Dash shtatëvjeçari pushkatoi arushën

Noke Abilekaj

Dash shtatëvjeçari pushkatoi arushën

(Tregim nga N. Abilekaj)

***

Klithi.

Qe ulërimë xhungle.

E frikshme.

-Nuk u çlirove dot nga egërsia, e sulmoi Fahrija.

-Kur të çlirohesh ti nga lavira që ke nën lëkurë, u përgjigj me ligësi ai.

-Lavirës i kam dhënë frymë vetëm në shtratin tonë, kurse ti nuk i vure kurrë fre egërsisë shpellore.

Dash Kulpra u hodh përpjetë vrullshëm. Iu zgjua e drejta kanunore. Edhe jeta mund t’i ndërpritej gruas që kundërshton. Vështroi kërcënueshëm femrën para syve. Klithi përsëri:

-Shët! Moj e bija e ...

Ajo ndjeu kafshën thonjëmprehtë që u zgjua thellë tij. Kishte provuar mijëra herë ata thonjë-thikë kur ai zëmërohej. U zverdh. Bëri hapa prapa.

Kot trembja. Burrit të frikshëm i ngriu egërsia në fytyrë. U shtrëmbërua. U shemb mbi dysheme.

-Oiii, më gjeti e zeza, lëshoi në ajër shqetësimin. E hëngri inati i vet, mendoi.

Nxitoi te celulari. Erdhën të afërmit. I ndihmuan zemrën sa erdhi ambulanca e qytetit.

Pas disa ditësh, hapi sytë. Fjalë kurrëmë. Ia shuajti atë vatër të trurit goditja e fundit. Nuk kishte më vatër zjarri dhe flake.

*

Kujtesa e të hershmeve u kthye. Jetonte me veten. Mundimshëm, herë me karrigen zvarr, herë me shkop apo duke u mbajtur pas objekteve dilte në verandë. Gjysmështrirë në karrigen lëkundëse, udhëtonte në të shkuarën.

Përtej një jete dhe përtej qindra jetëve.

Thellë shekujve.

Në prehistorinë e ambicjeve të vogla.

Në ditët e eleminimeve makbethiane.

Në mbretërimet me votë popullore.

Jetoi bariun e shpellave. Provoi lartësitë që ofronte karriera në kombin e tij të vockël.

E vetmja shoqëri për vitet që do të ishte në këtë jetë i mbeti Hija e së shkuarës. Vegimi i jetës së vet. Silueta e rilindur e stërgjyshërve.

Vëshrimi i gjysmëshuar dhe i zvetnuar zvarritej gjarpërueshëm në lartësitë e maleve përreth.

*

Dikur, Dash Kulpra u kthye në kullë me agun e mëngjesit. Këmba e majtë i pikonte akoma gjak të freskët. Gratë, në çastin e parë, u gëzuan që erdhi. Pastaj i panë rrjedhën e gjakut. E rrethuan të shqetësuara dhe e mbytën me pyetje. Gëk. Nuk rrëfeu asgjë.

Babai ia shkuli të vërtetën dhe, i alarmuar, nxitoi të flasë me pleqësinë e fisit. Ata, njëzëri, e quajtën serioze situatën. Arusha kishte rënë në gjak. Dhe nuk do harronte kurrë. Do i zinte rrugën Dashit kur shkonte në shkollë apo, më keq akoma, kur dilte me bagëti.

-Ka plagosur djalin.

-Ka rënë në gjak.

-Arusha nuk harron.

-Do ta sulmojë përsëri.

-Do i dalë në rrugë kur shkon në shkollë.

-Do ta sulmojë kur të dalë me bagëti.

-Duhet vrarë.

-Zgjidhje tjetër nuk ka.

-Po, sa më shpejt.

-Nesër,vendosi gjyqi i pleqësisë.

*

U organizua prita. Tre burra të armatosur; babai, xhaxhai, dajua. Dashi bashkë me ta.

-Goditjen e fundit duhet ta japë Dashi.

-Kujdes, tha dajua, nuk duhet të na shoh këlyshi i saj. Nuk harron dhe hakëmerret.

I zunë shtegun arushës.

Qëlluan të tre njëherazi.

Kafsha palli.

Vështroi rrotull me sy të zmadhuar.

Bëri disa hapa drejt tyre

Ra në shesh duke hungërritur kërcënueshëm.

Tre burrat bën gardh rrotull saj, ftuan Dashin të afrohej, i dhanë njërën nga armët dhe e urdhëruan:

-Shkrepe!

-Në rrëzë të veshit!

-Goditja e fundit me dorën tënde.

Djali vizatoi habi në fytyrë.

-Radha jote, shkrepe, ngulmoi xhaxhai.

