Gjëja e parë në Atdhè

Gjëja e parë në Atdhè

Nga Fatmir Terziu

Gjëja e parë në Atdhè

bëj gati biletën e kthimit

nxitoj të kujtoj gjërat që janë për ne,

duke mërmëritur dhe duke numëruar përtej shënimit,

të paktat,

nipër, mbesa, të sapolindur, të sapomartuar, për të bërë gati dhuratat.

Dhe pastaj fiksoj vizitat, orët,

nxitoj tek varrezat,

lutem duke renditur të gjithë shenjtorët,

duke u përleshur me bulëzat e djersës

duke ngulur sytë në tokë,

i malluar, duke mërmëritur me vete,

pastaj duke parë qiellin,

atje lart

disa re mjaft të vakët

që mashtrojnë Shkumbinin e thatë

dhe shumë yje të largët

që mësyjnë edhe këtë natë

përtej derës.

Është koha e verës

nata ikën shpejt,

‘Mirëmëngjes',

a fjetët mirë?

Nëna ime i kreh flokët pastaj

më jep një puthje,

një puthje nga thellësia e zemrës së saj,

asgjë s’ka ndryshuar,

më ngjan si më parë.

Në fakt, ajo nuk është aty:

hyn e del në fotografinë përballë

mban kollanin e bardhë

e ngjesh rreth brezit,

e veshur bukur e më shkëlqen në sy,

pa fjalë

më përgatit kafen e mëngjesit.

Qielli u shoshit.

zogjtë nuk kishin filluar

kur babai u kollit

jo shumë larg nga shtëpia.

Në rrugicë

Ai përshëndet fqinjët

kalimtarët e tjerë;

disa janë nga mëhalla,

disa janë nga lagjet e tjera

merr e përcjell të fala.

'Si po shkoni?' ai pyet si për gallatë,

Babai shpotit me ta -

e mbyllëm edhe një natë,

shyqyr kemi ditë me diell

pastaj do të mblidhemi ndoshta s’e di?!

do të ngrejmë duart e sytë në qiell

do të lutemi për shi.

Duket se ia dinë gjuhën njëri-tjetrit,

edhe kur flasin me shpoti,

edhe kur vendosin në fjalë karremin,

e me fjalë bëjnë gjueti:

mos u lodhni, kush e gëzoi rendin,

ne që punuam sa në Jug e në Veri?

Komshiu im e lëshon një britmë me zë:

Të inatosem po me kë?

Kujt ti thuash “Punë e Mbarë!”

eh, të zemërohem, për çfarë?

Këtu, ata janë të gjithë miq,

si një familje e madhe,

ulen nga mëngjesi në darkë

edhe nëse nuk kanë lidhje i përcjellin disa halle

ata janë të gjithë në të njëjtën barkë.

"Çfarëdo që të ndodhë", - thonë ata,

“Rroftë komshiu!,

edhe ne kemi, kur ai ka.”

Zgjohem nga kjo ëndërr

në ditën e parë atje

e unë digjem si furrë

pyes kohën: a kam qenë vërtet në Atdhè?

Por koha është një rrotë që nuk përgjigjet kurrë.

Me një hap në Elbasan

Nga Fatmir Terziu

E vizitoj qytetin tim. Ndjej

aromën e rrugëve të kohës sime të shkuar,

sjell nëpër mendje kujtime

të gjithë lojërat e improvizuar,

shoh sot dyqanet e reja moderne me emërtime të çuditshme,

rrëmoj në mendje për t'i kuptuar,

sipas syve,

jo të gjithë të drejtëshkruar,

prerje në zemër

rrugët e qytetit në kujtesën time të vjetër të çartur

janë të vetmuar.

Hap i së shkuarës në „Spahikore“,

„Rema“ gurgullon poshtë me një zhurmë therrëse

daj Sifi zgjat duart në sytë e mi dy gurabije,

berberi Hasan, zhvidos një makinë qethëse,

dy shitëse, Xheje dhe Xhije, bëjnë miradije,

ditëlindjen e një mbese,

sytë ua bëjnë këmbëve me dije,

për të shuar etjen pas një kthese

ku ende duken gurët e një xhamije,

si shenjë ndjese.

Shtoj një hap në Elbasan, eci si i dehur,

nga Stadiumi rrugët janë ngjeshur nga trafiku.

Njerëzit nxitojnë, të etur

nga malli që shuajnë qëndrojnë pranë,

për të hequr qafe peshën e mbetur

nga vitet në mërgim që mbajnë.

Lulet e mimozës tek shatërvani shkelen, shpërndahen,

aroma e tyre shpërndahet me vesë aty pranë

ku disa fotografi të ndera thahen.

Më pas është koha kur qyteti zgjohet

në një ditë të ndritshme

dritat e rrugëve u zbehën papritmas

këmbët ndalen tek „Skampa“

dhe dëgjojnë pesë goditjet e Sahatit rishtas

që në një frymë përkore

kundërshtojnë shpejtësitë e çuditshme anarkike

që shihen pas shenjave rrugore.

