1. EMA, PA EMËR
Vajza, e cila nuk ka ndërmend të lindë ende, edhe mund të quhet Ema. Ka arsyet e gjithë botës për të mos lindur e për mos t'u quajtur Ema.
Ajo nuk mendon për asnjë moment të kthehet në qytetin pa dalje, i cili mund të jetë vendlindja e saj.
E ka ngritur ekzistencën në një luginë ku ngjyra e bruzët dhe prerja e horizontit s'mund të takohen ndonjëherë.
Ema mund të rritet në të njëjtën shtëpi të vogël , nga ato që mezi mbahen në këmbë, siç linda unë, po të lindtte e po të quhej Ema. Këto të dhëna përbëjnë një hutesë për kërkimin real të vajzës së palindur, së cilës nuk i gjenden dy prindër të denjë, për mos të qenë veçse riprodhues të rastësishëm, nga ata që s'dallojnë, nga dëshira apo halli.
- Me ty dua një vajzë,- i tha ai.
- Në do mundeshim të bëheshim ndonjëherë me një fëmijë joaksidental, me një vajzë, do doja ta quanim Ema.
Mirëpo, duke menduar për dëshirën e tij të zëshme, kuptoi që s'mundej të ishte i ati i vajzës së palindur, nuk mund të ishte dot babai i saj. Në qoftë se do mundej, s'do mund të plakej asnjëherë, do t'i ikte natyrës pa dashje.
Unë doja të shpëtoja nga uni joshës, për të qenë e ëma e një vajze të quajtur ashtu, më duhet të iki nga fati im, të lakmoj atë që s'mund ta kem.
I thellë qe gjykimi ynë, i thellë, por pa lëndë. Nuk i gjejmë dot dy prindër një vajze të palindur, asaj që do mundtte të mos ishte kurrë nga ky qytet i vogël.
Edhe pse bëhet fjalë për një çift të palidhur dhe një fëmijë të palindur, ky qytet ka një arsye për të bërë histori.
Nuk mund t'ia heqësh dot të drejtën për t'i zbuluar brendinë boshe, e cila mbahet pas një boshti dhe përshëndet banorët. Ata të zakonshmit, që netëve kokolepsen dhe cdo ditë bëjnë vajza që nuk mund t'i quajnë Ema.
...Emës askush nuk ia zuri në gojë nga kishte ardhur...
Vajza ishte e bindur se do vinte koha, deri sa të plakej dhe pas vdekjes mbase, se do mundej ta merrete vesh, që mund të kishte dhe ajo dy prindër dhe të ishte nga një qytet.
2. KËPUCËT
Mateo e kishte bërë zakon. Ngrihej nga shtrati në orën katër të mëngjesit. Hidhte një xhaketë supeve dhe tërhiqte derën e dhomës së gjumit mbas vetes.
Në të errët afrohej te shtëpia me plloça guri, e asaj vejushës që tërhiqej zvarrë. Një rrugicë tek treqind metra i ndante. Kërcitja e degëve të thata, fërshfëritja e gjetheve të rëna dhe kënga e ëmbël e ndonjë gjinkalle ia bënin të magjishme atë copë rrugë.
I binte tri herë derës dhe hiqte këpucët te pragu. I kishte blerë me çmim të arsyeshëm në fillim të majit.
Kur dita shfaqej fillimisht mbi pemë dhe pushtohej çdo gjë prej saj, Mateo ishte kthyer në shtëpi. E adhuronte të shoqen për gjumin dhe i puthte sytë kur sapo i hapte. Të dy i buzëqeshnin njëri-tjetrit. Në atë çast çift më të lumtur zor se gjeje. Kalonin në ca shtigje të ngushta ato të qeshura e të shikuara në sy, sa mezi e mblidhnin veten.
Një natë nën dritën e hënës, ndjeu një duhmë ere. Si aroma e së shoqes iu bë. Ndaloi buzë rrugës dhe u kthye në drejtim të kundërt. Pa nga shtëpia e tij. Era llomotiste nëpër natë dhe burri u shqetësua pak.
