Ali Ahmad Sait Esber
Poeti Sirian me pseudonimin( Adonis) .
Kandidat për Nobel
«Adonis artikulon kuptimin e vërtetë të gjuhës arabe, sepse e rikthen
atë duke e hapur në të gjitha rrugët e mundshme të një basti që është,
para së gjithash dhe më kryesorja, një sfidë në vetvete. Nuk është poeti
që pranon fuqinë e së kaluarës për të përcaktuar të ardhmen në një të
tashme të paluajtshme.»
Dhimitër T. Analis Kritik
KOHA
Përkthimi është i ripunuar
Përqafoj kallëzat e kohës, koka ime kullë zjarri.
Kush,gjaku që rërën lëvron, dhe cili, ky perëndim?
Na thuaj, flakë e të pranishmes, çfarë do themi?
Në laring brenda, copërat e historisë
dhe në fytyrë, shenjat e viktimës.
Sa e hidhur është gjuha tani, sa e ngushtë porta e alfabetit.
Përqafoj kallëzat e kohës, koka ime kullë zjarri.
.....xhelat përfundoi një mik? Ndoshta
tha komshiu. Sa vonon Xulaku*? Kush troket te porta?
Një taksambledhës?
Jepi tatimin… silueta grash
dhe burrash... imazhe marshojnë/bëmë shenja,
folëm fshehtas,- hapat tanë,
një fillesë vrasjesh/.
Thua të jetë vrasja jote nga zoti?
Thua të jetë zoti nga vrasja e jote?
-U hutua me enigmën,
u përkul si hark tmerri në ditët e tij të mysëta?
- Vëllai im humbi, babai i çmendur, fëmijët e mi të vdekur.
Kush do të pranojë lutjet e mia? Portën të përqafoj?
Apo
të them ankimin tim në qilimin e lutjes?
- Ka marramendje. Sill ilaçet
dhe me filtrat e njerëzve të mençur shëroje.
Kufoma që vrasësi i lexon si anekdota/stiva kockash,
Kokë fëmije ai tog apo copë qymyri?
Trup, ai që dalloj apo skelet prej balte?
Kërrusem, meremetoj dy sy, arnoj një brinjë.
Ndoshta më ndihmon logjika
të më udhëheq shkëlqimi i kujtesës?
Por më kot lëmoj me mollëzat e gishtave varret e brishtë,
kot shoqëroj një kokë, dy duar dhe dy këmbë,
të shfaqet fytyra e vrarë.
- Kush merr mësime nga milingona?
Pse surpriza? Është poezi
të takohet shkëndija tragjike me syrin?
Mos ndoshta ekstazë
të shikosh shtëpinë tënde të hidhet në erë?
copëra te zoti
Bufi i falltarit u përplas lartë në minare,
me britmën e tij thuri ylber
dhe qau i mbytur nga gëzimi i tij.
Përqafoj kallëzat e kohës, koka ime kullë zjarri.
.../Të fshehtat e tij nxori në pah gaztori oborrtar -
argjendari kjo kohë e pabindur,
moçal plot profetë.
Gaztori nxori në pah të fshehtat e tij-
Vdekje, e vërteta do të jetë
Vdekja, bukë për poetët
Dhe ajo që u emërtua apo u bë atdhe;
ndonjë epokë që lundron në fytyrën e kohës.
Gaztori nxori në pah të fshehtat e tij.
Ku është çelësi yt, dallga e ndritshme? Përmbytëm,
të përgjërohem,
dhe merr brigjet e mia të fundit, merrmë,
më magjepsi një pafundësi e zjarrtë,
më magjepsi një fije kashte që digjet,
më magjepsën rrugë që trembin rrugët.
Përqafoj kallëzat e kohës, koka ime kullë zjarri.
Harroi shpirti im dashuritë e ti
Harroi trashëgiminë e fshehur në shtëpinë e fotografive.
Më nuk mallëngjehet për çfarë thonë reshjet,
për çfarë shkruan boja e pemëve
Nuk pikturon veçse
ndonjë pulëbardhën që dallga hedh në litarët e anijeve.
Nuk dëgjon veçse
britmat e ndonjë metali, ja zemra e qytetërimit
hënë që pritet më dysh, e lidhur me kërthizën
e një përbindëshi të zjarrtë.
Nuk e di më
se zoti dhe poeti janë dy fëmijë
që flenë sipër mollëzës së gurit.
