Botohet në SHBA dhe Britani studimi “TOPONIMIA E GOLLOBORDËS...

Botohet në SHBA dhe Britani studimi “TOPONIMIA E GOLLOBORDËS: DISKURSI I DYGJUHËSISË DHE DERIVATI I ORIGJINËS

Shekuj më parë një kryeprift kallogre, një poet shëtitës i kohës, personifikoi Gurin dhe Zjarrin dhe i bëri ata të flasin në vargje të paharrueshme, duke futur me mend me afirmime dhe kundërshtime të konkurimit estetik midis tyre, etikën e tyre të kundërt dhe të mirat dhe përfitimet që secili i ka i dhënë njerëzimit mes produktit të bardhësisë. Ky dialog tipologjik nga prifti kallogre, ribotoi në lavdi jo vetëm të emrit të tij, por të Kishës së vogël të Kallogjerit, fama e së cilës mbështetet ekskluzivisht mbi atë të transmetimit gjenial të rrëfenjave të bashkëjetesës së kohërave dhe të çdo lloj mënyre vargu të huazuar, ngjallës të produktit që largonte kolerën, pastërtinë, digjte të gjitha mikrobet dhe problemet e padiktueshme me ikjen e njeriut.

Ndoshta polemika e famshme e imagjinuar nga poeti kalimtar mund të shërbejë si një precedent letrar për të më lejuar tani të personifikoj kohën e errët dhe tymin e zi, dhe t’i lëmë ata, nën maskën e një legjende, të mbështesin meritat e ikura bashkë me erërat dhe kohërat e fraqta, duke mbetur jo thjesht tek gjuha që rodhi, por tek kënga që kënduan mbi bazën e tekstin “në tokën Arbërore”. “E ndërsa vesa binte në tokën Arbërore”, sipas tekstit të poetit kalimtar, produkti i bardhësisë jepte rezultatin e një kohe kur vdekja vinte nga e padukshmja, kështu gëlqerja që vinte nga alegoria poetike e djegjes së gurit dhe tymit të zi, në lutjet e kryepriftit kallogre tashmë krijonte emrin tek i cili mblidhej Jeta, Njeriu, Familja. Por, duke ndjerë gjithnjë se diçka ka munguar, siç gjej unë, ndoshta jo edhe tek autoriteti i kalimtares, qoftë si prifti e poeti kalimtar, për të ngjallur krijesa të fantazisë dhe t’u japë atyre pasione njerëzore dhe domethënie mbinjerëzore, gjithçka që mund të bëj është të përcaktoj, në prozë të çuditshme, kontrastet e mahnitshme që kam vërejtur në qasjet dhe rrëfimet e ndryshme historike dhe produkte gojore të transmetuara, mbi të cilat mbështetet historia kulturore e Gollobordës.

Këto kontraste nuk janë as fetare dhe as morale…. ME SHUME SIGURO LIBRIN DHE LEXO.

Përmbajtja e librit:

Përmbajtja e librit 3-5

I Parathënie…………………………….. 6-21

II Prezantimi…………………………….. 22-31

P. 1: Golloborda nga memorja…………… 32-40

Emri, rrjedhat dhe gjuhët……………... 41-51

Traditat e shkëmbimit dhe mjeshtëritë.. 52-57

Duart e arta …………………………... 58-64

Kostumet tradicionale të grave……….. 65-73

Dasmat dhe gëzimet………………….. 74-76

P. 2: Zanafilla e studimit – vajtimet e Gollobordës ……………………………………………..77-89

Trazim kulturash……………………... 90-93

Vllehët e Gollobordës………………… 94-100

Jevgjit e Gollobordës…………………. 101-104

P. 3: Toponimet si qasje etimologjike…… 105-112

Vajtimi i kukuvajkave ……………….. 113-115

Guri i lotit…………………………….. 116-119

Tre lisat……………………………… 120-122

Dardha e bekuar……………………… 123-126

Zogu i jargavanit……………………… 127-130

Guri i Xhemos………………………… 131-133

Qershitë e Lamos……………………… 134-137

“Raven” u ngjiz nga i Huaji…………... 139-142

“Radec”, toponimi që flet qartë……….. 143-146

Kodra e Shutecit………………………. 147-150

“Krasta” emri që rrëfen……………….. 151-153

Arra budallaqe………………………… 154-156

Rebori ………………………………… 157-160

Smilen ……………………………….. 161-164

Kështjella e Trebishtit………………… 165-168

Kallogjeri……………………………… 169-171

Presllop………………………………... 172-178

Dragalicë……………………………… 179-181

Truku i Bellavodës……………………. 182-187

P.4 Ballkani përtej “njëjësit”……………. 188-192

“Pajtushka” vallja pa “njëjës”………… 193-195

Shtatëdhjetë e dy ditë………………… 196-202

Këngët si mesazh unik………………... 203-206

Zona shumëgjuhëshe…………………. 207-210

Rregjistrimi i Tetorit 2020…………… 211-217

P.5 Arkivat Britanike për Gollobordën…… 218-223

Dulgobërda sipas Defterit emëror të vitit 871

Hixhri (1467)………………... ……….224-228

Tej dhe përtej Bizantit………………… 229-234

Epoka e Perandorisë Latine dhe e Paleologëve të

parë ……………………………………….235-241

Gjuha në etni………………………….. 242-245

Ndikimet dhe rezistencat sipas arkivave 246-249

Mbështetja zyrtare shqiptare………….. 250-256

E harruar, por jo nga pasuria………….. 257-260

P.6 Figurat dhe vlerat …………………… 261-265

Drejtuesi ushtarak i Prishtinës………… 266-267

Një detyrim moral……………………. 268-275

Mjeshtri që ‘ndërtoi’ Shqipërinë……… 276-282

“Gur i varfër”, - vlerë e pavdekshme… 283-289

Një hero i denjë për një film………….. 290-297

Sakrifica e njeriut……………………... 298-303

“Mjeshtri i Madh” mes Dibranëve........ 304-309

P.7 Konkluzion…………………………… 310-319

Pasthënie: një vepër e çmuar për vlerat

etnokulturore……………………………...320-328

Bibliografi…………………………… 329-340

Treguesi tematik…………………… 341-345