E sosi atë copë rrugë.
Hoqi këpucët te shtëpia e fqinjës dhe u fsheh. Pas dy-tre minutash dëgjon një zhurmë. Rri në heshtje për pak dhe tërhiqet i sikletosur pas dere.
Zemra po i rrihte me forcë. Hapat po largoheshin. Doli nëpër natë, kërkoi të vishte këpucët. Nuk i gjeti. Pa një hije sa vetja, që mori për nga shtëpia e tij. Burri u zhduk në një skaj të errët. Në majë të gishtave e ndoqi. Kërcisnin butë gjethet nën këmbë. Era shpërndante një tharm të huaj.
"Ajo po fle,-mendoi."
Pa arritur te ngjarja kulmore iu afrua shtëpisë.
"Nuk sjell ters një dritë e zbehtë. Ime shoqe po fle."
Për ta zhdukur dhe më tej atë zë mbytës, u ul te pragu. Po dridhej i tëri. Kishte një gjendje të flashkët , të rëndë. I ftohti iu ngjit nga këmbët për palce. E zunë ca të dridhura. Një zemërim i madh, një...
Po mbikqyrte veten.
"Ja ku jam,-tha,-ja ku qenkan dhe këpucët e mia."
3. MATIA
Nata do të jetë me yje, e proshkët, pavarësisht se do të jetë mesi i qershorit. Lodhja do t'i shfaqet qartë në atë dritësim të marrë hua diellit. Koni i dritës së hënës do t'i bjerë mbi supe plakut. Ato, supet, do të lëshohen si nga kotësia, më shumë si pa shkak, sesa nga vitet. Ndukja do t'i qëndrojë mbi kokë duke brejtur së brendshmi jetën. Vetmia do t'i depërtojë thellësive të zemrës dhe do t'ia bëjë të dëshirueshme vdekjen. Kaq, mjafton për të ndërtuan skenën e fundit të Matias. Të gjitha këto do të ndodhin kur Matia të vdesë, me një llogari të thjeshtë, diku pas dyzet vitesh. Kjo, që po ju rrëfej më poshtë, nuk është e shpikur.
Tani Matia është dyzet e pesë vjeç.
Kthehemi në mes të ngjarjes, aty ku mund të gjejmë çfarë pa personazhi ynë. Atë ditë që kishte humbur punën, pa një zog të shtangur në fluturim. Aq shumë ngriu, saqë u shtri në tokë. Disa gra të trembura grumbullohen duke pëshpëritur dhe duke zgjatur duart drejt tij. Gratë janë të ndjeshme, kaq. Njëra i lag me ujë fytyrën. Ngazëllehet kur mendon se e përmendi ajo. Matia i shikon të çuditura. Ndien një nevojë të dëshpëruar për të folur. Por nuk mundet të bëjë asgjë, vetëm të qendrojë e të presë. Nuk ka asnjë shpresë se do mund të gjejë të dhëna më të qarta. Pas kësaj ndodhie, nuk është e nevojshme për ndonjë përshkrim të veçantë apo të përgjithshëm. Matia i plotësoi dyzet vitet e mëvonshme, ashtu siç mundi. Krijoi një lloj ideje se në ç'pjesë të globit ndodhej. Deshi të ishte me dikë që mund të kuptonte zogjtë. Nuk e gjeti. Deshi të kishte vdekur direkt atje në rrugë. Nuk mundi, nuk e lanë gratë.
Tani është dyzet e pesë vjeç. Ka dalë në një cep të ngjarjes. I duhet të presë një natë të largët qershori, nga ato të bukurat, me hënë.
4. FATURA TË NËPËRDUKSHME
Zoti ka bërë autostop.
Besoj, ka ardhur nga ndonjë kohë a vend tjetër dhe ka mbërritur këtu te ne.
