
Nga Fatmir Terziu
Në skizofreninë shumëgjuhëshe të festës globale të koktejve, sa prej nesh kanë menduar të pyesin kuptimin e fjalës „traditë? Ne hamë ushqim kinez, mbrohemi me gjuhë të huaja dhe disi në mënyrë të padukshme mbiemri i gjyshit Janku bëhet Xhanku, dhe gëzimi i dobët i prindërve për të marrë një letër të gjatë dhe të detajuar me postë nga fëmijët, emigrantët shtypet me gishta të lodhur nga përditësia në një skype të përplasur mbi një ekran të shtrenjtë. Në atë lloj mesazhi - një pyetje:
- Ne jemi mirë. Ju si jeni? (Nëse ndodh të jetë shkruar pa gabime).
Kështë është ky lloj komunikimi. Dhe ky lloj komunikimi global bëhet një vetmi me spektër të gjerë, ndaj dhe kuptimi fjalë për fjalë zhduket pas formulave të spiritualitetit tonë të holluar. Me psherëtima të harruara braktisim pushimet tona. Me një kujtesë të butë, ne i kapërcejmë ditët e javës.
Nuk flasim më në telefon, lëmë mesazhe. Ne nuk gëzohemi për sukseset e miqve tanë, por i urojmë ata shkurt. Ne bëhemi vetvetiu kështu emaile që flasin dhe e rezervojnë heshtjen për bisedat.
Me të tjerët. Me veten tende. Me gjurmët e zbehta të momenteve kalimtare të lumturisë. Pra, për çfarë traditash po flisja? Ah, po!
Për ata që na mblidhnin në një tavolinë, vendosnin të vegjlit në stola për të thënë një poezi dhe na dërgonin te dera me thasë me letra, si me thasë të mbushura me të mira të tjera. Dhe po ashtu, me ca lotë tashmë të mbetur, duke u rrotulluar në centrifugën e përfituesve të suksesshëm, të panjohur. Kur do të shihemi sërish, meqë nuk jemi ende në shtëpi?!
- Mos harro të vendosësh një fije leshi të kuqe në kanatiere, bir – më këshilloi gjyshja - që të mos të vjedhësh shpirtin jashtë shtëpisë, kur u nisa për herë të parë për në shkollë! Nëse të Tjerët të nderojnë, përhumbesh, përhumbet dhe shpirti, pra nuk ka shpëtim! Ju do të mbeteni i gllabërruar nga skizofrenitë e të Tjerëve, dhe nga aty e nga kudo, vetëm zbrazëtia e trishtuar do të mbetet për ju!
Mendoj për këto gjëra dhe me besim elegant fut një çelës të mbajtur me kujdes në xhepin tim në derën e shtëpisë sime angleze. Ashtu si komshiu im, i cili pret që e shoqja e tij të kthehet nga puna dhe më pas së bashku, ashtu si e kanë zakonin e tyre mund të shpëtojnë nga zbrazëtia brenda mureve dhe të shkojnë diku ku komuniteti i tyre organizon salsa. Një dorë kockore më peshon enkas në shpatullën, ndërsa zhbirroj çelësin me sytë e mi të ngulur aty në veprimin që kryej, pa ndjerë hapat e lehtë të komshijes së moshuar. Venoze, vështrimi i mjegullt i fqinjes sime derdh një përshëndetje të sjellshme dhe rikthen një buzëqeshje të grabitur nga mosha e saj rinore, ndoshta shtatëdhjevjeçare, për ta shtrydhur mirësisht në padurimin tim dhe për ta fshehur në kështjellën time të ngritur me murre tradicionale.
- Ti gjithmonë vjen në shtëpi në këtë orar! - zëri del i lehtë dhe përplaset në bardhësinë e mureve dhe vetëm sot më në fund vendosa të flas me ty...
- Pas pesë vitesh heshtje që kur jam prezantuar? – I lejoj vetes një surprizë paksa dehëse.
- Pas pesë vjetësh e katër muajsh - më korrigjon me qetësi. - Ju dhe bashkëshortja juaj jeni një familje shembullore. Unë kam qenë duke ju vëzhguar miqësisht, për një kohë të gjatë, por mos më keqkuptoni. Jetojmë në një skizofreni të kohës, në këtë mori shumëgjuhëshe dhe ndoshta nga kjo kam hezituar.
- Faleminderit - u hutova - por...
- Prandaj vendosa sot t'ju ftoj të dyve për një gotë verë në kopshtin tim. E shihni, unë jetoj vetëm në këtë lagje. Vura re se vetëm ju dhe unë, nuk dalim shumë nga shtëpia. Kur kisha burrin tim mirë me shëndet ndiqja traditën. Ai e donte shumë Pubin matanë rrugës kryesore. Tani, gati e kam fyer traditën time. Sa fyese është mungesa e traditës këto ditë, nuk mendoni?
