LETRA TË ZHUBROSURA

(Tregim i bazuar në një histori reale)

Fatmir Terziu

Katër copëza letrash të zhubrosura notonin lirshëm në atë pellg. Njëra copëz ishte më kryeneçe se tjetra. Teksa, njëra krekosej t’ja kalonte tjetrës, një dallgëz, po aq misterioze nxitonte aty pranë të shembte gjithë atë ndërmarrje inatçore. Era që frynte në atë cep të rrugës dukej se kishte hyrë me gjasa të dukshme në këtë inatëri. Ndërsa sytë e mi iknin e vinin mbi disa shënime të një poezie, që lapsi im e shënonte mbi një bllok shënimesh:

„Si do t'ia përshkruanit fëmijës tuaj

ndryshimin mes letrave dhe faqeve

njëra përdoret për të shkruar

dhe tjetra është për numrat.“

Eh, punë letrash thashë me veten time. Punë letrash të zhubrosura, kjo puna e këtij pellgut. Letra që s’hyjnë më në punë, e jo për të shkruar. Ashtu të zhubrosura, të mbledhura shuk, pa identitet, pa ndonjë interes për to, ngjajnë si kjo puna jonë. Ngjajnë me ne në pikat e Globit, ku identiteti ynë shkërmoqet për punë letrash e me fate letrash. Ngjajnë si një imitim. A thua vërtetë janë imitimi ynë?

Ndërkaq një dallgëz paksa më nervoze kishte mbërritur e kishte rrethuar të katër ato zhubra që në përbysje e sipër po humbisnin e humbisnin formë e madhësi nga çasti në çast. Ndjehej kjo edhe me ardhjen e asaj dallgëze, që në këndin tim të vëzhgimit prodhonte një panoramë të qartë e të tejdukshme. Unë isha përhumbur mbi këto copa letrash. Kisha gati tridhjetë minuta që ndiqja kapriçiot e tyre në atë pellg. Dhe mendja më rrinte tek ajo sallë, tek ata njerëz, tek ai ambient lluksoz e tek ata sy që më ndiqnin e shoqëronin tërë qenien time.

Dhe sytë prapë shkitazi tek poezia, që hynte në këtë mësymje ndjesish dhe mendimesh:

„…Jepi Tjetrit një libër në vend

lëreni të hapë këto faqe, këto letra

le të zbulojë se ato janë të ngjashme

dhe të ndryshme në të dy mënyrat

Ju përdorni Tjetrin për sytë tuaj

dhe Tjetri për duart tuaja

Lëreni të ndiejë çdo faqe

lëreni të shohë çdo letër

por le të shohë çdo faqe

dhe le të ndjej çdo letër…“

Blloku po ngarkohej. Nga dritarja e asaj salle ndiqja nakatosjet në atë pellg. Por nga ana tjetër, nuk e di vallë as tani, pse ajo sallë e ngarkuar me njërëz të shumtë, kishte ngulur sytë tek unë?! Nuk e di… E di vetëm, se unë flisja e flisja papushim. Flisja dhe mezi i kujtoj ato fjalë në këtë moment. Por, atë skenë e mbaj mend dhe më shfaqet para syve si në një ekran televiziv. Nuk e di pse më sillej vërdallë ajo gazetë e varur në atë kornzë. Ajo foto e madhe dhe ato shenja të nderura si tela të gjembëzuar në ato stenda tejet të vjetëruara.

“Paska folur një farë Kristodopulos...”.

E pastaj? Kristodopulos ka patur gjithnjë. Le të flasin. Fundja kanë gojën e tyre. Njerëzit shpeshherë janë si njolla në qelqin e një dritareje. Ja si ajo dritare që është atje, tutje ku ndodhet edhe ajo kornizë. Fjalët e saj janë si vetë ata njerëz me njolla të tilla. Ata vetëtijnë dhe shndrijnë kur dielli është jashtë, por kur errësira është përcaktore, bukuria e tyre e vërtetë zbulohet vetëm në qoftë se ka një dritë nga brenda. A ka dritë nga brenda? Do ta mendonit këtë? Drita është gjithmonë e ndritshme. Shkëlqim, shkëlqim… Vështrimi, djegia, ndriçimi, agimi i përhershëm që rrokulliset përtej. Hapësira anësore të Tokës. Ju do të mendoni? Drita dhe Errësira, dikur ishin shkrirë në mënyrë perfekte. Me mendje? Presion dhe dendësi dhe dashuri. Mbushja e kupës qiellore midis mendjes. E majta dhe e djathta e Zotit, para se Ai të krijonte Tokën. Po ajo?

