Astronautë, artistë e “trafikantë”
Astrit Lulushi
Kur Apollo 12 u nis nga Qendra Hapësinore Kennedy më 14 nëntor 1969, ajo mbante një vepër të vogël arti të titulluar "Muzeu i Hënës" - megjithëse pa e ditur astronautët në bord. Pjesa ishte një pllakë qeramike me përmasa më pak se një 25 mm, e mbishkruar me dizajne nga gjashtë artistë bashkëkohorë. Megjithatë, ideja nuk u miratua kurrë nga NASA, "Muzeu i Hënës" shkoi kontrabandë në hapësirë.
"Muzeu i Hënës" ishte ideja e artistit Forrest Myers, i cili bashkëpunoi me artistët Andy Warhol, Claes Oldenburg, David Novros, Robert Rauschenberg dhe John Chamberlain. Secili artist skicoi një imazh unik në pllakë. Warhol nënshkroi inicialet e tij në pjesën e sipërme të majtë, duke formuar formën e një rakete; Rauschenberg tërhoqi një vijë pranë saj dhe Novros krijoi një katror të zi në pjesën e sipërme të djathtë. Nga e majta në të djathtë në rreshtin e poshtëm, Myers shtoi një vizatim të ndërlidhur, Oldenburg skicoi Mickey Mouse dhe Chamberlain vizatoi një imazh bazuar në një diagram qarkor.
Myers u përpoq të merrte miratimin e NASA-s për të vendosur "Muzeun e Hënës" në bordin e raketës Saturn V, por u prit me heshtje. Më pas ai kontaktoi një inxhinier anonim të NASA-s të njohur sot si John F. për të ndihmuar në kontrabandimin e veprës së artit në hapësirë. Punonjësi u përgjigj dy ditë përpara nisjes, duke thënë,”bëni si të doni”.
Besohet se "Muzeu i Hënës" u ngjit fshehurazi me modulin hënor dhe u depozitua në Hënë gjatë uljes, megjithëse është e pamundur të konfirmohet pa dërguar një mision tjetër për të kontrolluar.
Thuhet se edhe astronauti shqiptaro-amerikan Wiliam Gregory kishte marrë në gji flamurin shqiptar gjatë misionit në hapësirë, dhe kjo është krenari
Në vitin 1977, NASA dërgoi Voyager 1 dhe Voyager 2 në hapësirë, dhe secila sondë vazhdon të eksplorojë skajet e largëta të galaktikës sot.
NASA përfshiu një "rekord të artë" në bordin e çdo anije kozmike - një disk të veshur me ar që shërbente si një lloj kapsule kohore në rast se sonda do të ndeshej ndonjëherë me jetë jashtëtokësore. Çdo rekord përmban 115 imazhe që përshkruajnë jetën në Tokë, si njerëzit që hanë dhe makinat e bllokuara në trafik. Ata mbajnë gjithashtu regjistrime audio të tingujve të natyrshëm si valët dhe bubullimat, si dhe përshëndetjet e folura në gjuhë të ndryshme (përfshi edhe shqip), dhe muzikë klasike nga kultura të ndryshme. Për të siguruar jetëgjatësinë, NASA e bëri çdo rekord nga bakri të veshur me ar të përzier me një kampion të pastër uranium-238, ky i fundit ka një gjysmë jetëgjatësi prej 4.468 miliardë vjetësh. Kopertina e çdo disku më pas u gdhend me dorë me mbishkrimin, "Për krijuesit e muzikës - në të gjitha botët, në të gjitha kohërat", së bashku me diagramet që udhëzojnë se si të luhet disku.
Commentaires