- Tani është …! – Unë sqarohem – A ju mbeten boshllëk ato tradita edhe sot e kësaj dite?
- Njeriu duhet të jetë gjithmonë i kujdesshëm për të qenë i sigurt se nuk ka gabim në gjykimet e tij, e udhëzoj fqinjen time. Dhe i ripërsëris ju pres në orën shtatë.
Një zile e matur depërton tinguj mistikë në gjysmëerrësirën e gjelbër të shtëpisë fqinje. Ajo lundroi përpara kutisë sime të shtrirë me çokollata si një fantazmë e qeshur e thirrur nga përtej. Si një klon i Hound of the Baskervilles, ajo foli me mirësjellje-zbutëse.
- Sa kohë! - tha ajo - isha e sigurt që ishe po aq i saktë sa anglezët e vërtetë!
- Në fakt, ne jemi shqiptarë - i thotë ime shoqe - Dhe tradicionalisht ne i puthim nikoqirët në të dy faqet.
- Nuk më shqetëson nëse më puth, o djalosh, - thërret plaka - në pesë vjet e katër muaj të pashë vetëm disa herë, dhe kur shikove "rastësisht" kopshtin tim, mendova nëse po më jepje ndonjë sy të sjellshëm?
Me një majë, fus fillin e kuq të leshit nën kanatiere.
„Mos u shqetëso, e dashur, gratë angleze duhet ta marrin xhelozinë filozofikisht“, tha fqinja e moshuar frazën e saj të radhës.
- Unë nuk jam...
- Po, po, jo, por është koha të ngrihesh - vazhdon fqinjja ime - shiko lulet e mia. Unë e kam krijuar këtë parajsë private për veten dhe ata që zgjedh të vizitoj.
Rreth e rrotull, kjo lulesë e rrethuar prej guri u bën nder breshkave mozaike që ushqehen në mënyrë statike me ngjyra mahnitëse aromatike. Një grabitje e vërtetë bojërash në kurriz të thinjave klimatike, të zhytur si një kornizë e ngushtuar rreth modelit shpërthyes të jetës.
- Kopshti juaj është mahnitës! – bërtas – Urime.
- Faleminderit. Një traditë angleze. Kur nuk ka diell, krijojmë vetë.
Marr gotën e verës dhe zhytem në mendimet e mia. Dhe tek unë u krijua një rrezatim i qashtër nga dielli që më duket se nuk është ... Kur ai është larguar ndihem i dëbuar nga bota.
- Hani fruta - tha gjyshja - duke zgjatur një tas frutash plot me pjeshkë bionde.
- Merr pak patate të skuqura - më ftoi dhe më lë pranë dorës një pako katrore të mbështjellë. „Këta janë nëntëmbëdhjetë flamuj britanikë.“ Vura re që nuk kishe kohë të dekoroje shtëpinë për jubileun e Mbretit. Unë ju jap ato. Për çdo rast pasues.
- E kuptoni, nuk guxojmë... - tërheq vëmendjen ime shoqe.
- Oooh - e ndërpreu ajo - sigurisht që je! Anglia e vjetër e mirë ka nevojë për tradicionalistë si ju. Kur nuk ka anglezë përreth, ajo i krijon vetë.
- Faleminderit për mikpritjen tuaj - ne nxitojmë - Është koha për të shkuar. Ne jemi në punë nesër. Kemi angazhime të panumërta. Na vjen mirë që na ftuat në kopshtin tuaj. Ajo është si një përrallë me këto lule ekzotike.
Kristalet e shkrirë shkëlqenin në sytë e saj:
- Unë në fakt i solla të gjithë nga Xhamajka. Unë kam lindur vetëm këtu dhe kam kaluar jetën time atje. Dhe kur njeriu që doja vdiq, u ktheva në këtë ishull. Erdha bashkë me bimët e kopshtit tonë sepse nuk do të mësohem kurrë me mungesën e ngjyrave në këtë vend.
- Do të na tregosh gjithçka kur të takohemi sërish. Do të vini të na vizitoni. Unë do të përgatis ushqim shqiptar - e mbyll bisedën ime shoqe.
Një skuqje shpresëdhënëse u ngrit në mollëzat e pjerrëta të fqinjes, ndërsa fjala e parë që i doli nga goja ishte pyetje.
- Kur? - ajo pyeti.
Kur nuk ka miq përreth, vetmia i krijon ato vetë.
Comments