Largohu nga rruga!

Këtu është një tezgë e ngarkuar me perime

një tjetër më tutje me banane,

me domate, perime e të gjitha llojet e specit,

dy nëna me dy karroca fëmijësh,

hapat e tyre nxitojnë,

për të kapur çmimet e tregut të mëngjesit.

Në trotuar në kryqëzim, qofte të ndryshme

janë duke u skuqur për punëtorët e ndërtimit të një kulle

që dëgjojnë para ish-godinës së Bashkisë

„Zhvillimi është i shpejtë, i përshpejtuar, i qëndrueshëm“

për sa kohë që gjithkush është i gatshëm të lëvizë,

një zë që mbetet i pakuptueshëm.

Pastërtia e qytetit është e garantuar: pirgje cigaresh

dhe lëkurash të pështyra fara luledielli

janë marrë me kujdes, nuk ka mbetur asnjë pas,

nga brigada e pastrimit të Parkut „Rinia“

hije, silueta që ngjiten pranë pemëve,

deponitë e mbeturinave dhe kanalet e betonta

sytë e ngulur në tokë,

me mjeshtëri përplasen dominotë,

duke mbajtur cungët me piskatore të improvizuara

pensionistët në çdo kohë.

E djeshmja nuk shihet. Struket

në gërryerjet e shiut mbi banesa të mbytura nga telat,

do të jetë në mes të ditës çdo moment,

trafik i pamëshirshëm,

nxitur nga kërkesat e punës. Harta e ristrukturuar

mes Ullishtes, Labinotit, Bradasheshit

drejt Urës së Shkumbinit dhe Godoleshit,

është depozituar në një zyrë që shqyrton hallet,

si një zemër e operuar me pasazhe të errëta

ku rrjedha bllokohet, pastaj ndalet.

Karavelije, Dylgjerhysen, Xhamiqebire,

Spahikore, Qevanbeje, Namazgja, Belerbej, Bobolle. . .

çfarëdo që topografohet shkund çdo lloj ngjyre

që të pushtohet prej kësaj kohe,

dhe Njeriu i lirë, i harruar përtej genit

ka varrosur vetë tokën nën këmbë,

për të mos ardhur në pikën e të qenit,

ka shtuar edhe në Krastë flakët,

e jeta mbetet si një fije e zverdhur

aty ku dhe toka për varre është bërë kaq e pakët.

Zyrat e funeraleve janë duke u shtuar,

supozoni se për çfarëdo arsye njeriu nuk është varrosur në Elbasan,

dhe në mëngjes, ose në një kohë tjetër

shpirtrat nostalgjikë vijnë duke kërkuar, duke shkulur flokët

dhe nuk e njohin më qytetin e tyre të vjetër,

ku është ai qytet i braktisur pos së vërtetës,

me shenjat, shkarravitjet, gëzimet, vuajtjet patjetër,

prej lëndimeve të jetës?

Pellgjet e vogla të Rrugës së Trunxhave

Nga Fatmir Terziu

Më kujtohet makina „Škoda“ e Komunales

gropëzat e mbushura me ujë të rrugës pranë Dinamos

dhe spërkatësi që lëshonte ujin

turmës së vajzave të Gjimnazit

pasditeve duke lënë pas vetveten

tapetit natyror me shtrojë të verdhë

deri tek pusetat e kanalet,

qyteti bënte sikur shuante etjen

shpëlante mëkatet ...

… e ne djemtë si puna e xhuxhave

mblidheshim ndanë trotuareve e shpotisnim veten

kur pasqyroheshin fytyrat e vajzave

tek pellgjet e vogla të Rrugës së Trunxhave.

Aty ku shtypnin kohën këmbët e bardha

të bukurat kur ishin kaq shumë

para provimeve

ndjenim vetëm një zhurmë

në drurët e lënë dëshmitarë të pagojë

të verdha dhe portokalli

e si ndonjë gardelinë

duke u mbushur me drojë

iknin,

të pazëshme

të përskuqura deri në gojë.

Më kujtohen pos tyre disa afishe

terrakota për të djeshmen e kësaj rruge

më enigmatike se e tashmja ndryshe.

Deri nesër,

e pakuptuar,

ose deri disa të nesërme,

si puna e të gjitha xhunglave

e nesërmja e vetëharruar,

pa Rrugën e Trunxhave.

Rruga e Trunxhave

kur lexohet nga e sotmja

bëhet e kaluar, mbetet si puna e batutave,

e përhumbur, e zgjuar vetëm nga habia,

e memorja,

tani si puna e atyre frutave

e mosha në të pesëdhjetat e mia,

në fotografinë bardhë e zi mes tastierës dhe poezisë

duke shkruar vargun me imagjinatën e trunxhave

të kohës së ëndërrave të bardha të rinisë.