Partitë janë njësoj të njëjta, prodhim i një sistemi të vjetëruar që mohon çdo ligj të natyrës. Të dhënat historike tregojnë se kur Inkasit zbuluan qytetin e Tiahuanaco në Amazonë, në shekullin e dytë pes., ai ishte i braktisur. Edhe pse inkasit jetuan në atë vend brez pas brezi, shekuj pas shekuj, ata e lanë atë plotësisht të patrazuar. Indianët e Amerikës kanë një moto:
"Ajo që është në mal i përket malit".
Kjo do të thotë se çfarëdo që ata gjejnë, nuk e shqetësojnë, as nuk e shkatërrojnë, as nuk e lëvizin dhe as nuk e heqin. Mund të lexoni për të, ta shihni të portretizuar në filma ose t'ju tregohet për të, por nuk ka asgjë si ta shohësh personalisht. Është një lloj lakmie e përsosur që e ndryshon një njeri në një introvert me sy të egër, mashtrues, të fshehtë, intensiv, i cili mund ta çojë veten dhe të tjerët drejt shkatërrimit dhe vdekjes përmes lakmisë së tij.
Tiahuanaco u gjet nga Pizarro dhe në vitet 1520. Me sa duket, ethet e arit kishin pushtuar të gjithë ekspeditën e tij, sepse ata vazhduan të vandalizonin pothuajse gjithçka që shihnin. Ata thyen mijëra statuja në kërkim të arit. Kishte bulona të mëdha argjendi deri në disa tonë secila, që kalonin nëpër monolite masive prej guri. Ata thyen këto monolite për të marrë bulonat e argjendit. Ishte një anëtar i zbuluesve të hershëm, një prift spanjoll, Diego de Alcabaso, i cili në fletoren e tij shkroi:
"Pashë një sallë të madhe, të gdhendur në çatinë e saj për të përfaqësuar kashtën. Aty ishin ujërat e një liqeni që lante muret dhe një oborr i mrekullueshëm në këtë qytet të të vdekurve. Duke qëndruar në oborrin e tij të bukur, në cekëtinat e ujit, mbi platformën e një kolonade madhështore kishte shumë statuja të bukura burrash dhe grash. Kaq reale ishin sa dukeshin të gjallë. Disa kishin gota pije të ngritura. Të tjerët ulur ose të shtrirë, si në jetë. Disa ecnin në përrua që rridhte pranë mureve të lashta. Gratë, të gdhendura në gur, tundnin foshnja në prehër ose i mbanin në shpinë”.
Asnjë nga këto statuja nuk qëndron sot. Lakmia e qytetërimit e ka shkatërruar Tiahuanacon me vandalizëm dhe vjedhje. Megjithatë, bënë atë që bëjnë shumica e atyre që kanë ethet e thesarit - ata injorojnë vlerat intelektuale të cilat janë më pak të dukshme.
Porta e madhe prej guri në tempullin e Kalasasaya ka mbishkrime nëpër harkun dhe në shtyllat e saj, të cilat, për syrin e patrajnuar, duken si gdhendje pikturash të pakuptimta. I mbeti Arthur Posnanskit të kuptonte rëndësinë e tyre; ai u pasua nga Wendell Bennett dhe John Phillips; pastaj Hans Schindler Bellamy dhe Peter Allan të përfundonin deshifrimin e fotografive të përshkruara në mënyrë kaq të përshtatshme në librin e tyre, Kalendari i Tiahuanaco-s. Libri i mëvonshëm, Idhulli i Madh i Tiahuanaco-s, tregon më tej shkëlqimin e tyre në deshifrimin dhe përkthimin e simboleve figurative të gdhendura në një statujë monolitike të gërmuar nga një tempull i varrosur. Ky libër jo vetëm shpjegon deshifrimin dhe përkthimin e tyre, por tregon për punën e mundimshme për të ruajtur monolitin. E vetmja gjë që ata nuk shpjegojnë dot është pse kjo statujë e madhe ka dy duar të majta dhe jo të djathtë. Por ky mund jetë edhe simbol, që paralajmëron se ç’mund të ndodhë kur shoqëria drejtohet nga parti të njëjta, dhe dy kundërta duhen për të mbajtur trupin në ekuilibër.
Commentaires