Më ka kapur një dhimbje e fortë zemre, ka tre-katër ditë, por nuk jam ankuar aq, nga frika se këto ngjarjet e fundit mund të ma sjellin të përndriturin para syve. Nuk di çfarë do të bëj po ta shoh me sytë e mi.
A do ta di gjuhën e tij e të merrem vesh pa ndërmjetës?!
Për hir të fjalëve dhe për nder të të gjithëve, i ka vënë njerëzit grupe-grupe dhe po i peshon sa vlejnë dhe sa qetësi kanë së brendshmi.
Me gratë tregohet indiferent, i lë të shkojnë pa ua hedhur sytë fare. Në fillim, kjo i mërziti ato. Por, kur e kuptuan se ai të ngratat i mbante për të denja, e hoqën atë barrë të mundimshme. Të gjitha ulin kokat nëpër dhomat e tyre të gjumit dhe luten.
Me fëmijët ka lidhje të shkëlqyera, vallëzon i shkujdesur rreth tyre dhe zor se të vete mendja të ketë ndonjë plan djallëzor për ta në ato çaste.
Ka mbledhur një grup burrash dhe ka zgjatur kokën te dritarja ime, kërkon t'i bashkohem grupit për ta ndier praninë e tij. Nuk më mbajti vendi, me shpresë dola jashtë.
- Ty të kërkoja, - më tha.
Unë, duke u dridhur, u afrova. Frika ime e ndihmoi për mos ta përdorur forcën e tij bindëse. Isha mpakur brenda zemrës, është tepër e pamundur për ta përballuar shikimin e tij depërtues. Po merrja frymë me vështirësi dhe i gjithë trupi po më dridhej.
Ashtu në hall, siç isha, qava. U kthye nga unë dhe më kapi nga supet.
- Do të ta gjeja një mjek, - më tha, - por nuk kam marrë asnjë me vete, këtej rrotull nuk njoh asnjë, njërin e ndaluam në mes të sheshit, të tjerë nuk ka. Meqenëse të kam marrë shumë përzemër, po ta them para këtyre burrave të fisshëm se do të merrem vetë me ceremoninë tënde.
Tekembramja, më rregulloi supet, më fshiu lotët mbi fytyrën e zbehtë, më lidhi këpucët me një përulje solemne dhe më dha bekimin.
Hyra në shtëpi i dërrmuar. Nga mendja nuk më shqitej shkëlqimi i një lopate të ndritshme, të cilën e mbante pak si në të fshehur një burrë nga ata të grupit shoqërues.
Askush nuk po më gjendet pranë për t'ma zbutur përfytyrimin e ftohtë të varrit. Ndërkohë, poshtë derës, si nga një tjetër realitet, futet një pusullë me kryqin e kuq mbi të.
Duke u dridhur, rrëshqas në majë të gishtave me një shpresë të vagullt, kërrusem dhe zgjas dorën, e marr pusullën dhe e lexoj duke m'u marrë goja:
"Paguaj faturën për shërbimet, pastaj vdis."
Juaji, Zoti!
5. KUR S'JE DOT MBRET
Atë mëngjes hapi kanatet cep më cep dhe u ul mbi parvaz.
Këtë e kishte zakon. Sapo ngrihej nga gjumi, mblidhte perden në një cep dhe nxirrte kokën në dritare.
- Ke ndonjë problem me sytë?
- Jo, - i përgjigjem unë.
Kjo ishte një bisedë e zakonshme, nga ato që mezi mbahen mend. Vështrimet tona mbetën ngulur gati njëzet a tridhjetë sekonda.
Kohë e pacipë, shënon një përqafim të gjatë.
Do të doja ta hiqja nga mendja apo ta përzija nga vetja.
Macja me bisht të prerë doli në rrugë. Një krijesë e ngrohtë, por e paplotë. Ajo më kapi dorën dhe ajri i thatë më rrënqethi. Puthja e saj ishte abstrakte, njëra prej buzëve ishte e akullt. Roli im mashkullor ishte i pamundur.
Nuk doja ta fyeja dhe i përkëdhela flokët. Kjo e shpartalloi.
