tregim
Timon e takoja rrallë, ose kështu më dukej, ngaqë mezi prisja të merrja librin e radhës nga ai. Dilte dhe më priste përpara kafenesë së Institucionit ku punonte. Jo rrallë, e gjeja atje me Kalirinë, por ndodhte që ajo na gjente te kafeneja në bodrum. Mbase nga që besoja se s’më ndjenin si të tepërt, po rrija gjithnjë e më gjatë me ta. I ndiqja tërë kureshtje bisedat e tyre.
Herën e mbrame, Kaliria erdhi me sytë plot sumbulla të mëdha lotësh. Kërkova ndjesë, thashë se më duhej të ikja. Mbase bëra gjënë e duhur se, duke u larguar, e dëgjova që Timo t’i drejtohej Kalirisë siç vetëm ai dinte ta bënte: “Po ç’ke moj budallaqja ime, ç’e pazakonshme ka ndodhur për ne të dy sot?!”
Kaliria dhe Timo janë të dy të divorcuar, por s’është kjo arsyeja që rrinë gjatë bashkë. Si Shpëtimi, edhe ajo lexon shumë. Të dy lexojnë gjëra të bukura, të mençura. T’i dëgjoje prej gojës së tij fabulat e shkurtra, epigramat e Trilusës, ishte e mrekullueshme, por e lezetonin rrëfimin shtesat improvizuese të Kalirisë.
Kaliria jeton me gocën e vet. Kohën tjetër është në punë, aty në Institut.Tërë kohën që s’është duke u kujdesur për nënën e tij të mirë 85 vjeçare dhe s’ndodhet në shoqëri të gocës së tij, Timo e kalon me Kalirinë. E quaj të mrekullueshme që këta dy njerëz edhe punojnë bashkë. Sa herë e thërret Kaliria, ai zbret te kafeneja në katin poshtë. “A shkojmë më mirë te shtëpia ime, kam një shishe verë të mirë”, - i kishte thënë ajo një ditë më parë. “Shkojmë, pse jo?!” “Por nuk e kam makinën sot…!” “Marrim biçikletën e shokut të zyrës…” “Po sikur edhe biçikleta e tij të jetë prishur?!” “Atëherë ikim më këmbë, s’jemi vjetëruar aq shumë sa dukemi!”
Ashtu bënë dje. Sot, kishin hyrë sërish aty, në kafene. Si kuzhinë shtëpie u është bërë ajo kthinë. Rrallë, me rrogat që marrin, mund ta porositin edhe ndonjë shishe verë në bufenë e lokalit, dy gota uji, dy qeska me kokrra, në një tryezë diku në qoshe. Pinë ngadalë. Kjo ndodh rrallë, në të vërtetë vetëm kur Kaliria ndihet ca si shumë nervoze. Ndodh që herë tjetër ajo thërret Shpëtimin, dalin nga zyra, edhe nga instituti, në këto raste, dalin nga qyteti, nga realiteti fare, dhe kthehen aty vetëm kur Kaliria lehtësohet...
Timo i di mirë sytë e Kalirisë kur rètë e bardha të së qeshurës bëhen krahë për tërë botën, por edhe kur rè të trishta lotësh janë gati të njomin retinën e botës. Edhe dje, që i lashë në atë gjendje vjeshte, pa shumë dritë, me siguri Timo do ketë ditur si ta qetësonte. Madje, sikur isha aty tërë kohës, vërtet më besohet se nuk u largova nga ata, përderisa edhe një ditë më pas sikur po aty jam, tek rri e dëgjoj rrjedhën e bisedës së tyre të djeshme.
“Çfarë historie të bukur më tregove dje, Timo, që më qetësove menjëherë?” - pyet ajo, si një çupëlinë e vogël. “Po ku kam aq mend unë sa të kujtoj çfarë përralle të thashë dje, o budallaqja ime e vogël?!” “Mos bëj sikur harron. Isha aq e qetë kur u ndamë mbrëmë bashkë, sa...” “Nga seria e budallallëqeve të mia ka qenë. Ulu dhe më thuaj si është goca, pastaj e gjejmë edhe ndonjë tjetër histori të bukur, po të të mërzis prapë!”
