EH, KËTA PE DEVOLLI!

Thani Naqo

Eh,ç'më gjeti me keta pe Devolli!...Shkruajnë vjersha për baltën, për borzilokun, për Jugën ,për kuajt lëmenjtarë, per mullinjtë me ujë, për mëllenjat, për koshe e shporta, për qypkat me turshiçka e arme, për kurbatkat belholla, për kaçakët me mustaqe e me mjekër, për qentë në gjumë të thellë, për rudhat e trungjeve të shelgjeve dhe...dhe shelgje do mbeten edhe atatë e atojat që s'janë pe Devolli! Ce mua, ta dish de, më zjen koka, ditë e nate, si tenxhere me presion! Më zjen ore, më zjen gjersa të ngjeshet paq me avull dhe të shpërrthejë e të hidhem në erë, buuuumb, si atajat që tregon televizori në lajme.... Ce ja ku po ta them: ç'ë ce barku më varet mbi rrip, nga që ia sëlloj bërxollave dhe cigaridheve, e nga që ngjishem paq me të pirë, ama koka më zjen nga politika! Ce jeta është interes e politikë, de! E bubullij e lëshoj rrufera nga të revolucionit proletar dhe këtë e bëj kur dëgjoj ce korrupsioni ka pushtuar çdo qelizë të ekonomisë në trojet shqipëtare e gjer në çdo cep të botës atje ku mer frymë edhe zotërote. Seç na kanë dalë ca shkrimtarë e poetë, që mulivën e kanë mprehur nga ana e zezë dhe o burra shaj të shajmë komunizmin dhe lëvdojnë kapitalizmin. Por unë e di se edhe kapitalizmin do ta lëvdojnë gjersa t'ua rrjepë lëkurën e ta flenë mendjen, e papastaj do thonë "ç'na hëngi me nder b...që ta kruajmë me lapsin e kuq" Dhe papapastaj, ti e kupton se ç'do ndodhë...Ce do ta ngremë ore, atë, që e hoqnë zvarrë me kavo e me litarë, eeeee më mirë mos e them emrin se kam hallin e tenxheres me presion ce më shpërrthen tani që po flas me tyja e kam hall se ndonjë ciflë do të të zërë edhe tyja...Ta them këtë ce më dhimbsesh, ce jemi pe një ane, pe mishi, pe gjaku e pe koske. Që kur dola pension shikoj ëndrra me partizanë, ce kam qenë partizan që 12 vjeç, e më zë malli e vesh opingat e bëj përpjetë malit. Jo me dyfek me gjalëmë, por me dyfek automatik rus e ngjesh e ca kobure në brez e më vjen të shpallem kaçak, si në kohën e Rilindasve....Ce më vjen keq për mundin e djersën e derdhur gjysëm shekullore, por edhe për tërë atë bojë e letër për temat e mëdha të letërsisë sonë të lavdishme. Ce, për turpin e botës, ato libra të vyera tani nuk i lëçisin as të vjetrit, ce lere papastaj çdo ndodhë me brezin e ri që nuku di të lëçisë. Më ngrihet leshi përpjetë kur mendoj se do mbetën heronjtë e luftës dhe heronjtë e heshtur, por edhe edhe neve, veteranët e luftës e të ngritjes së kooperativae, do mbetemi në harresë.... Nuk të ka zunë malli të lexosh librat që formojnë dhe kalitnin njeriun e ri me ideale? Pëer shembull romanin Si u kalit çeliku e mbaj tek koka e krevatit, kurse ime shoqe, mësuese letërsie, di përmendësh Naimin dhe Çajupin. Ta them këtë që ti dhe tërë emigrantët ti mësoni përmendësh poetët tanë të rilindjes e të socializmit që të jeni në gjendje për të përballuar jetën e egër kapitaliste. Fshati im, nga 200 oxhakë, tani ka mbetur me tre oxhakë, që tymojnë dhe nuk kam fuqi të leroj e të mbjell tërë arat e të ikurve....Aman, djerinat u mbushën me ferra e po bëhen korije e këneta...Harrove, na kishte zili tërë bota! Më thonë se akoma kanë mbetur libra të asaj epoke të lavdishme nëpër bibliotekat e qyteteve e të shkollave, por unë nuk ia kam ngenë, ce pensioni është sa për të blerë cigare dhe një sallatë marule, edhe po të mos i mbjell arat, më mbetem fëmijkat pa bukë e pa gjellë...Por ti që ke iku larg, si të durohet që nuk lexon librat që na kaë edukuar e të shuash edhe nostalgjinë me fishkëllimat e lokomotivave dhe me aksionet për korrjen e grurit me drapër? Iku çerek shekull e nuk po del ndonjë biznesmen i letërsisë që t'i ribotojë ato vepra e t'i shpërndajë falas para zgjedhjeve elektorale... Ah sa gabim kemi bërë që me letrat e atyre librave...(më vjen ndodt ta përmend fjalën b... ) i përdornim në banjë, i bënim edhe kaushë për fara luledielli e kungulli, ndeznim e zjarrin në vatrat tona... Aman, - vazhdoi. - u thuaj devollinjve të diasporës të mos harrxhojnë kohën me të tilla të shkruara, si ato që përmenda më lart, me grifsha, me ketra, me mëllenja, me nallane, me ketrusha e ketrushë, se mua më ze alergjia nga tema të tilla, çë se jam pe fshati. Nuk i kam treguar kujt, por ty po ta them ce, sa u pranova në radhët e Partisë, mua më ngordhi nervi i aromave të luleve dhe i dashurisë. Kjo ndodhi një javë pas martese...

-Amen! - e ngushellova, - Pa, he, - i thashë, - si të bëj, ce mbeta në udhëkryq poetik. - dhe ai m'u përgjigj:

-Mos u mundo me të shkruara të gjata e as me të shkurtëra, me ngjarje amerikane e meksikane. Nuk i lexon kush nga që i ke të ndërlikuara, të hidhura e të stërgjatura...Posi bre nuk ke shkrojtur një vjershë për partizanët e për heronjtë e heshtur? Dhje ankohesh përse nuk të darovitin me likushka...Ika! Ika ce kam ca punëra që nuk presin. Për vjersha e përtregime do llafosejna tjetër herë...

-Çfarë punëra ke hapur, ta shaloj aeroplanin e të vij të të ndihmoj, - i thashë.

-Aman, - tha, - ca punëra që duhen bërë pa filluar dëbora...Çatia duhet ndruar, ce pikon, por dhe bërsitë e kumbullave e rrushit më mbetën pa zier...Qoftë dimër i gjatë e me dëborë shumë, nga prandvera, kësmet, do shes një viç dhe paratë e viçit i kam taksur të nxjerr një libër të trashë me vjersha patriotike. E parandjej se do të përloten kurbetlinjtë, kurse këtaja, që kanë mbetur këtejza, ta flenë mendjen se vetëm në vendlindje bëhet gjumi rehat...Hajde, mbeç me shëndet e ngri dollira me raki pe Devolli se të bëhet gjak e dhjamë! Ma dërgo adresën se do të të bëj dhuratë një palë opinga me xhufkë...

-Nuk kam fustanellë, - i thashë. - As qeleshe.

-Epo, tani ka dalë moda e valleve me qeleshe, me benevrekë ose me poture e shallvare arabe e turke e jo me fustanella të bardha...