Ajri para hundëve të mia u rrëzua nga rënkimi saj. Mbeta pa ajër.
Kërceu sikur një mace nga toka. Mbi faqe më mbetën të çjerrat e gjakosura e përvëluese.
Për të qindën e sekondës ra te këmbët e mia dhe u tërhoq zvarrë deri te dera. Një mjaullimë drithëruese iu qep përherë mureve të shtëpisë sime.
Kam shumë kohë që e kërkoj gjithkund, mes turmave, në rrugë, në treg, në libra, gjithkund. Çdo çast jam në pritje, gjithmonë i mbaj veshët ngritur. Nuk e gjej dot më.
Kam blerë një mace të hirtë.
Kam një lidhje të çuditshme me të.
Trupi i saj i ngrohtë më fut mornica kur më prek. Hipën në dritare dhe lëpihet sa herë që bie drita. Më pas kërcen si e çmendur nga dritarja, hidhet duke përpjekur kokën nëpër mure.
Atë e kam falur, veten time që e humba nuk do ta fal kurrë. I mbaj sytë nga dera, macja bën një zhurmë të vogël kur hyn. Unë e di gjithmonë që është ajo dhe përherë ngrej kokën duke shpresuar ta ketë humbur bishtin diku. Do të kisha blerë një luaneshë po të kisha ditur të falja.
6. DEMIURGU IM
Mbase ishe njerëzor, kush po mundohet ta kuptojë më ekzistencën tënde.
Ti erdhe nëpërmjet sintaksës poetike, më ngrite prita, ma çorganizove përbërjen, ma shpartallove koracën që kisha ngritur së brendshmi.
Ti nuk kishe emër, unë të quajta Demiurgu im.
Me mbërritjen tënde vendose të jashtëzakonshmen tek unë. E mbinatyrshmja më hyri në kraharor dhe ma shndërroi të gjithë lëndën shpirtërore. U arratisa nga jeta ime dhe ndërtova mijëra gjedhe të tjera lumturie me ty.
Ti ishe një kompozim fjalësh pa fytyrë. Ne të dy, befas, u gjendëm në biseda intime, të çmendura e të guximshme në faj.
Iu larguam botëve tona, ti tëndes e unë times.
Ikëm nga njerëzit, kryesisht nga të njohurit. Megjithëse, as të njohurit nuk na dallonin dot më, ndryshimi i brendshëm kishte depërtuar dhe së jashtmi. Ti ishe bërë i bukur, shumë i bukur, mua më kishte rënë një nur zane dhe kisha ngecur në të njëzetat.
Sa zgjati kjo?!
Zgjati, aq sa nuk la më tek unë asnjë mundësi, të mblidhja veten dhe t'i rikthehesha gjendjes sime të mëparshme.
A kam mundësi me ty?!
Jo! Ti ishe fjalë, fjalët janë të bukura e përmbajtësore kur artikulohen. Ti ike në heshtjen tënde të përherëshme. Nuk ishe njerëzor, ishe demiurg, nuk ishe as imi, thjeshtë u përqendrove për të zbatuar teoritë e tua.
Po tani?!
Tani të duartrokas në zbrazëti, ti nuk je, nuk ishe ndonjëherë, ama magjia dhe hyjnorja mbetën tek unë. Tani unë di të dritësohem, aq sa më druhet dhe absurdi.
7. E NESËRME PREJ DRITE
Kam një armik.
Prirem të bërtas me sa ma lejojnë tejzat e zërit "Të kapa!", por e di se fati më nxjerr fluturimthi jashtë dhe, e ndjek me sy vendin ku mendoj se fshihet.
E kam mbajtur në cep të syrit, atij të djathtit, atij që ka parë të dashurën time të shtrenjtë.
Ah, nuk mund ta tregoj dot historinë pa u rrënqethur. Ngrihem t'u dal para dënesave, por ato hapërdahen nëpër trup dhe më paralizojnë.
