Familjet e medha , te nje kombi nuk jane produkt i deshirave te personave te vecante , as krijohen dhe as zhduken me dekret e me dhune , qofte dhe shteterore . Kane nje rrjedhe , nje prejardhje te shquar , qe ja percjell brezi brezit . Ne te tera momentet e shquara historike , familjet e medha evidentojne cilesi te shquara , ne dobi te Atdheut , te shoqerise dhe te perparimit .
Ne familjet e medha lindin njerez te diferencuar heroikisht dhe menderisht. Shoqeria nuk eshte thjesht livadh i niveluar . Familjet e medha lindin spontanisht dhe zhduken , kryesisht paqesisht . Kreu i familjes se madhe shquhet per dituri natyrale , qe ja trashegon pasardhesve . Familet e medha i jane pergjigjur me pushke dhe pene , kur ka pas nevoje Atdheu . Historia shkruhet nen analizen , kryesisht te familjeve te medha .
Une nuk i perkas ndonje familje te madhe . I perkas nje familje kurbetcore , qe gjithnje ka qene aleate me familjet e medha . Kjo aleance e ben familjen kurbetcore , klase progresive te shoqerise . Shume historiane , nuk i dallojne kufijte e klases kurbetcore , por kjo klase aktualisht , ka krijuar historine dhe industrine e saj progresive . Ne se nuk do te ejkzistonte kjo klpase me dimensionet aktuale , Shqiperia do te ishte shume me e varfer .
Ditet e fundit , RTSH transmantoi nje dokumentar te familjes se madhe Butka. Kjo familje si te gjitha familet e shquara shqipetare , u perndoq nga monizmi kemba kembes. Dihej prejardhia e saj intelektuale , nga themelusi i saj , Safeti dhe vellezrit e tij . Familja Butka nuk ishte e madhe vetem numerikisht , por eshte shquar , per personalitete me emer , ne te gjitha veprimtarite patriotike .
Nga familja Butka kane dale perfaqesus , te arsimuar , ne shume dije te shkences , artit , politikes , kultures . Vete Safeti ishte i shkolluar ne Austri dhe si jashte vendit dhe brenda u tregua aktiv , ne prosperitetin e kombirt . Deri ne konferencen e Mukjes , butket ishin rreshtuar ne krahun e vijes partizane . Moren pjese aktivisht ne kete front , per clirim , sic paten bere , ne te tera levizjet me pushke dhe pene , per Memedhene . Mbas Mukjes , qe i percau perfundimisht shqiptaret , familjen Butka shteti monist e rrethoi me rreth te kuq , si familje nacionaliste e pa korigjushme .
Me beri pershtypje nje sentese , ne dokumentar . Nje meso grua butke , tregonte se ne nje moment te caketuar , u shpreh se kishte frike . Frika ishte reale , sepse pushteti , qe po linte , pas Mukjes ishte realisht i frikshem . Safeti i thote : “Ti je butke dhe nuk duhet te keshe frike “ . Kjo eshte filozofia e familjeve te medha . Nuk mund te perkulen pergjithnje . Do te vije dita , qe do te triunfoi e verteta , per te cilen sakrifikojne keto familje elitare .
Urani tregon se Hysni Kapo , kishte urdheruar , qe familja Butka te interrnohej ne nje vend sa me larg kufirit dhe sa me te varfer . U interrnuan ne Cermenike , ku i bene miq , per koke cermenikasit e varfer . Tregon filmi se Familja e Uranit dhe Butket e tjere , bene vizite ne ish vendin e interrnimit , mbas lindjes se demokracise , ne vitin 1990 .
Keto familje brez pas brezi, i kane dhene kombit bijt me te mire , te shquar per trimeri , dituri , fisnikeri . Ne realitet familjet e medha kane bere kombin te pa varur , te ditur dhe krenar . Nga familjet e medha , kane dale heronj te pushkes dhe te penes , sic ka pasur edhe ndonje devijim te rralle te tradhetise dhe te hajnise . E nennvizova te “rralle “ , sepse nuk mund te te krijohet nje marreveshje e stisur , per kunder natyres familjare , ku jane rritur dhe mekuar me ndjenjen e atdhetarizmit dhe te lirise .
Ne kete ese nuk do te nemeroj familjet e medha , se ato jane shume fillojne me Kastriotet , Vloret , Bushatllinjte , Libehovet , Vrionet , Topullienjte , Celebiejt , Gjylbeget, Turtulli , Zogolli , Zhapat , Bogarajt dhe dhjetra te tjere . Eseja ime synon te realizoi kuptimin dhe revijazimin politik te familjeve te medha . Nje dege te rendesishme te familjeve te medha ishte brenda komunitetit progesiv aremen . Dy familje te medha te ketij komuniteti jane Ndin Jano dhe Zharkallijte . Keto dy familje konkuruan ekonomikisht shekullin e kaluar . Isjhin familje qe realizonin exporin shqiptar te kohes . Nuk mund te zgjatem , per keto familje , se kam shkruar nje liber rreth 200 faqe , me titullin sinjifikativ “Celniket shtrydhen malet “. Familet e medha gjenerojner aty ku ben balle historia.