Në atë banak barbufeje, veç ndonjë shisheje vere te lirë s’ka gjë tjetër. Si për të filluar provat për ndonjë shaka sa më lehtësuese, Timo mbyll sytë, a thua kërkon ndonjë ëndërr, i thotë kamerieres se nëse...në se... gjithë ëndrrat dalin të vërteta, ai do porosiste dy racione me djathë. Kaliria është ngjitur të mbarojë edhe diçka të fundit në zyrë. Që andej, në telefon, njofton se i duhet të ikë. Dhe s’do kthehej dot më. Më telefonoi goca, kush tjetër, Timo!... “Ik, ik, jemi mësuar ne të na lënë...! Dhe, mos ma merr për keq, që akoma s’po e kujtoj dot çfarë të tregova dje!” S’kish shumë që Kaliria e la Institutin, kur bufetierja njoftoi se kishte ardhur pak djathë. Racionet mund të bëhen gati për pak minuta. Ishte vonë? E kotë, pa Kalirinë...?! Si i bëhet që në këtë lokal s’ka djathtë përditë... “M’i paketo, se kam edhe atë budallaqen tjetër në shtëpi unë!”, thotë Timo. Banakierja qesh si duke gurgulluar, me tërë shpirt. Edhe ajo e di se është fjala për nënën e tij. E dinë në Institut se nëna e tij ka lexuar tërë jetën dhe mban mend radhoj të tërë nga Homeri. Unë kisha qenë në atë shtëpi. E dija se ajo zonjë e rëndë mbante mend vargje nga dy poetë vendas, të ndaluar prej pesëdhjetë vjetësh. Të gjithë e dinë se Timo e do nënën e mpakur nga mosha njëlloj si gocën e tij. Dhe që, edhe me gocën, bën shaka si me nënën e tij. Të dyja i quan “budallaqet e mia”. Kaliria qesh kur Timo i drejtohej asaj me “budallaqja ime jo aq e vogël”, si gocës së tij dymbëdhjetëvjeçare, që rrinte disa orë me babushin e saj Timo, ndonjëherë edhe me Kalirinë, vetëm në ditët kur e ëma e lejonte sipas ligjit me babanë e saj. As Kaliria, as banakierja, kurrë s’e kanë dëgjuar Timos edhe një fjalë të vetme jo të mirë për ish-gruan e tij. “Këtë budallaqen e vogël fare, e kemi të dy të mirë e të mençur ne, apo jo!” Fliste gjithnjë mirë, për të gjithë. Siç ishin të mirë edhe librat që ai më huante, mendoja unë. Kurrë s’përdorte cilësimin libra të mirë, libra të këqij, aq më pak libra të ndaluar, madje më ftonte të mos jepja përshtypje për to. “Merre këtë libër dhe ik! Lexo, lexo, lexo. Kemi kohë për të folur, më vonë...” “A s’mendon edhe ti se s’është aq mirë ajo letërsi ku mungon filozofia...”, sikur u bë gati të më pyeste njëherë. Por mbase hezitoi, në mëdyshje mos më vinte në përgjigje të vështirë. Një ditë tjetër, duke më përcjellë me ngut të kujdesur, që të mund të kthehej te Kaliria me lot në sy, m’u bë se më pyeti, si duke më pëshpëritur: “Ka ndonjë tregim me mua dhe me Kaliri në letërsinë tonë?!” U bëra gati të thosha dicka, por ai vuri dorën mbi buzë dhe nxitoi të më ndalonte. “Jo, jo! Nuk pyeta... E cili jam unë që mund të bëj pyetje të tilla...”
Krijim tepër fin. Habitesh sesi mund të bëhen subjekt aq natyrshëm vetëm disa çaste njerzore të thjeshta, që këtu fitojnë tërheqje magnetike të madhe, mbase nga muzika e
miqësisë dhe dashurisë , mbase nga poezia me dramë të përmasave planetare… "Timo i di mlrë sytë e Kalirisë kur retë e bardha të së qeshurës bëhen krahë për tërë botën, por edhe kur re të trishta lotësh janë gati të njomin retinën e botës. Edhe dje, që i lashë në atë gjendje vjeshte…"
Nuk më ka ndodhur shpesh, si në këtë rast, të ngopem me kënaqsi estetike.
I dashur Faruk, të uroj për të tjera kulme në këtë linjë të stilit tënd të veçantë.
Kozma Gjergji