Harroi shpirti im dashuritë e tij
Ndaj më tremb errësira- e nesërmja e paramenduar
Ndaj më mposhtë dyshimi, më bënë qëndresë ëndrra
I lidhur vrapoj nga zjarri në zjarr
Më mbyti djersa që pikon nga trupi im
Dhe me muret ndava
pagjumësinë e natës/ ( hapat e natës, egërsira...)
Shpesh i thash poezisë që përfundoi
në kujtesën time.
Cili është tehu i dhëmbëzuar sipër fytit
që vendos shenjën e heshtjes?
Kujt t’i tregoj hirin tim?
Unë që harroj pulsin tim si ta çrrënjos
dhe në një tryezë ta hedh?
Unë që s’pranoj të bëj brengën time daulle për qiellin,
le të them atëherë ishte jeta ime shtëpi iluzionesh
dhe mulli me erë.
Përqafoj kallëzat e kohës, koka ime kullë zjarri.
Pemët e dashurisë në Kasabin* u bënë motra
me pemët e vdekjes në Bejrut dhe këtu,
pylli i mërsinës ngushëllon
pyllin e mërgimit- Siç hynë Kasabini në hartën e barit
dhe filtron thellësitë e livadheve,
Hyri Bejruti në hartën e vdekjes/varret
si kopshte, dhe ara eshtrash.
Ç’ është ajo që nxjerrë me rrëmbim fshatin Kasabin
në Tyrus dhe Sidon,
ndërsa shkon Bejruti?
Cila, gjëja e largët që po i afrohet?
Ç’ është ajo që në hartën time trazon ato gjakra?
U tha vera dhe vjeshta nuk erdhi
Në kujtesën e tokës u terr pranvera/ dimri,
siç e pikturon vdekja; psikozë ose gjakderdhje.
Epokë që del nga flakoni i vendmbërritjes
dhe nga pëllëmba e fatit.
Epokë e përçartjes që kohën improvizon
Dhe erën përtyp.
Si nga do ta njihni?
Vrasës pa fytyrë/veshur me të gjitha fytyrat…
Përqafoj kallëzat e kohës, koka ime kullë zjarri.
I rraskapitur ktheva kokën- vërej skajet
Kush zhelet? Kohëra? Vende? Parulla
në breg të muzgut të varura?
Ja, brenda një çasti lexoj breza dhe në një kufomë
mijëra kufoma.
Ja, më përmbyti humnera e marrëzisë,
Trupi im çlirohet nga pushteti i vetes
Fytyra ime nuk duket më në pasqyrën e saj
Gjaku im arratiset nga venat e tij...
Mos ndoshta nga që shikoj dritën që shpie
ëndrrat e mia?
Mos ndoshta
nga që jam skaji i universit që të tjerët bekojnë
dhe unë mallkoj?
Ç’ është ajo që çrrënjos thellësitë e ndërgjegjen sime
dhe ikën
mes gëmusha dëshirash, në vende- oqeane prej
lotësh
dhe miqësi simbolesh?
Përmes kombesh dhe fisesh- epoka dhe popuj?
Ç’ është ajo që pret më dysh shpirtin tim?
Ç’ është ajo që më shkatërron?
Të jem udhëkryq?
Mos u ndërpre rruga ime, në çastin e shpalosjes? Të
jetë e imja?
Mos vallë u shumëfishova, mos është humnerë historia ime
dhe fati djegia?
Ç’ është ajo që shfaqet, nga një e qeshur e fortë,prej
buzëve të mia të mbytura?
Mos vallë u shumëfishova, njeri duke pyetur tjetrin?
Kush je dhe nga vjen?
Të jenë gjymtyrët e mia pyje luftimesh
...në gjakun tim që u bë erë, brenda trupit tim që
u bë gjethe?
U çmenda? Kush jam në atë terr?
Mësomë, çmenduri dhe më udhëhiq.
Të mundesha nga lëkura ime të dal, pa e ditur
kush isha dhe kush do të jem
Një emër kërkoj dhe diçka të emërtoj,
por asgjë nuk emërtohet.
Kohë e verbër dhe histori e verbuar.
Kohë e baltosur dhe histori e dërrmuar.
I mallkuar lordi, errësirë lavdi zotit.
Përqafoj kallëzat e kohës, koka ime kullë zjarri.
Stërgjyshi im semit u befasua nga çasti që lindi fatin e verbër.
Papagall? Apo profet që përfundoi në mumie?
O stërgjyshi im unë le tani rrugën tënde. thërras,
ti, që strehon molekulën e ujit dhe dyshekët e qiellit.
Është logjike të rrugëtosh, ndërsa rrugëton,
krenar para dhe pas meje.