I përgatiti armën, ia dha në dorë dhe drejtoi gishtin te prapaveshi i arushës ku duhej mbështetur tyta. Dashi po dridhej.

-Nuk qenke rritur, i tha i ati.

-Jo, jo, është burrë tani, foli dajua.

Arusha ndjente fundin. Ngriti kokën, pa me sy të egërsuar njerëzit, nxorri dhëmbët e mprehtë dhe lëshoi hungërrimën e fundit. Më të dëshpëruarën. E frikshme kjo hungërrimë. Jo, nuk i kishin shteruar forcat. Kundërsulmi dukej i mundshëm.

Pikërisht në këtë çast, Dashit ia kishin mbështetur gishtin në çark të armës dhe i thanë me zë të ashpëruar:

-Shkrepe!

Ai mbylli sytë, tërhoqi gishtin dhe dëgjoi vetëm krismën e mbytur të barotit. Pastaj rënkimin e fundit të arushës. Kur hapi sytë, u tmerrua nga kafka e shpërbërë. Trutë kishin spërkatur edhe opingat e tij. Iu dhimbs. U lotua dhe ia dha vrapit. U arratis.

Sidoqoftë, u bë pjesë e burrave.

U bë për pushkë.

Mësoi të hakëmerret.

E vrava. Mësova të bëj pushkë, mërmëriti dhjetëra herë Dash Kulpra shtatëvjeçar.

*

Ç’faj kishte bërë arusha që meritoi dënimin me vdekje?

Dashi, ato ditë shtatëvjeçar, u ndodh në pyllin e Gështenjave sepse dhia shyt dhe ftujaku, si shumë herë të tjera, ishin shkëputur nga kopeja. Udhëza vijëzonte pranë zgavrës ku kishin sajuar kosheren dhe grumbullonin mjaltin bletët, por nuk ia ktheu sytë. Vëmendjen e kishte gjatkë.

Befas, pasi kishte bërë një copë udhë, ndjeu shkrofëtimin e arushës. Nuk mësoi kurrë arsyen përse ishte aq e zëmëruar mikja e tij.

Ndoshta ngaqë arushës i ka munguar mjalti në zgavrën ku ushqehej çdo pragmbrëmje. Apo ajo e kishte zëmërimin me fatin e vet prej egërsire.

Nuk mund të gjente arsyen. Madje, as mund të arsyetonte këtë çast.

Ndonëse, e dinte se si ajo bënte gjithë përpjekjet për mbijetesë në atë botë ku e sulmonte natyra dhe njeriu, ku i hynin në pjesë gjithë gjallesat e pyllit. Natën shqyente gardhet dhe shkelte arat me misër. Në mëngjes flinte. Gjatë ditës u shmangej njerëzve. Vetëm në pragmbrëmje kthehej te kosherja e bletëve në zgavrën e lisit plak.

*

Ditë më vonë, kur ishte çliruar nga armiqësia e egërsirës, u mësua se gjithçka ishte nxitur nga çasti kur ajo gjeti të boshatisur zgavrën e mjaltit.

Nuk ka gjetur asnjë bletë. Vetëm rrrëke mjalti në paretet e zgavrës. Ka qenë e dëshpëruar. Kur kishte futur turinjtë në zgavër, një hekur i mprehtë, ngulur mbi dru vertikalisht, i çau buzët. Prandaj u dëgjua hungërrima e dhimbshme. Prandaj ka ngritur kokën vrullshëm dhe ka hetuar me sy të zgavëruar përtej trungjeve e gjetheve. Ka parë Dashin dhe i është turrur.

Turrje prej bishe të plagosur.

Djali vështronte për Shytën, kur Arusha murrashe, ish mikja e tij, po i afrohej nxitimthi. Hungërrite.

Kërcënueshëm.

Përbindshëm.

Asnjëherë nuk ishte trembur prej saj. Ekzistonte miqësi e provuar midis tyre, sepse ishin banorë të të njëjtit pyll. Edhe moshatarë. Ndonëse njëri njeri dhe tjetra arushë.

Dalloi qartë zëmërim të pazakontë në nofullat e shtrënguara të saj. Vija e gjakut që i zbriste nga buza e sipërme i përcolli alarmin. Vështroi i friksuar rreth e rrotull. Kaq u desh që kafsha të nxitonte hapat duke u turrur drejt të tremburit i cili, nga që u tremb, duhet të ishte fajtori. Kafshët e lexojnë frikën, thoshte axha, e pikasin hijen e saj që struket brenda syve.

Dash Kulpra, atë çast, nuk pati kohë të mendohej. Aq më pak të tregohej miqësor. Mori këmbët në krah dhe vrapoi pa ditur se ku. Ik dhe kthe kokën mbrapa. Arusha e ndiqte. Tek shkelte shkurret me putrat e rënda, shoqëruar nga kërcitjet e degëve që thyheshin, dukej tmerrësisht kërcënuese. Hungërrimat e saj shkakëtonin rryma ajri që Dashit i ngrinin qimet përpjetë.