Ajo ishte e racës, sërës, origjinës, llojit, modelit dhe arsyes së tyre. Unë isha krejt ndryshe. Isha ndoshta si këta zhubra në këtë pellg. Ndoshta më keq akoma. Koha sillka në lojë e në skenë perceptime dhe ngjashmëri. Ja shihi këta gjëra që zveniten. Ja shih dhe këtë farë surrati që më vjen e ikën mua në këtë ekran të turbullt që ka mbetur si një qelq i ftohtë në mendjen time.

E pastaj çfarë ka këtu të shqetësohem? Kështu e ka jeta. Apo jo? Të merr si një dallgë me vete e të shpie gjetkë në pellgje të ngjashme. Pellgje me letra të zhubrosura që destinohen të kalben… në errësirën e ujtë. Pra, zemër mund të mos ju duhen faqe ose letra, por do të të duhet një gjuhë dhe një shpirt, t'ia flisni këtë fëmijës tuaj. Kush është ende i hutuar se si dallojnë faqet dhe letrat? Vijnë me ngjashmëri dhe ndryshime dhe së shpejti ajo dritë brenda errësirës do të rritet. Dhe dije se edhe ti, vetvetja ime nuk e di si ndodhi kështu.

Ishte e premte, pasdite. Ajo ditë përkonte me ikjen e shkurtit. Kishim vendosur me Suzin të dilnim jashtë. Restoranti ishte prenotuar ditë më parë. Ishte hera e parë që unë shqiptari i ardhur në këtë vend të dilja në një restorant me një angleze në një mjedis të këndshëm, rehatues, tipik dhe shumë ndryshe nga sa e kisha imagjinuar. Njerëz të ftohtë, por të qeshur, në hallin e tyre. Tavolina me një stil e shije tërheqëse. Një pemë, me llambushka, që garonin me njëra tjetrën. Muzikë që të bënte për vete. Një sallë që ndjeje aromë dhe lehtësi frymëmarrjeje. Një femër, si Suzi që më bënte të përhumbja. Gjoks i mbushur, kokrra gjinjsh të shpërthyer mbi fustanin dekolde. Pulpa këmbësh që fërkoheshin me të miat herë pas here. Sy bojëkaltër që më rrëmbenin si një varkë në mes të oqeanit. Flokëbjondja që më magjepste deri në tretje. Buzë që më përvëlonin… E pastaj buzët kishin kryer misionin e tyre. Nisi biseda. Një bisedë e ëmbël. Një bisedë për kotësi. Për histori. Për miqësi. Shoqërira…

-E shikon atë kënd?

-Po.

-Kam qenë gjashtë vjeçe kur kam ardhur për herë të parë këtu. Isha me nënën dhe babain, dy vëllezërit dhe një kushërirë e babait. Ishim për të festuar ditëlindjen time. Që nga ajo kohë s’kam ardhur më në këtë restorant…

-Pse?

-Puna e prindërve. Ata u ndanë fill pas asaj ditëlindjeje. U ndanë dhe kjo sallë ishte si një dëshmi, si një shkak më mirë të them.

-Si shkoi më pas?

-Thjesht. Thjesht u ndanë.

-Si thjesht?

-Ashtu thjesht, fare thjesht…- Erdhi një zë nga tryeza afër.