Ti misteri dhe pasuria nga profecitë e mbretërisë.
Unë i pamunduri të të kuptojë, i gabuari ,
ti mrekullia.
O stërgjyshi im tani nuk të pranoj, dashurova ama krijimin
e Unit tënd, nuk do të më njohësh më dhe
nuk do të na lidhë asgjë veç atij rrënimi që përfundoj në
shpirtin tim- qan më bën të të qaj.
Përqafoj kallëzat e kohës, koka ime kullë zjarri.
Fundi i epokës që na hodhi për shi kalcium takon fillimin
e epokës që na hodhi naftë.
Zoti i fenikasve gjunjëzohet
në një zot të hekurt,
Dhe unë midis tyre, gjak i rrjedhshëm dhe karvanë
në prapavajtje.
Thellohem në zjarrin tim të shuar
Dhe përpiqem si të marr me të mirë
vrazhdësinë brenda shkretëtirës së vdekjes sime,
dhe them; universi e thur ëndrrën time.../fijet
shthuren.
Shikoj veten time në një humnerë dhe lëshohem
në rënie
natën
Shikoj dukuritë; rreth tymi
shikoj botën; gjueti,
tryeza e shtruar, - me trupa të shijshëm
dhe kokët- kupa
zoti ulet në tryezë, furrtar ishte
një dre dhe ushtar një hardhucë/ një zot
ha prenë apo preja zoti?
Gënjeshtare rruga dhe bregu tradhtarë.
Si të mos më godas tani vetëtimti çmenduria?
Kështu, atë që ha përçmoj dhe ushqimin.
Çdonjëri më lehtëson, përhumbja
ngushëllimi im; të hyjë në ëndrrën time,endem,
luhatem
këndoj dëshirën për refuzim dhe flas përçart-
hallkë e ditëve të mia, ylli i Afërditës, dhe byzylyk
Bricjapi
Them; petalet në lulëzimin e tyre
hapen si ballkone…
Ngushëllimi im të jem kryengritës- mobilizoj
rrymat e kryengritjes
Në ato erëra të çuditshme vini kapistër
E therur historia dhe tani sa fillon masakra
Lëreni vrasësin, dëshmitar viktimën dhe masakrën
Me mbetjet më mbuloni dhe më pikturoni
Rrënojë mes rrënojash.
Kështu mençurinë do të tërheq nga burimi i saj
Duke klithur mirë se vini mbetjet e mia të mira,
rënie të mirëpres.
Nesër do t’ më shuaj vdekja po nuk do të shuhem
Nesër do të shkoj nga njëra dritë te tjetra,
Vërtet, më i dobët se një fill
po dhe më i admirueshëm nga çdo zot.
Kështu filloj
Përqafoj tokën time dhe epshet e saj të fshehta-
Dashuron trupin e detit, një dashuri që ka diellin
për duar.
Trup - kthinë e gjëmimit dhe spirancë e butësisë
Trup- premtim ku unë mungoj
unë i ri-përtërituri nga ai provokim
trup/ më mbuloni me dritën e shiut të dashuruar
fytyra e Margaritës,
Jam shenjt i besueshëm...
Përqafoj kohën që vjen dhe udhëtoj
I vështirë, me hije kapiteni, vendin tim shënjoj -
ngjituni në majat e tij më të larta,
zbrisni në thellësitë e tij
terror nuk do të gjeni as zinxhirë- sikur të ishte zogu
degë,
toka fëmijë dhe përrallat- gra
Ëndërr?
Le në brezat e mi të ardhshëm këtë hapësirë ta bëjnë të vetën.
Lëkura ime nuk është barakë mendimtarësh, as
pasioni im druvari i kujtesës-
mohimi i gjinisë sime, dhe martesa ime fekondimi
midis dy poleve, e imja kjo epokë,
i imi zoti i vdekur dhe mekanizmi i vdekur- Koha ime
të banoj në rezervuarin e dëshirave,
të jenë mbetjet e mia lulet e mia, dhe unë
alfa e ujit dhe omega e zjarrit- i çmenduri
i jetës.
Duke shfaqur ndërkohë të fshehtat e pasionit të tij,
Rrëfen se
Është i shthururi, kryengritësi, diversi.*
(Bejrut, 4’ qershor – 25’ tetor 1982)
*Hulaku- Perandor i Mongolisë.
Rrethoi Bagdadin më 1258 duke i
dhënë fund epokës së Kalifatit.
*Kasabin- vendlindja e poetit.
Përktheu: Vasil Klironomi