Nuk ka komb , pa fam,ilje te medha . Keta tituj , jo rralle here i kane njohur kombe te huaj , me te tjera zakone dhe tjeter histori . Fjala vjen shume familje arbereshe ju njohen titujt e fisnilkerise , qe paten merituar ne atdheun e origjines . Nga kjo njohje dhe te tjera , ne historine boterore , mesojme se familjet e medha jane indetitet , pertej kufijve te kombit .
Te tera format e qeverroisjeve kane synuar te meritojne perkrahjen morale dhe materjale t e familjeve te medha , sepse influenca e ketyre familve shtrihej ne shumicen e shtresave te shoqerise . Praktikish , marrin votbesim me te gjere , nga sa jane vete familjet e medha .
Kete praktike , nuk e ndoqi vetem Lenini , sepse Marxi , nuk e ka trajtuar kete problem dhe as i duhej . Lenini krijoi teorine politike , duke u mbeshtetur ne shtresen e varfer . E coi , deri ne fund kete teori , duke e ndjekur kemba kembes familjen mbreterore , carin dhe familejen romanova e eliminoi fizikisht .
Simbas sinjalit leninist familjet e medha nuk duhet te ekzistojne . U shpik lufta e klasave , si motor “qe e con shoqerine perpara “ . Ketu u nda Lenini me
Tolstoin gjigant . Tolstoi ishte , per eliminimin e shtetit diktatorial , por jo , per eliminimin e klaseve te pasura , qe mbajne shtetin ne kembe .
Shteti , qe ngriti Lenini ishte i deshtuar , qe ne gjeneze .
Mbi mesimet e Leninit , ndertoi shtetin Enver Hoxha , duke i qendruar besnik leninizmit , kunder familjeve te medha . Si ne te gjitha praktikat e ndertimit te shtetit , enverizmi zgjodhi ekstermizmin bollshevik , qe perkthehet : “Lufte pa kompromis me familjet e medha “ . Synimi i Enverit , ishte te eliminonte familjet e medha dhe po thuaj i eliminoi , me ndjekjen nga Atdheu , me denimet me vdekje , pa as nje shkak , me privimin nga te drejtat elementare , per pune sipas aftesive , me mohimin e te drejtes se arsimit dhe drejt perdrejt , duke nxehur luften klasore , per te aritur ate , qe na jep te shkruar pinjolli i familjes Butka , Urani . Urani i dolli , per zot familjes te tij te madhe . Po te mos kishte dale Urani , veprimtaria e Butkeve , do te ishte harruar .
Ditet e fundit , Urani botoi nje liber volumoniz , mbi “luften civile , gjat luftes clirimtare “ . Urani ka shkruar shume libra , qe kane munguar krejtesisht ne biblioteken shqiptare . Ka shkruar nje liber , me titullin “ Gjeniu i Kombit “ , per veprimtarine e Mithat Frasherit . Urani eshte nje autor i shquar , qe ka ndricuar pjeset e historise , qe i ka lene ne harrese , ose i ka shtremberuar historigrafia e shtetit monist .
Ne rrast se njifet postulati , qe historine e shkruajne fitimtaret , nuk duhet abuzuar deri ne ate shkalle , qe kundershtari te mohoet teresisht . Keshtu ka ndodhur me historianografine enveriste , simbas asaj historie , shteti shqiptar fillon , kur krijoi aparatin shteteror , Enveri , Mehmeti , Hysniu , Ramiz Alia dhe Lenka Cuko . Historianet dhe politikanet nacionaliste , i injoron teresisht , por jo vetem kaq , por i pushkaton moralisht dhe fizikisht .
Lufta civile ,u nxit dhe u realizua nga krahu parizan . Vete fakti , qe u quajt partizan , nuk ka asgje te perbashkket me atdhetarizmin , qe u varos ne Mukje , me porosi te Titos . Ketu e ka origjinen lufta civile , qe vijoi , me luften klasore , e mori tiparet e nje perbindshi , qe nuk e ka njohur historia .
Ka mjaft historiane dhe politikane aktuale , qe duan te provojne se ne Shqiperi nuk ka psur lufte civile . I vetmi , qe e mbron kete ide te nje realiteti te pa hezituar eshte Urani i familjes te madhe Butka . I lumte pena !
Nga do qe te rrotullohen historianet , me grada dhe tituj do te vine te teoria reliste e historin Uranit , qe regjimi e interrnoi ne Cermenike , sepse ishte i biri i intelektualkit te mirenjohur , Safet Butkes .