Ndërroi udhë duke zgjedhur një shteg midis trungjeve të dëndura, ku mund të mos hynte trupi i gjerë i arushës. Ndërsa kafsha kërkonte të gjente udhën se si t'i dilte përpara, Dash Kulpra dalloi guvën nën shkëmbin e madh. E kishte të njohur atë guvë, por, i tmerruar siç ishte, do e kishte anashkaluar në qoftë se nuk do i shfaqej përballë.

Ishte e ngushtë hyrja. Me vështirësi u fut në thellësi. Dridhej. Një hap më vonë, mbërriti dhe arusha. U sul të futej brenda por ishte e pamundur. E pengonin shpatullat e gjëra. Shpeshëtoi hungërrimat. Kërciste dhëmbët. Shtriu putrën me thonjtë kama. Përsëri nuk arriti ta prekte armikun që kishte shpallur. Në kulmin e egërsimit, filloi gërryerjen e dheut për të zgjeruar hyrjen. Ndërsa sytë i shkëndijonin nga një zëmërim i thellë, vazhdonte spostimin e dherave dhe thyrjen e copëzave të shkëmbit. Kur nuk shkulte dot pjesë guri apo nuk thellonte dot dheun e ngurtësuar, rrihte hyrjen e guvës me dy shputat si tokmak.

Hungërrinte, hungërrinte, hungërrinte.

Nga goja-shpellë shpërndahej ndotësira mbytëse e të brendshmeve të kafshës. Dashi, edhe pse e shikonte që shpatullat e gjëra nuk do ta lejonin agresoren të hynte brenda, dridhej i tëri, frymonte me nxitim. Rryma ajri dilnin si shtëllunga nga gurmazi i kafshës drejt fytyrës së tij. Iu shpërqendrua frymëmarrja. Iu duk një çast sikur anët shkëmbore të hyrjes ishin të thyeshme. Do thërrmoheshin dhe arusha do hynte brenda.

Dhëmbët kanxha.

Thonjtë sfurqe.

Shkëmbi thërrmohej.

O perëndi!

Zemra i gjëmonte me ritëm të shtuar. Donte të ulërinte. Kush e dëgjonte? Vetëm kafsha e egërësuar ishte aty pranë. Shtrëngoi dhëmbët dhe u mbyt në lot. Kafsha gërmonte. Hyrja e guvës u mbyll tërësisht, ngaqë u ngjeshën shtrëngueshëm shpatullat e egërsirës në gjithë perimetrin. Tashmë, sytë, më tej se të egërsuar, ishin dy zjarre që flakëronin. Flakëhidhnin. Sa i gjatë ky sulm i frikshëm!? Nuk matej koha. Errësira e plotë u përhap rreth e qark, sidoqë pak çaste më parë një dritë e zbehtë hëne u derdh mbi pyll dhe pamja jashtë guvës pati zbardhur.

Njëherazi me bllokimin e dritës, mbi kryet e Dashit u dëgjua pëshpërimë:

-Këtej.

Ngriti kokën. Iu shfaq një siluetë gri. E tejdukshme. Silueta zgjati teposhtë dy duar të tymta dhe përsëri me pëshpëritje:

-Eja!

E pabesueshme kjo ndihmë. Qiellore. Ndjeu t'i shumëfishoheshin forcat. Dikush e ftonte. Miqësisht. Vëllazërisht.

Apo djallzisht?

Le të jetë ç’të jetë! U ngrit mbi gjunjë. Pastaj mbi shputat e këmbëve. Në përpjekjen tjetër mbi majat e gishtave. U tendos të arrinte gjymtyrën e tymtë të shtrirë për ndihmë. Stërzgjati duart sa mundi më lart. Asnjë lëndë të prekshme nuk gjeti. E humbi torruan për një çast. Pëshpërima u bë më këmbëngulëse. Mëmësore.

-Eja!

Dashi dalloi hapje-mbylljen e gojës së gjësë gri. U drithërua.

Megjithatë, sado i ngurtësuar, gjeti forcë dhe bëri një kërcim për t’u ngitur tek ajo gjë-hiçgjëja. Ndjeu dhëmbëzat e gurëve midis gishtave. Mbërtheu dy prej atyre dhëmbëzimeve që iu dukën shpëtimtare. Fitoi pak lartësi. Tentoi të kapej më lart. Njëri nga dhëmbëzat e gurta u thye. Rrëshqiti. Tek ishte në pozicion gjysmë të shtrirë, ndjeu kthetrat e mprehta të kafshës ta gërvishnin në kyç të këmbës.

-Hopa, zëroi silueta gri.