Ajo bëri një gjest, tha dy-tre fjalë nga ato me tringëllimë që t'i rrafshojnë të gjitha njohjet e hershme. Buzëqeshi aq dëlirësisht sa dhe zmalti i dhëmbëve derdhi kamomil të bardhë.
Armiku im nuk ka nevojë për retorikë. Ai është zhveshur krejt lakuriq, ka zënë një cep të errët dhe ushqehet me vjetërsirat e trupit.
Ma ndërpret ëndrrën dhe më shpie në një kthinë të vogël. Aty frika ka veshur këpucët e zeza dhe i ka lyer buzët me një bojë të bardheme, ato dridhen dhe ofshajnë të trembura.
E dashura ime depërtoi brenda ëmbëlsisht, shkeli me këmbët e zbathura mbi të. Armiku ndihet i trazuar. E ka humbur qetësinë dhe i përvidhet dhimbshëm syrit. Është bërë flakë i kuq, i erdhi koka vërdallë kur mësoi për ardhjen e të dashurës sime.
Ajo, ah ç'është ajo! Hyjneshë!
Si e mblodhi veten nga tronditja dhe fshiu lotët që i rridhnin çurg, përpiu me hundë të gjithë oksigjenin që kishte përreth dhe u blatua.
Iu dha tërësisht dritës. Drita që erdhi nga Dielli iu qep skutave, të gjitha atyre prej karboni dhe prej fryme dhe e dëboi frikën me gjithë këpucë.
"Të zhduka!"
Hasmi im u mblodh, u tkurr, firoi, e la të gjithë mënjanë atë historinë e luftës.
Drita e Diellit fshin me zell gjurmët dhe më lëpin me afsh fytyrën. Po ta shohësh me vëmendje syrin tim të djathtë, do ia lejosh vetes një shaka të hollë të fatit.
8. SHKËLQIM I ZBRAZËT
Kur nuk të mbetet asnjë mundësi, kur nuk ka asgjë për t'u kapur qoftë dhe për t'u parë sa një grimë, hyn në mes të ngricës dhe...
...në të ftohtin e madh del jashtë dhe gjuan. I ngjan një ujku të murrmë, ai e ka të vështirë t'u rezistojë grackave të të ftohtit të bardhë. Me vete merr një thes të gjerë e të shndritshëm i cili e ka gojën më të madhe se ujku që përmendëm. Në gjuetinë e tij të dëborës kryesisht lëbyr në sy trupa të mardhur e të dorëzuar. Vështrimet e tyre e ndjekin dhe përqendrohen te thesi i stërmadh. Sytë e plasaritur nga uria shprehin pandehmat për ngopjen dhe shkëlqimin.
Ai është gjakftohtë.
Lejon vështrimet, llogarit me mend dhe merr ç'i duhet nga trupat e tyre të ngrirë. I vendos pa rregull, njëlloj si ngjarjet e përjetimet e një jete të tërë. Orvatet të përfytyrojë rrëmujën që krijohet në brendi të thesit.
Zhvillimet sociale të qenies nuk ia pengojnë dot rrahjet e forta të zemrës. Nuk është frikë, është gjendje ekstaze, manitë i kanë të fuqishme ato. Kohët dhe motet i rrëshkasin nëpër duar e thasë. Kujtohet të promovojë natyrën e tij egoiste. Kurioziteti e nxit dhe e hap grykën e gjerë të thesit linac.
Sheh asgjënë, ajo është shtrirë në fund dhe mbahet për bukuri pas fijeve të endura të linit.
Nuk ka kujt t'ia tregojë boshësinë e asaj ene të stërmadhe, së cilës që në lindje iu destinua fati i të zbrazurit.
I bie rrugës kryq e tërthor. Vetëvrasja në luginën e bardhë do të jetë një lloj shpëtimi.
Ulërimat e ujqërve po afrohen. Futet në brendinë e thesit të shndritshëm. Iu qepet fijeve të linit dhe me gjakftohtësi shijon bukurinë e të qenit asgjë.