Gjat monizmit , kam pasur rrastin te punoj me nje pinjoll tjeter te kesaj familjeje , me Inxhinjerin e shquar mekanik , Ali Butka . Aliu ishte i ditur dhe diturine e perdorte ne dobi te perparimit shoqeror . Ishte nga njerzit , qe c’ja shef syri ja ben dora . Punoi , per ngritjen e oficines te madhe te ish fermes Lushnje . Kjo lloj oficine perballonte rreth 150 traktore , 30 kamione dhe disa mqineri te instaluara. C’do detaj ne oficine , kishte doren e Aliut . Punesoi dy inxhinere te talentuar , me arsim perendimor , Petrit Merlika dhe E. Dosti . Oficina kishte pamjen dhe kryente pune sa nje fabrike e nivelit te mesem Mund te thoni se Aliu nuk ishte punedhenes . Ky eshte realitet , por i trajtonte problemet teknike , ne ate menyre , qe punedhenesi kapitullonte , per mbarvajtjen e puneve .
Ne ate oficine , u prodhuan mjete levizese , me pjese nga mjetet e amortizuara . U kriua nje veture dhe nje autokombane misri . Behet fjale ,per vitet 70 te shekullit te kaluar , kur veturat nemeroheshin me gishtat e njerez dore , ndersa kombajnat e vjelies se misrit sapo kishin kaluar fazen ushtrimore dhe kishin dale ne fushe . Per kete ngjarje jo lehte te besuahme erdhi ne Lushnje ish Kryeministri , Mehmet Shehu , me nje suite shoqeruse . Ne sheshin e oficines Aliu spjegonte funksionin e kombajnes , qe zevendesonte 600 puntore . Njerzit mbeten te habitur , nga ky novacion teknik . Mehmeti , qe e hiqte veten si kopetent , dukej se dicka nuk i pelqente . Per te mos sajdisur kete novacion te kohes , e pyet Aliun se kush ishte . Kur mori vesh , qe ishte Butke , dha konkluzionin , se kjo maqineri nuk i duhej bujqesise shqiptare .
Te tere pjesmarresit u habiten nga ky qendrim arrogant i Kryeministrit , qe perpara Alit dhe inxhinjerve te oficines , ishte askushi si intelektual dhe si mekanizator . Nuk mori parasysh asnje vlere , qe do t’i sillte autokombajna bujqesise shqiptare , por me brutalitetin e pushtetit i vuri vize nje novacioni , qe nuk mund ta realizonin uzinat e kohes . Kjo arrogance i kushtonte shume ekonomise , por mjafton , qe novatori Butka te mos evidentohej . Ky rrast ishte njeri , prej rrasteve te injorimit te punes te familjeve te medha . Ali Butka u be pjese e zbulimeve te medha , ne fushen e mekanikes .
Ne rrastin e vleresimit te luftes civile , perzier me elementet e luftes clirimtare , historianet enveriste e defaktorizojne luften e familjeve te medha , duke filluar nga Mukja , ku u kerkua te shprehej Tito , per natyren e luftes . Lufta civile ne Greqi ishte me e drejtperdrejte , por nuk ishte influenca e Titos , lufta u fitua nga forcat nacionaliste . Per luften clirimtare te Shqiperise keshilltari ushtarak angles Reginald Hibbert eshte shprehur se ishte “Fitore e hidhur “ .Percaketimi me adekuat i luftes clirimtare shqiptare .
Monizmi shqiptar dhe vete Enveri , nuk i vleresoi familjet e medha shqiptare. U orvat t’i defaktorizonte moralisht dhe fizikisht . Nuk i dha pension djalit te Ismail Qemalit dhe pasardhesve te familjes Dako , pa bere fjale , per familjet e tjera te medha , qe i interrnoi dhe i denoi pa prova gjyqesore . Te vetmen force , fitimtare te luftes , Enveri , konsideronte Partine e tij .
Sa e hidhur ishte kjo fitore , na i ka sqaruar me detaje , historiani i mirenjohur , Uran Butka , ne librin e tij te fundit “ Lufta civile ne shqiperi “ . Mbetet nga shkenca historike shqiptare , te pastrohet nga mbingarkeset komuniste , qe i kane vendosur historianet , nen influencen direkt te Enverit , simbas raportit te mbajtur ne Komngresin e pare te Partise Komuniste shqiptare , ne 1948 .
Gjenerali Dilaver Goxhaj , ka shkruar nje tregim te gjate , ku mundohet te monopolizoi luften komuniste si force e veteme e luftes clirimtare , pa e analizuar , historine tradhetare te Mukjes te diktuar nga Titua , aleanti me i dyshimte i luftes te forcave komuniste .
Kam respekt , per zotin Goxhaj si oficer i larte dhe pjesmarres direkt ne ndihme te UCK , se bashku me djalin e vet . Ne interpretimin e luftes Clirimtare nuk mund te jete me i besushem se historiani Uran Butka .Ribotimi i I vepres se Uranit ,” Lufta civile ne Shqiperi “, do te jete mbeshtetja kryesore e vepres se Akademise se shkencave , per luften nacional –clirimtare , qe po rishkruhet . Ne kete veper do te shofim ku gjallon vepra e Historianit Uran Butka , ky pinjoll i nje familje te madhe meritore shqipetare . Te jeshe pjese e luftes dhe ta inerpretosh luften jane te perafeta , por jo te njejta .
Illo Foto , Studjus – NY . Nendor 2023
Comments