Kjo “hopa” qenkej energji. Tërhoqi këmbën rrëmbyeshëm nga thonjtë e arushës së cilës i mbeti midis tyre vetëm opinga e lëkurtë dhe bëri përpjetë. E inatosur, kafsha që ndjeu humbjen, sajoi një nga hungërrimat tërmetësore. U drodh ajri. Gjithë shkëmbi u drodh. Dash Kulprës, pavullnetshëm, i rrodhi mes këmbëve lëng i ngrohtë.

-Hopa!

Ky ishte çasti i prapmë kur ndjeu të kishte forca të shumëfishuara dhe, duke ngulur thonjtë në shkëmb, fitoi lartësi. Dora e majtë e siluetës u bë më e dukshme. Me katër gishtat që hapeshin dhe mbylleshin, i bënte shenjë:

-Eja, eja!

*

Ndërkaq, tani që iu shmang sulmit vdekjeprurës, u dëgjua një kujisje ulëritëse. Arusha u tërhoq pas dhe, me hapjen e hyrjes, në guvë ia behu rrezatimi hënor. Dashi dalloi se ekzistonte dalje vertikale. Futi kokën brenda saj. Ishte zikzake, ama, rreth dy metra më tej, faqja shkëmbore reflektonte bardhësi. Paskej hyrë hëna në dritare të guvës. I ndriti fytyra. Gjeti forca për t'u kacavjerrur në atë drejtim. Dalloi qiellin dhe buzëqeshi.

Ktheu kokën pas. Silueta mungonte.

Ndërkohë, përpara guvës vazhdonte beteja për jetë a vdekje. Duket që kishte sulmuar ulkonja. I ishte cenuar territori i vet.

Dashi e njihte zhvillimin e këtyre betejave. Nga larg e kishte parë por e mbante të regjistruar me hollësi. Ja ç’po ndodhte:

Ulkonja duke ndjerë se po i zaptonin strofkën e vet, do të jetë vërvitur vrullthi dhe do ketë ngulur dhëmbët në vithet e arushës. Arusha do ketë rrotulluar trupin e rëndë dhe me shputën e majtë tokmak, do ketë qëlluar ulkonjën në rrëzë të veshit. Prandaj kumboi ulërima qarëse që çau qiellin.

Dashi solli qartësisht në kujtesë përleshjet e përjetuara herën e parë, megjithëse atëherë, ishte mjaft larg nga zona e rrezikut. E dinte, ndonëse i druhej goditjes, ulkonja, pronarja e guvës nuk kishte ndërmend të tërhiqej. Ashtu po ndodhte. U përsërit ulërima me tone të larta ankimtare. E zgjatur, e ngjethshme. Drithërimat brenda ulërimës shpallnin vendosmërinë për të mbrojtur strofkën aq sa dhe jepnin sinjalin për të kërkuar ndihmë.

Guva ishte foleja e saj dhe nuk mund ta braktiste.

Për sa kohë egërsirat luftonin midis tyre, Dashi fitoi kohë dhe provoi përsëri të ngjitej në drejtim të shtëllungës së dritës. Gishtat e këmbës së zbathur e ndihmuan. Flaku edhe opingën tjetër. Po përparonte ngadalë, ama, përparonte.

Nga poshtë shtoheshin zhurmat e luftës të pafituar nga asnjëra palë. Ulërimat u shumëfishuan. Ulkonjës i erdhën ndihmat. Dëgjoheshin angullimat e shoqëruara me qarje ushtuese sa herë që shputa e arushës binte mbi nofullat apo veshët e ujqve. Dikur, hungërrima e arushës erdhi vajtuese. Pati dhimbje të vërtetë. Duket, e kishin kafshuar thellë në vithje dhe filloi të tërhiqej e ndjekur nga vendosmëria e familjes ujkore.

Dash Kulpra u ndje i çliruar. Vazhdoi të ngjitej me thonjë e me dhëmbë. Ia arriti të dilte mbi faqen e rrafshtë të shkëmbit. Sapo nxorri gjysmën e trupit, u kujtua se duhej të fshihej. Prandaj u zvarrit. Tek mbaronte rrafshi i gurtë, ishte një brez pemësh dhe shkurresh që nuk lejonin depërtimin e dritës. Lëvizi në atë drejtim. E trembi një frymëmarrje e lehtë. Ofshamë ishte. U shtang, por pas ofshamës, dëgjoi mëk-mëk. Njohu zërin e Shytës, manares që po kërkonte. Duket që dhia i foli të njohurit të saj. Dashi u turr nxitimthi drejt saj. Të mos i linte kohë të nxirrte prapë zë dhe e përqafoi.

Ashtu, përqafuar e ngjeshur pas Shytës, e zuri gjumi.

Kështu kishte ndodhur.