Unë ktheva kokën. Pashë një gjysëm burrë. Një mashkull veshur festiv. Në njërin xhep mbante një shami të palosur kënd, dhe një gonxhe ngjyrë të kuqe, shenjë tipike e të pasurve të këtij vendi që shfaqeshin në festime të tilla familiare. Ai më dha një buzëqeshje të ngrirë. Unë ia ktheva si me hutim. Pastaj ktheva kokën nga Suzi. Ajo buzëqeshi dhe me këmbën e saj të zbathur filloi të më kilikoste pulpën e këmbës së djathtë. Unë kisha mbetur me habinë time. Nejse, ishte vetëm një çast, kaloi shpejt. E dija që nuk ishte mirë të pyesja më shumë. Biseda ndërroi temë. Flisnim për dy vendet tona. Ajo foli me zell për Anglinë, traditat e festimit, kulturën angleze dhe unë e dëgjova me vëmendje.

Kur nisa unë të flas për Shqipërinë, natyrshëm e nisa nga bukuritë natyrore, ushqimin e shijshëm dhe … fola gjatë për njerëzit, familjen, traditat. E ndërsa flisja për familjen time, pashë me bisht të syrit, se ai që foli më parë, ishte në krye të tavolinës sonë dhe zhubroste një gazetë në dorë. Pastaj e la mbi tavolinë dhe u afrua më afër meje. Buzëqeshi dhe drejt e në vesh më foli diçka që nuk arrita ta dëgjoj plotësisht. Foli shumë lehtë. Pastaj bëri me gisht nga gazeta. Suzi, që dirigjonte me kujdes këtë skenë e rrëmbeu e para gazetën. E hapi. Dhe pikërisht aty ku faqet e saj ishin palosur më dysh nguli shikimin e saj. Menjëherë ktheu sytë nga unë. Pastaj mbi gazetë. Pastaj iu drejtua atij personit, që e solli atë:

-Baba? Niku nuk është ky që shkruan kjo gazeta jote. Niku është shqiptar, është intelektual, njeri që e sheh jetën me një sy të njëjtë, me sytë e mi. Ai nuk ka nevojë për letra. Prandaj rri i qetë se nuk më dashuron mua për të marrë pasaportën e vendit tonë. Ai ka plane të tjera për jetën...

-Unë, edhe pse ajo fliste, më mbronte, më prezantonte ndryshe nga ajo gazetë, ende nuk dija se ku ndodhesha. Tavani më ishte ulur mbi krye. Tavolinat i shihja bosh. Madje njerëzit më ishin mbledhur grumbull mbi tavolinë... Aq më tepër fjala “baba”...

Ngrita vetëm dorën. Ishte një shenjë të pushoja Suzin. Ajo e ndërpreu fjalën. Pa nga unë dhe u përlot. Kurrë nuk e kujtoja të ishte përlotur ndonjëherë. Nuk e kisha imagjinuar një skenë të tillë. Nuk e di pse ndodhi kështu...

Pastaj u ngrita duke u mbajtur në një cep të tryezës. Fshiva sytë. Nisa të flasë... Por, askush nuk më dëgjonte, as nuk më vinte veshin. Nuk e di s’e çflisja. Nuk e di. Ai, ‘babai’ që trazoi këtë sherr nuk ishte më në krye të tryezës. As në tavolinën që ishte ngjitur me ne. Vetëm një hije dritash vinte e ikte duke diktuar vëmendje mbi pjatat gjysëm të zbrazura.

Suzi ishte pranë meje. Ecim më tha. Nata është e bukur. Kemi akoma për të festuar...Ndërsa ecnim shuku i letrave të zhbrosura kishte marë arratinë. Andej ku kryqëzoheshin dy pellgje të vegjël lumi, duket se bënin gargaranë e fundit të paraikjes në errësirën e tyre. Zhubrat e tyre shuheshin ngadalë, si fluskëza të vockla, që shuhen nga goditjet e padukshme të ajrit. Dhe mendja ime ende sillej sa nëpër pellgun e ujtë, aq në bllokun që më parë kishte shënuar vargjet e fundit. Pra, do të marrësh një libër. Aty do të ndjeni faqet dhe gazetat e saj. Ju do të shihni dokumentet dhe faqet e tij dhe me një stilolaps në dorë do të kuptoni se errësira nuk ishte më aq shumë e vetmuar. Siç mbetet në libër vetë Zoti vendosi pak nga vetja.