
KRYQEZIM
Te semaforët, në kryqëzim
Gjethe vjeshte shkunden pareshtur.
Thurur mes degësh të një lisi me myshk,
Mbi rrugë varet një fole e heshtur.
Zogu ka ikur, shtëpiza e trishtë
Erërash tundet, zbulohet përherë.
Poshtë makinat shkelin gjethet;
Lart qiellin trazojnë retë.
Si bëhet foleja mbi kryqëzim;
Mes tymit, mbi rrota si çelen vezët?
Po kush nuk jeton sot në rrezik;
Kë era s’tund si folenë e zbrazët ?
2000
ZOGU
Në folenë mes degësh, që e mbajnë si gishtërinj
Lindi zogu i vogël, dhe një ditë u rrit
Aqsa mund të rritet një zog.
Një ditë madje, mësoi të flasë.
Më falni, mësoi të këndojë…
Një ditë tjetër të lume
Mësoi edhe të ecë.
O, më falni përsëri;
E saktë është të thuhet, nisi të fluturojë…
Me shprehitë prozaike të njerëzve
Ngatërrohesh lehtësisht….
2000
MESHTEKNAT
Farfurin florir’ i vjeshtës,
Farfurin
Majë mështeknash, ndanë udhës
Gjer tutje…
Shkel mbi gjethet,
Tapetin e poetëve,
Ca vargje si lutje
Tek pëshpëris me vete
Si të vërshojnë kujtimet korijes
Mes mështeknash;
Me nostalgji t’ëmbël
Si të trazojnë!
Iku ver’e çmendur.
Zogjt’ siç ikën përmallshëm,
Bashkë me një dashuri
Që s’e mbërriti vjeshtën…
Ah, mështekna që shfletoni
Lirika n’ajër,
Tek tremoloni
E bëheni flu,
Pa më thoni,
Një vjeshtë të vetme
Kur s’u përhumba
Thellë te ju?
1978
MIO
Ku s’drithërin Vangjush, peneli yt, ku s’drithërin ...
Nëpër dritën e ngrirë të dëborës, mbi zabel e mbi
pullaze.Nëpër qelqet me perde si trille
bryme, nëpër qelqet ku netëve hëna udhëhumbur shfaqet
e diç kërkon.Sokakëve intimë ku lulet
kapërcejnë avllitë, si ajo femra e ndezulluar që
përvidhet e shkon të bëjë dashuri.Kopshteve
me mollë dhe aromë, shtegut me shegë të
çara nga ekstaza e ëmbëlsisë...
Ku s’drithërin Vangjush, ku s’drithërin !
Ujërave të lasgushta të liqenit që rrëqethet kur e
cikin mjellmat e bukura, sensualisht të bukura që treten larg...
Vjeshtës Vangjush , vjeshtës ,
që zverdh e ndrit gjithë Korçën, duke të kthyer
flokët e dashurisë së humbur;
Ku s’drithërin...
Siluetave të largëta të kuajve dhe mullarëve ,në
paqen e një muzgu që përgjum fushën.Fushën
ku zënë e përhihen zogjtë e natës si ëndrra të
shqetësuara .Nëpër diellin që rrokulliset përmbi
tjegulla , gjersa macja e shtjell si lëmsh
në pejza – pejza rrezesh.Ballkoneve me trëndafila
të flaktë që të shpojnë dhe kur s’i prek.Nëpër
shiun që shkundet lyla- lyla mbi kalldrëm, shiun
motkeq të fundgushtit, që verën merr me vete.
Ku s’drithërin , Vangjush, peneli yt…
Thellë, mes mështeknave flu flu, që duket sikur
flladi do t’i rrëmbejë dhe do t’i shprishë si push lulesh .
Pellgjeve nëpër bar si sy melankolikë, mes çeltirave
të pyjeve shungullues…
Ku s’drithërin…
Gjer dhe te rruga me blirë dehës, ku rrinte Seferisi,
konsulli poet në Korçën alla française. Seferisi nobelist,
Vangjush , që kishte në poezinë e tij pakëz Korçë
të dëbortë nga peneli yt me drithërimë…
1982